Activiteiten (37)

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

De uitvoering van wettelijke taken ten behoeve van natuur en biodiversiteit is onverminderd doorgelopen in het afgelopen jaar. Faunabeheer en exotenaanpak stonden veelvuldig in de publiciteit en op deze terreinen zijn veel vragen van burgers en Provinciale Staten beantwoord. Wij hebben via  beleid en subsidies bijgedragen aan het beter samenleven tussen mens en dier.

Mijlpalen waren het opleveren van de natuurdoelanalyses (NDA's) en het afronden van de laatste N2000 beheerplannen, het openstellen van de Nationale Databank Flora en Fauna (zodat iedere burger deze kan raadplegen), het openstellen van de subsidieregeling voor Natuurvriendelijk Isoleren/Soortenmanagementplannen voor de Limburgse gemeenten waarmee versneld en toch natuurvriendelijk isoleren mogelijk werd en de overeenkomst tussen Wildbeheereenheden en terreinbeherende organisaties die de gezamenlijke aanpak van wilde zwijnen in Meerssen weer mogelijk maakte.  

Ten aanzien van de ontwikkelopgave (doelstelling 1) is de actuele realisatiesnelheid niet voldoende om de doelstelling in 2027 te behalen. Dit is ook medegedeeld aan PS (brief gedeputeerde Faassen van 29-10-2024 (GS DOC-00714319)). Gedeputeerde Staten zullen enerzijds maatregelen nemen om de versnelling van de gerealiseerde hectares in werking te zetten en anderzijds in overleg met IPO en LVVN bezien hoe omgegaan moet worden met het niet kunnen halen van de deadline in 2027. Op dit moment wordt de realisatie in het jaar 2024 verzameld. Deze zal in de volgende rapportage worden verwerkt. 

Tijd

Ten aanzien van Natuur, biodiversiteit en fauna streven wij deze statenperiode de volgende doelstellingen na:

• in 2027 is ter completering van het Natuurnetwerk Limburg NNL (Natuurpact 2013) 1.270 ha natuur ingericht – waarvoor op 990 ha nog functieverandering nodig is;
• mits hiertoe voldoende middelen door het Rijk beschikbaar gesteld zijn, hebben wij in 2027 met initiatieven van onderop een betekenisvolle bijdrage geleverd aan de groene opgaven 30% VHR (europese Vogel- en Habitatrichtlijn) en vergroting areaal en revitalisering bossen;
• het beheer van de Limburgse gebieden is kwalitatief en kwantitatief versterkt;
• Limburg heeft met 24 Natura2000 gebieden een bovengemiddeld grote opgave: Natura2000 maatregelen zijn uitgevoerd;
• kansen zijn benut om natuurdoelen (natuurinclusief) te realiseren in verbinding met opgaven in andere sectoren, waaronder de natuurinclusieve isolatie van gebouwen met het oog op vleermuizen en vogels;
• het goed samenleven van mens en natuur is verbeterd door de versterking van het faunabeheer;
• wij verbeteren het inzicht in de staat van instandhouding van de natuur zodat middelen effectief kunnen worden ingezet;
• wij hebben in 2027 een deel van de emissiereductie van 3 KtonNH3/jr en 0,3Mton CO2 eq/jr gerealiseerd, met name door generiek rijksbeleid en de piekbelastersaanpak. De aanvullende aanpak door de Provincie heeft geleid tot vermindering van lokale deposities op N2000-gebieden en tot daling van de emissie van broeikasgassen.

De behaalde resultaten in 2024 dragen hieraan bij. Tegelijkertijd blijven wij achter op twee doelstellingen. De ontwikkelopgave (doelstelling 1) heeft vertraging opgelopen, zoals uiteengezet in het onderdeel 'Kwaliteit'. Daarnaast is ook de stikstofopgave (doelstelling 7) nog onvoldoende gerealiseerd, mede door de bovengenoemde ontwikkelingen op Rijksniveau. De uitspraak van de Raad van State inzake intern salderen (18 december 2024) zal naar verwachting voor versnelling op deze opgave zorgen in 2025. 

Geld

Voor de uitvoering van product 1.1.1. Natuur, biodiversiteit en fauna waren in 2024 de lasten begroot op € 33,87 mln. De realisatie 2024 bedraagt € 32,30 mln. waardoor een voordelig verschil is ontstaan van € 1,57 mln. Dit verschil heeft betrekking op:  

• een nadelig resultaat door hogere faunaschade vergoedingen van € 0,29 mln. door hoger aantal ingediende en toegewezen schadeclaims, dit bedrag komt ten laste van het jaarrekeningresultaat;
• een voordelig resultaat op de ontvangen incidentele indexering voor de tarieven voor natuurgebiedenbeheer bij de meicirculaire provinciefonds, deze middelen zijn niet volledig uitgegeven. Om deze post te behouden voor de meerjarige indexering van tarieven natuurgebiedenbeheer, wordt een bedrag van € 0,45 mln. gefaseerd, een gelijk bedrag voor organisatiekosten natuurbeheer wordt gefaseerd wegens nog niet ontvangen facturen;
• een voordelig resultaat op de afwikkeling van lopende subsidieregelingen (preventie faunaschade, vervoer en opvang gewonde wilde dieren), fasering van € 0,31 mln. De liggende subsidieaanvragen kunnen hiermee afgewikkeld worden;
• een voordelig resultaat op het meerjarig onderzoeksbudget N2000 waar € 0,23 mln. wordt gefaseerd, door vertraging in het inkoop- en aanbestedingsproces;
• een voordelig resultaat op het budget actieve soorten waar € 0,39 mln. wordt gefaseerd t.b.v. dekking van de subsidieregeling in 2025;
• een voordelig resultaat op de SPUK natuur fase 1 onderdeel boscompensatie € 0,10 mln. is niet besteed en wordt gefaseerd.

De baten waren begroot op € 0,23 mln. De realisatie bedraagt € 0,33 mln. Dit positief verschil van € 0,10 mln. heeft betrekking op:

• niet geraamde inkomsten van € 0,20 mln. o.a. bijdrage van derden bij N2000 onderzoeken, afrekening technische bijstand POP3;
• de SPUK natuur fase 1 onderdeel boscompensatie van € 0,10 mln. Omdat er geen uitgaven zijn, mag dit ook niet als inkomst uit de SPUK gehaald worden.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt per saldo € 1,92 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen. In 2025 kan verdere uitvoering gegeven worden aan de ingezette koers.

Kwaliteit (indicator)
• Oranje

Tijd (indicator)
• Oranje

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Onze ambitie om aan de slag te gaan met de uitdagingen in het landelijk gebied is onverminderd. Hierbij stellen wij vier uitgangspunten centraal: 
•    de wettelijke doelen voor natuur, water en klimaat i.r.t. houdbare vergunningverlening;
•    sociaal-economisch perspectief (met prioriteit voor PAS-melders);
•    beschikbare middelen en uitvoerend vermogen (uitvoerbaarheid);
•    in Limburg doen wij het samen – van onderop en vrijwillig, maar niet vrijblijvend (draagvlak).

Via het Limburgs Programma Landelijk gebied hebben wij in 2024 gewerkt aan: 
1.    Doorontwikkelen programmatische aanpak;
2.    Uitvoeren;
3.    Gebied specifiek werken;
4.    Lobby.

Ad 1. Doorontwikkelen programmatische aanpak
Middels een programmatische aanpak prioriteren wij (in de tijd) in de ontwikkeling én uitvoering. Met als doel tot voldoende geborgd natuurherstel in specifieke gebieden te komen. Ofschoon wij ons heel goed realiseren dat ál onze natuur uiteindelijk weer in de goede staat van instandhouding dient te verkeren, gaan wij langs deze prioritering op weg daar naartoe. Medio 2025 leggen wij onze aanpak sonderend aan uw Staten voor. Het rijksbeleid kan impact hebben op de verdere uitwerking van onze programmatische aanpak.

Ad 2. Uitvoeren
Uitvoeren van maatregelen gericht op natuurbehoud en -herstel in en rondom de N2000 gebieden en bedrijfsbeëindigingsregelingen (bronmaatregelen). De inzet van Rijksmiddelen moet leiden tot maatregelen die tot een aantoonbare verbetering van de natuur leiden en daarmee houdbare vergunningverlening dichterbij brengen. 
Via de reeds toegekende rijksmiddelen hebben wij in 2024 gewerkt aan de Ontwikkelopgave, gericht op het ontwikkelen van natuurdoelen. Daarnaast hebben wij voorbereidingen getroffen voor het in uitvoering brengen van de diverse SPUK’s waarvoor inmiddels de beschikkingen zijn ontvangen (MGB), proceskosten Landelijke beëindigingsregeling Veehouderijlocaties (LBV en LBV+). Die werkzaamheden zetten wij door in 2025. Deze regelingen zijn met name gericht op stikstofreductie via het leveren van maatwerk. Met de toekenning van de financiële bijdragen van het Rijk kan dit de komende jaren leiden tot een aantal bedrijfsbeëindigingen. De daarmee ontstane stikstofruimte kan mogelijk deels ingezet worden voor de legalisatie van PAS-melders.  

Verder hebben wij in 2024 gewerkt aan de verduurzaming van de landbouw en een extra impuls op natuur- en waterherstel, door middel van uitvoering van de maatregelpakketten, het ondersteunen van de Rijksaanpak piekbelasting en de inzet van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Daarnaast hebben wij gewerkt aan de reguliere werkzaamheden met reeds toegekende middelen, zoals de uitvoering van het Programma Natuur fase 1. Voorbeelden hiervan zijn het beschikbaar komen van 28 ha voor boscompensatie, de bestrijding van invasieve exoten zoals de watercrassula en trosbosbes, de realisatie van het natuurnetwerk in Limburg (de Ontwikkelopgave), het Landschapsprogramma en het Programma Water.  

Voor wat betreft de Ontwikkelopgave constateren wij dat met de huidige realisatiesnelheid de opgave niet gereed zal zijn in 2027. Wij blijven ons wel maximaal inspannen om in 2027 een zo groot mogelijk deel van de Ontwikkelopgave gerealiseerd te hebben en voor zover deze dan niet gereed is, willen wij afspraken proberen te maken met het Rijk om deze opgave uiterlijk in 2030 gerealiseerd te hebben. 

De uitvoeringsactiviteiten richten zich op de realisatie van opgaves in het landelijk gebied. Het gaat dan om natuurherstelmaatregelen (zowel uitbreiding van hectares alsook kwalitatieve maatregelen in de vorm van inrichting en (cyclisch) beheer en uitvoering van de bossenstrategie), het herstel van het hydrologische systeem om te kunnen voldoen aan KRW-normen en het terugdringen van stikstofuitstoot ten behoeve van natuur. Waar mogelijk hebben wij de opgestelde Natuurdoelanalyses vertaald in concrete maatregelen. Daarvoor zijn geen aanvullende middelen vanuit het Rijk ontvangen, met uitzondering van de middelen voor de SPUK L33 Programma Natuur fase 2 die mogelijk deels hiervoor ingezet kunnen worden. 

Ook is in 2024 verder gewerkt aan de afronding van de vrijwillige opkoopregeling Maatregel Gerichte Aankoop (MGA1).  

Realisatie 2024 nadere duiding

• SPUK L16 Programma Natuur fase 1
  

  De uitvoering van de maatregelen uit het Programma Natuur fase 1 heeft tot een aantal successen geleid. Zo is in de Maasduinen in 2024 steenmeel uitgestrooid op een groot oppervlak om de verzuring van bossen op droge zandgronden tegen te gaan. In de Brunssummerheide is op grote schaal gewerkt aan het terugbrengen en uitbreiden van hoogveen, een uniek habitattype. Bij Sint Jansberg is een slag gemaakt bij het bestrijden van exoten. 
  Dit is slechts een greep van het totale pakket aan maatregelen dat binnen de SPUK L16 Programma Natuur fase 1 zijn uitgevoerd of in uitvoering zijn. De uitvoeringsperiode loopt nog tot 1 juli 2026.

• Ontwikkelopgave
  In 2024 is verder invulling gegeven aan de Ontwikkelopgave. De definitieve cijfers van realisatie zijn nog niet beschikbaar, maar een aantal grotere gebieden wordt ingericht c.q. is gestart met de voorbereidingen voor de inrichting. Het betreft:  
  •    Maasduinen – Bergen: 24 ha ingericht;
  •    Posterholt/Beeselsbroek: 3,8 ha ingericht;
  •    Schandelo: afronding inrichtingsproces 34 ha: uitvoering in 2025;
  •    Geuldal/Kunderberg: afronding inrichtingsproces 50 ha: uitvoering in 2025;
  •    Flinke Ven: start inrichtingsproces voor 40 ha;
  •    Reigersbroek inrichting middels SKNL: 9,6 ha;
  •    Landgoed de Hoort start proces inrichting middels SKNL 21 ha afwaardering en inrichting in 2025.

• Deelname aan landelijke beëindigingsregelingen (bron RVO 8 januari 2025)
  In onderstaand overzicht wordt zichtbaar dat de landelijke beëindigingsregelingen (LBV en LBV+) in Limburg op belangstelling van ondernemers kunnen rekenen.

Wat betekenen deze cijfers?
Deze cijfers geven een beeld van de belangstelling voor de subsidies. Dit is niet hetzelfde als het aantal veehouders dat een of meer locaties gaat beëindigen. Veehouders die recht hebben op subsidie, kunnen op een later moment nog beslissen om niet mee te doen aan de subsidie.

• N2000-subsidieregeling
  In 2024 is de bestaande N2000-regeling gecontinueerd en opnieuw opengesteld voor aanvragen. Op dit moment worden de eerste aanvragen van terreinbeherende organisaties ontvangen die in 2025 tot beschikking moeten leiden gericht op maatregelen binnen de N2000-gebieden. 

Ad 3. Gebiedsspecifiek werken
Wij werken gebiedsspecifiek, waarbij samenwerking tussen betrokken partijen in een gebied nodig is. Wij zien in de ruimtelijke ordening duidelijk een rol voor ons College weggelegd. Daarbij stappen wij wel af van een provincie-dekkende uitrol van gebiedsprocessen en richten ons op:
a. twee majeure integrale gebiedsontwikkelingen, gericht op behoud van grasland rondom de beekdalen en N2000-gebieden en de 'door-ontwikkeling' van het landelijk gebied in De Peel;
b. het ondersteunen van kleinschalige integrale gebiedsopgaven welke van onderop ontstaan, zoals Mariapeel/Gedeelde Peel en de Propositie Zuid-Limburg, samen met de partners in de Plattelandscoalitie.

De opgaves in het landelijk gebied doen wij in samenspraak en samenwerking met de partners in het landelijk gebied, met hun verschillende en uiteenlopende belangen. In deze samenwerking is het afgelopen jaar wederom veel tijd en energie gestoken. In Limburg doen wij het immers samen! 
 
Ad 4. Lobby
Onze lobby is gericht op het zoveel mogelijk binnenhalen van Rijksmiddelen. Hierbij opteren wij voorwaarden van Rijkszijde die maatwerk beter mogelijk maken dan de huidige SPUK voorwaarden. In 2024 hebben wij bij het Rijk diverse SPUK-aanvragen gedaan: 

Verder hebben wij middels een lobbybrief en een daarop volgend werkbezoek enkele voor Limburg belangrijke thema’s onder de aandacht gebracht van minister Wiersma van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). 

Tijd

De transitie van het landelijk gebied is een proces dat loopt tot en met 2035.
De meest urgente doelen en opgaven zijn:
1.    het voorkomen van verslechtering van de natuur in N2000-gebieden (per direct);
2.    het realiseren van de ontwikkelopgave natuur (2027);
3.    de kwaliteits- en kwantiteitsdoelen voor grond- en oppervlaktewater (2027).

De inzet in 2024 heeft bijgedragen aan de beoogde resultaten. Hoewel een deel hiervan gerealiseerd is, blijven er aandachtspunten openstaan zoals beschreven bij het onderdeel 'Kwaliteit'.

Geld

Voor de uitvoering van product 1.1.2. Limburgs programma Landelijk Gebied waren in 2024 de lasten begroot op € 102,63 mln. De realisatie 2024 bedraagt € 60,82 mln. waardoor een voordelig verschil is ontstaan van € 41,81 mln. Dit verschil heeft betrekking op: 

• een voordelig resultaat door de impact van de liquiditeitsbegrotingen van de meerjarige projectsubsidies voor de uitvoering van herstelmaatregelen N2000 en de SPUK Programma Natuur fase 1. Op basis van ingediende liquiditeitsbegrotingen van de terrein beherende organisaties (TBO's), wordt het door hen niet bestede deel van de uitbetaalde subsidies gefaseerd naar de begroting 2025, resp. € 3,00 mln. en  € 25,67 mln. De informatie om tot een betere raming te komen kon niet meer binnen de reguliere termijnen van  de P&C cyclus worden verwerkt. 
• een voordelig resultaat door een financieel-technische verschuiving van budget, van voorraden (ontwikkelopgave Natuur) naar exploitatie, is voor N2000 beheerplanmaatregelen een voordelig verschil ontstaan van € 2,04 mln. Daarnaast bleven de uitgaven met € 1,66 mln. achter ten opzichte van de begroting, € 3,70 mln. gefaseerd naar 2025;
• een voordelig resultaat doordat de realisatie op diverse SPUK regelingen achter bleef  zodat een positief verschil is ontstaan van € 9,44 mln. In 2025 worden deze middelen ingezet voor de doelen waarvoor ze zijn ontvangen.

Het betreft voornamelijk langjarige projecten welke helaas nog grotendeels in de voorbereidende fase zitten. Het traject van vergunningverlening, het verkrijgen van grondposities en het verkrijgen van een geschikte aannemer vergen meer tijd dan ingecalculeerd was.

De baten waren begroot op € 66,34 mln. De realisatie bedraagt € 35,21 mln. waardoor een nadelig verschil is ontstaan van € 31,13 mln. Dit verschil heeft betrekking op:

• een nadelig resultaat door het niet of nog niet volledig kunnen inzetten van diverse SPUK's is een onderuitputting van € 34,75 mln. ontstaan 
• een voordelig resultaat als gevolg van de decembercirculaire 2024 waar twee niet geraamde ontvangsten zijn toegekend voor uitvoeringskosten NPLG  € 3,50 mln. 2025 en voor uitvoeringskosten LBV/LBV+ € 0,11 mln. Deze inkomsten worden gefaseerd naar 2025.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 44,94 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Oranje

Tijd (indicator)
• Oranje

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

In het algemeen zijn de resultaten van de genoemde acties voor landschap behaald. In de langjarige transitieopgave van het landelijk gebied hebben wij door genoemde acties ingezet op het versterken van de landschappelijke (kern)kwaliteiten en de leefbaarheid. De deelname aan de subsidieregeling landschapselementen was laag. Begin 2025 herijken wij de subsidieregeling landschapselementen en voedselbossen naar een laagdrempeliger regeling voor landschapselementen. Door in 2025 te starten met het Landschapselementenregister krijgen wij een actueler en gedetailleerder inzicht in de aanwezigheid van GBDA in Limburg. Hierdoor krijgen wij meer inzicht in het doelbereik. 
Wij hebben maatwerk en regelingen gefinancierd om initiatieven van vrijwilligers, agrariërs en andere inwoners te stimuleren die gericht zijn op het onderhouden en beheren van landschap en natuur. Het Steunpunt Landschapsbeheer Limburg is succesvol. Via ondersteuning van de grensparken en nationale parken hebben wij de samenwerkingsprocessen gericht op versterking van de unieke kwaliteiten van de grensoverschrijdende Limburgse landschappen versterkt.

Tijd

De genoemde acties zijn conform planning uitgevoerd. De transitie van het landelijk gebied is een proces dat loopt tot en met 2035. Vanuit de nationale en provinciale opgaven en tijdstermijnen rond natuur, water, landbouw en landschap worden in synergie met de grote programma’s zoals het vervolg op het LPLG en WRL de Limburgse landschappelijke (kern)kwaliteiten versterkt.
De samenwerking en cofinanciering van de nationale parken en grensparken hebben wij conform planning uitgevoerd. Knelpunt voor de nationale parken was wel de late openstelling van de tijdelijke ondersteuningsregeling van 2024 door het Rijk.
Een deel van de structurele middelen van € 1 mln. voor landschapsbeheer zijn voor de jaarschijf 2024 nog niet bestemd en besteed. Het jaar 2024 is gebruikt voor het inregelen en toewerken naar een  plan om structureel deze middelen tot en met 2027 in te zetten. Op 7 januari 2025 hebben wij voor de periode 2025-2027 besloten over aanvullende bestedingen. Wij zullen in 2025 besluiten over extra bestedingsvoorstellen van de (restant)middelen.       

Geld

Voor de uitvoering van product 1.1.3. Landschap waren in 2024 de lasten begroot op € 3,53 mln. De realisatie 2024 bedraagt € 2,23 mln. waardoor een voordelig verschil is ontstaan van € 1,30 mln. Dit verschil heeft betrekking op: 

• een voordelig resultaat op het project Maasgaard, op basis van het akkoord van Castenray van € 1,08 mln.;
• een voordelig resultaat op landschapsbeheer van € 0,79 mln.; dit bedrag wordt gefaseerd naar 2025;
• een nadelig resultaat voor de subsidieregelingen landschapselementen, voedselbossen en GLB/NSP Leader. Bij de najaarsnota zijn de budgetten doorgeschoven naar 2025, omdat de verwachting was dat geen beschikkingen zouden worden afgegeven/aanvragen worden ingediend. In 2024 zijn nog subsidiebeschikkingen afgegeven waardoor een nadelig resultaat van € 0,57 mln. Dit bedrag wordt gefaseerd door de begroting van 2025 hiermee te belasten.

De baten waren begroot op  €-/- 0,02 mln., de realisatie bedraagt € 0,91 mln. Dit verschil heeft betrekking op:

• de gevolgen van de decembercirculaire waarbij voor natuurbrand preventie € 0,44 mln. is ontvangen, deze middelen worden gefaseerd naar 2025;
• een voordelig resultaat wegens een niet geraamde inkomst van € 0,16 mln. op het project Maasgaard;
• een slotboeking van SPUK versnellingsregeling L25 € 0,36 mln. voor voedselbossen. 

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt per saldo € 0,451 mln. gefaseerd naar 2025 via de overboekingsvoorstellen. Het voordelig resultaat op Maasgaard van € 1,24 mln. valt vrij ten gunste van het jaarrekening resultaat. Het restant op het voordelig resultaat Maasgaard (€ 1,5 -/- €1,24) wordt verwerkt in begrotingsjaar 2025.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

In 2024 zijn we gestart met de eerste fase van het Aanvalsplan waterkwaliteit.

We hebben in 2024 onderzoeken uitgevoerd naar maatregelen om de hydrologische toestand van de grondwatergevoelige natuurgebieden te verbeteren en continueren de uitvoering van eerder genomen maatregelen.

In 2024 hebben we subsidies verleend aan diverse partijen om maatregelen te nemen die zorgen voor een betere beschikbaarheid van water (Deltaprogramma Hoge Zandgronden).

Ondanks onze inspanningen, verwachten we niet alle doelen uit de Kaderrichtlijn Water (KRW) te behalen. Als gevolg van afhankelijkheden van het Rijk en onze buurlanden, zoals reeds beschreven bij
“Wat hebben we gedaan:”.

Tijd

Tijd

In 2024 ondersteunde de Provincie Limburg via eigen middelen en subsidie van het (Rijks) Deltafonds Hoge Zandgronden (DHZ) een aantal maatregelen en gebiedsuitwerkingen, waarbij droogte in samenhang met andere doelen wordt aangepakt.

De Provincie Limburg heeft in 2024 de voorfinanciering van de uitvoering van het project Duurzaam Schoon Grondwater, gericht op het terugdringen van de nitraatbelasting in grondwaterbeschermingsgebieden op zich genomen. De formele toezegging voor rijksmiddelen voor dit project in de vorm van een SPUK is begin 2025 ontvangen. De uitvoering van het Aanvalsplan waterkwaliteit is in 2024 voorbereid. Vanaf 2025 worden de voor dit plan gereserveerde middelen besteed.

Wij zijn in het derde kwartaal van 2024 gestart met de voorbereidingen van het convenant voldoende zoetwater, dat wij in het 1e kwartaal van 2026 met de betrokken partijen hopen af te sluiten.

Ter bescherming van de kwaliteit van het grondwater steunden wij in 2024 vrijwillige maatregelen door agrariërs om de uitspoeling van nitraat te verminderen. Verder is in het kader van Beschermen om te Blijven een start gemaakt met het verbeteren van de bescherming van de kwaliteit van het grondwater voor de drinkwatervoorziening.

De verkenning waterbeschikbaarheid is niet afgerond in 2024, maar zal in 2025 worden afgerond. Dit heeft onder meer te maken met de lange rekentijden en beperkte capaciteit op het rekennetwerk.

De voorgenomen bijdrage aan gemeentelijke klimaatadapatatieprojecten heeft in 2024 niet plaatsgevonden. De gemeenten hebben geen aanvragen  ingediend. Verwacht wordt dat een gezamenlijke aanvraag zal komen in 2025 op het gebied van communicatie. De aanvraag zal door de samenwerking Bestuurlijk Regionaal Overleg Limburg (BROL) worden aangevraagd.

Vanuit het Gemeenschappelijk landbouwbeleid zijn in 2024 2 subsidie regelingen opengesteld voor Niet-productieve investeringen op zowel landbouwgronden als ook niet-landbouwgronden. In totaal zijn 39 aanvragen ingediend, waarvan 4 op niet-landbouwgronden en 35 op landbouwgronden. In 2025 wordt de interventie voor investeringen op niet-landbouwgronden opnieuw geopend, omdat het subsidieplafond nog niet is bereikt.

Wij hebben in 2024 een aanvalsplan waterkwaliteit vastgesteld, waarin maatregelen zijn opgenomen om de riooloverstorten te verminderen, vergunningen te actualiseren en waardenetwerken in te richten.

Geld

Voor de uitvoering van product 1.3.1 Waterbeheer en waterkwaliteit regionaal systeem waren in 2024 de lasten begroot op € 9,52 mln. De realisatie 2024 bedraagt € 6,80 mln. waardoor een voordelig verschil ontstaat van € 2,72 mln. Dit verschil heeft betrekking op: 

• een voordelig resultaat op grondwater budgetten door fasering van opdrachten van € 0,47 mln. deze middelen worden gestort in de reserve grondwater;
• een nadelig resultaat op subsidie beschikkingen SPUK E87 Deltaplan Hoge Zandgronden afgegeven voor € 0,58 mln. terwijl budget bij najaarsnota was doorgeschoven naar 2025;
• een voordelig resultaat door lagere uitgaven op SPUK E102 Beekdalen € 2,23 mln. en op SPUK L31 Duurzaam schoon grondwater € 0,20 mln.;
• een voordelig resultaat op het 'Aanvalsplan waterkwaliteit' en ook geen onttrekking uit de programmareserve voor € 0,40 mln. doordat de beleidsopgave/opdracht nog niet concreet is en daardoor nog niet uitgevoerd kan worden.

De baten waren begroot op € 6,35 mln. De realisatie 2024 bedraagt € 5,23 mln. waardoor een nadelig verschil ontstaat van € 1,12 mln.  Dit nadelig verschil heeft geen gevolgen voor het resultaat. Het verschil heeft betrekking op:

• een voordelig resultaat door subsidie beschikkingen SPUK E87 Deltaplan Hoge Zandgronden afgegeven voor € 0,58 mln. terwijl budget bij najaarsnota was doorgeschoven naar 2025;
• een voordelig resultaat door hogere inkomst SPUK Nitraat € 0,66 mln.
• een nadelig resultaat door lagere uitgaven op SPUK E102 Beekdalen € 2,32 mln.; en op SPUK L31 Duurzaam schoon grondwater € 0,20 mln.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 2,81 mln. gefaseerd naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Oranje

Tijd (indicator)
• Oranje

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

 Conform de aanbevelingen uit het rapport (onderzoek in het kader van artikel 217a Provinciewet en artikel 5 van de provinciale Verordening Doelmatigheid en Doeltreffendheid provincie Limburg 2020) 'Een mooie Maas, een veilige Maas', welke op 21 december 2023 is aangeboden aan provinciale staten hebben wij gewerkt aan  het versterken van de ruimtelijke kwaliteit van de diverse hoogwaterprojecten. Voor alle hoogwaterprojecten geldt dat de provincie geen trekkende rol heeft.

Tijd

De hoogwaterprojecten worden hoofdzakelijk getrokken door het Waterschap Limburg en verkeren in verschillende staat van voorbereiding. In 2024 zijn de projecten conform planning gevorderd.

De vaststelling van het rijksbeleid is uitgesteld. In tegenstelling tot eerdere rapportages is het definitieve Programma voor Integraal Riviermanagement niet in het derde kwartaal van 2024 vastgesteld. Zodra dit vastgesteld wordt, zal dit gecommuniceerd worden. Dit heeft geen vertragende invloed op de uitvoering.

Geld

Voor de uitvoering van product 1.3.2.  Waterveiligheid Maas waren in 2024 de lasten begroot op € 6,99 mln. De realisatie 2024 bedraagt € 5,44 mln. waardoor een voordelig verschil is ontstaan van € 1,55 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op nog niet geëffectueerde betalingen aan Waterschap Limburg en de provincie Noord Brabant 

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 1,59 mln. gefaseerd naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

• Het beleidsplan 'Gezond fundament! Een vitale Limburgse bodem door organisch stofbeheer' is opgesteld en vastgesteld door GS.  Tijdens het proces zijn PS in sonderende zin in staat gesteld hun inzichten te delen.
• Aan de HAS Academy in Venlo is een incidentele subsidie verstrekt voor de operationalisering van het beleidsplan. Hiervoor is door de HAS een plan van aanpak opgesteld voor de 3 sporen.
• De HAS heeft in het najaar de operationalisering ter hand genomen. Deze heeft zich voornamelijk gericht op het inventariseren van pilotgebieden door gesprekken met potentiele stakeholders. Daarnaast heeft de ontwikkeling van 'selectiecriteria pilotgebieden' plaatsgevonden welke ter kennis zijn gebracht aan PS. 

Tijd

Werken aan een betekenisvolle vitalisering van de bodem is een proces van lange adem. Een proces dat vraagt om een bestuursperiode overstijgende aandacht. De uitvoering van het plan Bodemvitalisering kent een cyclisch karakter. Een 0-meting (2025) brengt de precieze staat van de bodem en de kwantiteit, kwaliteit en gebruikswaarde van de groene grondstofstromen in beeld. Op basis van deze 0-meting wordt een advies gegeven over te nemen maatregelen voor de vitalisering van de bodem. Dit advies vormt de grondslag voor de feitelijke interventie. Na deze interventie vindt een 1-meting / 0-meting plaats aan de hand waarvan het resultaat van de genomen maatregelen wordt gemeten, een hernieuwd advies wordt gegeven en een hernieuwde interventie plaatsvindt. In de periode najaar 2024 - voorjaar 2027 wordt deze cyclus per project drie maal herhaald.

De in 2024 gerealiseerde operationalisering past volledig binnen de hiervoor weergegeven tijdslijn; kortom: het project ligt op koers. 

Geld

Voor de uitvoering van product 1.3.3. Bodemvitalisering waren in 2024 de lasten begroot op € 0,33 mln. De realisatie 2024 bedraagt € 0,35 mln. waardoor een nadelig verschil is ontstaan van € 0,02 mln. Binnen de 4 jarige projectbegroting wijzigt niets.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt -/- € 0,02 mln. via fasering in mindering gebracht op het budget 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

• Door subsidieverlening aan de maatschappelijke organisaties, als onderdeel van de brede sociale basisinfrastructuur, werden zij ook in 2024 in staat gesteld om hun bijdrage te leveren binnen de gestelde doelen. Met het vaststellen van de nieuwe subsidieregeling voor de jaren 2025 en verder, creëerden wij tevens duidelijkheid en continuïteit aan deze organisaties. Daarnaast boden we ruimte voor de toetreding van vier nieuwe maatschappelijke organisaties in 2025. Door uitvoering van deze nieuwe regeling streven we meer onderlinge samenwerking tussen deze organisaties met nog meer impact binnen de gestelde doelen als uitgangspunt;
• Vanuit de vorige coalitieperiode waren er nog vijf projecten in uitvoering, waarmee passend perspectief geboden wordt aan jongeren uit de doelgroepen NEET en VSV.  Drie van deze projecten waren eind 2024 afgerond, de twee overige zijn nog in uitvoering;
• Met het in december gepubliceerde Actieplan tegen Armoede is invulling gegeven aan deze actie uit het beleidskader. In 2025 zal gestart worden met de uitvoering van dit plan, waardoor wij ons samen met maatschappelijke partners, zullen blijven inzetten om de bestaanszekerheid van kwetsbare mensen in onze samenleving te vergroten;
• In 2024 heeft het Jeugdfonds Sport en Cultuur met ondersteuning van de Provincie minimaal 7.345 unieke kinderen uit gezinnen met een kleine beurs in aanraking laten komen met sport en cultuur. Dit zijn er ruim 1.800 meer, aanzienlijk meer dan vooraf door ons verwacht;
• Eind 2024 waren er 31 scholen in Limburg die via het concept van de Gezonde Basisschool van de Toekomst werken. Op die manier komen 6.279 kinderen met een gezondere voeding en meer beweging op school. Naast de gezondheidsbevordering die dit oplevert, heeft dit aanbod ook positieve effecten op het gedrag en de schoolprestaties van deze kinderen. De continuering van financiering van dit aanbod op deze scholen door de Rijksoverheid is echter van essentieel belang. Ook dit jaar hebben wij hierop via lobby ingezet. In relatie tot de Gezonde Basisschool van de Toekomst hebben wij in 2024 ook uitvoering gegeven aan de motie 3029 Jenneskens c.s.,  (zie mededeling portefeuillehouder van 17-12-2024 inzake uitvoering motie) die wij in 2025 zullen continueren in samenhang met de uitvoering van de motie 3124 Van Bijnen;
• Er hebben in 2024 (inclusief voorgaande jaren) minimaal 1.046 gevolgde trajecten ‘Voorzorg’ en ‘Nu Niet Zwanger’ in Limburg plaatsgevonden, als onderdeel van de aanpak Kansrijke Start die reeds in de vorige beleidsperiode werd ingezet.  Dit zijn enkele honderden trajecten meer dan vooraf door ons ingeschat, waarmee deze interventies nog meer impact leverden binnen ons doel om het aantal onbewust gekozen zwangerschappen af te laten nemen;
• Er zijn in 2024 (inclusief voorgaande jaren) minimaal 30 verloskundigen/gynaecologen in Limburg die zijn opgeleid om conform de methode 'Centering Pregnancy' te werken. Ook zijn er minimaal 312 trajecten Stevig Ouderschap gestart. Ook deze aantallen vielen tientallen hoger uit dan vooraf door ons verwacht. Hierdoor zijn dus meer (nieuwe) ouders dan verwacht beter begeleid, waardoor de thuissituatie voor deze kinderen is verbeterd;
  
• Alle Limburgse scholen (primair onderwijs) in Zuid-Limburg namen in 2024 deel in het Handle with Care netwerk. De voorbereiding van de verspreiding richting Noord- en Midden-Limburg is verder voorbereid. De verwachting is dat deze uitrol in 2025 wordt gerealiseerd. Daardoor worden meer Limburgse kinderen in een kwetsbare thuissituatie eerder herkend, erkend en ondersteund door hun netwerk;
• Mede door onze ondersteuning waren er in 2024 zeven gemeenten waar het programma Keigezond Limburg actief was. De positieve ervaringen en resultaten leggen een goede basis om deze aanpak in de komende jaren te vervolgen en verder te verspreiden naar meer gemeenten in Limburg. Hierdoor kunnen nog meer kinderen met obesitas of overgewicht begeleid worden richting een gezonde leefstijl;
• Eind 2024 is gestart met de verkenning hoe samenwerking met een sociaal fonds kan bijdragen aan de doelstellingen van ons beleidskader. Daarbij wordt de samenhang met en aansluiting op het in december 2024 gepubliceerde Actieplan Vrijwilligers en de Leefbaarheidsaanpak meegenomen;
• In december 2024 is de Integrale Aanpak Arbeidsmigratie Limburg 2025-2027 Waardig Werken en Wonen vastgesteld. Hiermee is invulling gegeven aan de motie 3014 Berghorst c.s. Deze aanpak staat in relatie tot de beleidskaders Samen leven en bestaanszekerheid, Leefbare steden en dorpen en Werken aan een toekomstbestendige economie. Voorafgaand aan het opstellen van de aanpak hebben wij een geactualiseerd kwantitatief en kwalitatief onderzoek laten uitvoeren naar arbeidsmigranten die in Limburg werken en wonen. Dit onderzoek is in september 2024 gepubliceerd;
• In 2024 zijn minimaal 51 projecten (waaronder burgerinitiatieven) gericht op participatie en sociale cohesie met steun van de Provincie uitgevoerd. Er worden nog een aantal subsidieaanvragen in 2025 afgehandeld, waardoor het exacte aantal waarschijnlijk hoger zal uitvallen;
• In 2024 heeft Cubiss Limburg samen met de Vereniging Limburgse Bibliotheken een verkenning naar het gratis bibliotheeklidmaatschap voor Limburgers (met een kleine beurs) uitgevoerd. Ook hebben zij daarbij een implementatievoorstel uitgewerkt met (diverse) mogelijkheden voor de Limburgse bibliotheken. De verdere opvolging gebeurt als onderdeel van het in december gepubliceerde Aanvalsplan Laaggeletterdheid;
• In 2024 is de Verkenning Limburgs Zorglandschap 2030 opgeleverd (zie mededeling portefeuillehouder van 2-7-2024 inzake Verkenning Limburgs Zorglandschap 2030). De daarin genoemde conclusies en handelingsperspectieven betrekken wij bij de uitvoering van de motie 3049 Wolters c.s. en het op 1 november 2024 aangenomen amendement 185 Berghorst c.s..

Tijd

• Het beleidskader Samen leven en bestaanszekerheid 2024-2027 werd op 5 april 2024 door uw Staten vastgesteld, waarna de uitvoering daadwerkelijk kon starten. Aangezien enkele subsidieregelingen (waaronder de regeling Laaggeletterdheid, Bibliotheek en Maatschappij en Participatieregeling) doorliepen vanuit de vorige coalitieperiode, kon het hele jaar door gewerkt worden aan de doelen die zijn opgenomen in het beleidskader;
• Eind 2024 verschenen het definitieve Actieplan tegen Armoede en het Aanvalsplan Laaggeletterdheid, als nadere uitwerking van het beleidskader. Daarnaast publiceerden wij eind 2024 ook het definitieve Actieplan Vrijwilligers, dat in afstemming met uw Staten tot stand is gekomen;
• Ook is in december 2024 de Integrale Aanpak Arbeidsmigratie Limburg 2025-2027 Waardig Werken en Wonen, vastgesteld. Deze aanpak houdt verband met de beleidskaders Samen leven en bestaanszekerheid, Leefbare steden en dorpen en Werken aan een toekomstbestendige economie;
• Alle organisaties uit de brede sociale basisinfrastructuur hebben onze subsidiebijdrage voor het jaar 2024 ontvangen, waardoor hun werkplannen konden worden uitgevoerd. De nieuwe subsidieregeling werd begin juli 2024 gepubliceerd, zodat alle organisaties tijd genoeg hadden om het werkplan 2025 voor te bereiden en deze voor de deadline van 1 oktober 2024 in te dienen. Ook zijn er informatiebijeenkomsten en inloopsessies georganiseerd om vragen van organisaties over het nieuwe beleidskader en de subsidieregeling te beantwoorden;
• In 2024 werden de Kansrijke Start-aanpakken en de daartoe behorende interventies in beide GGD-regio's gecontinueerd. De resultaten zoals zij hierboven zijn beschreven, zijn inclusief het resultaat dat de voorgaande jaren behaald is. De verwachting is dat in 2025 wordt gestart met de verdere uitbreiding van deze aanpakken in beide regio's. 
• De subsidieaanvraag voor Handle with Care in Noord- en Midden-Limburg werd eind 2024 verwacht, maar deze is uiteindelijk begin 2025 binnengekomen. We verwachten dat de partnerorganisaties deze uitrol in 2025 kunnen realiseren. 

Geld

Voor de uitvoering van product 2.1.1 Sociale Agenda  zijn in 2024 de lasten begroot op € 12,02 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 10,64 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 1,37 mln. Dit verschil in 2024 heeft vooral betrekking op: 

• vertraging in de afhandeling van subsidieaanvragen. Voor de afhandeling hiervan moet de aanvrager aan een aantal voorwaarden voldoen, die in 2025 zullen worden afgerond (€ 0,63 mln.);
• een door PS aangenomen Amendement 50 voor het bevorderen van de sociale acceptatie, de sociale veiligheid en gelijke behandeling van LHBTI’s (€ 0,32 mln.). Zoals opgenomen in het beleidskader, zetten wij het restant van deze middelen in voor de bevordering van participatie en inclusie. Daarom boeken wij deze middelen over naar 2025. Over de inzet rond participatie en inclusie zijn uw Staten geïnformeerd middels een mededeling portefeuillehouder d.d. 11-2-2025;
• een aanpassing van de te verwachten uitgaven van een aantal meerjarige projecten (0,13 mln.);
• minder subsidieaanvragen voor diverse subsidieregelingen (€ 0,29 mln.). Dit restant kan vervallen ten gunste van het resultaat.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 1,13 mln. overgeboekt naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Integrale aanpakken in Limburgse aandachtswijken:

• Aan de hand van een data-analyse op basis van CBS-statistieken en de SES-WOA-systematiek is gestart met het in kaart brengen van de wijken waar de nood het hoogst is. De sociaaleconomische statusscores (SES) zijn gebaseerd op financiële welvaart, het opleidingsniveau en het recente arbeidsverleden van huishoudens (WOA);
• De uitkomsten van deze analyse leidde tot een opsomming van wijken en de uitkomsten zijn vervolgens kwalitatief getoetst (interviews) bij de betreffende gemeenten;
• Op basis van deze, met uw Staten gedeelde, aanpak hebben wij zes gemeenten gekozen waar wij met gemeente en samenwerkingspartners aan de slag  gaan om een impuls te geven aan een verbetering van de sociale leefbaarheid. We verwachten in de eerste helft 2025 de intentieovereenkomsten hiertoe te ondertekenen. Onderdeel hiervan is de uitvoering van de motie 3124 Van Bijnen inzake Gezonde Basisschool van de toekomst in de vijf nieuwe aandachtswijken.
• Wij zijn bezig met het opstellen van een propositie over de Limburgse gebiedsgerichte aanpak. In 2024 zijn er onder andere verkennende gesprekken op DG-niveau met verschillende ministeries gevoerd, waarin we aan het Rijk vragen om ons hierbij te steunen en mee te doen. Deze propositie wordt mede gevoed vanuit de behoefte van de zes wijkenaanpakken en de informatie die we ophalen bij betreffende gemeenten en samenwerkingspartners. Wij zetten met deze propositie in op overkoepelende aspecten waar gemeenten individueel te weinig slagkracht hebben en willen doorbraken creëren in bestaande interventies voor problemen in deze wijken; 
• Wij zijn gestart met het neerzetten van de kaders voor de ontwikkeling van een lerend netwerk om opgedane kennis met relevante partners te kunnen delen en optimaal te kunnen benutten. Daarnaast is een eerste aanzet gemaakt om te komen tot een pool van professionals om alle wijkenaanpakken te ondersteunen en gevraagd en ongevraagd te adviseren.

Dorp- en buurtgerichte aanpakken:

• Bij dorpen en buurten zien wij overall dat de voorzieningen onder druk staan en de sociale cohesie verder afneemt. Daarom is ervoor gekozen om individuele initiatieven met betrekking tot leefbaarheid mogelijk te maken, zowel sociaal als fysiek. Daartoe hebben wij er in 2024 voor gekozen om samen één Limburgse Leefbaarheidsaanpak te initiëren (samen met product 5.1.1. Leefbare Steden en Dorpen). In deze gecombineerde aanpak zetten wij in op stimulering van kleinschalige (inwoners)initiatieven en initiatieven van stichtingen/verenigingen/coöperaties in dorpen en buurten. Aanvragers worden begeleid bij hun aanvraag; 
• De selectie van dorpen op basis van een objectieve data-analyse (middels de SES-WOA-systematiek) voor een gebiedsgerichte aanpak blijkt weerbarstig door gebrek aan data op het juiste schaalniveau en vanwege definitiekwesties (een eenduidige definitie van een dorp ontbreekt);
• Naar aanleiding van sondering met uw Staten is in november 2024 een aanvullende data-analyse gestart om te komen tot de keuze voor een gebiedsgerichte aanpak in dorpen. Door thema’s en indicatoren te kiezen die passen binnen het beleidskader SLB verwachten we in Q1 2025 daadwerkelijk tot een selectie van dorpen te komen, waarna op basis van kwalitatieve gesprekken een definitieve keuze gemaakt zal worden ten behoeve van de gebiedsgerichte aanpak voor dorpen. Daarna zullen ook met gemeenten en samenwerkingspartners ten behoeve van de gebiedsgerichte dorpenaanpak intentieovereenkomsten overeen gekomen worden.

Tijd

• Het beleidskader Samen leven en bestaanszekerheid 2024-2027 werd op 5 april 2024 door uw Staten vastgesteld, waarna de uitvoering daadwerkelijk kon starten.
• Gedurende de zomer van 2024 is een data-analyse, op basis van de SES-WOA-systematiek uitgevoerd om te komen tot de selectie van gebiedsgerichte aanpakken in wijken en dorpen;
• Uw Staten zijn over deze systematiek geïnformeerd en inhoudelijk meegenomen tijdens een werksessie in september van dit jaar.
• Door middel van een sonderende commissievergadering in november zijn uw Staten nader geraadpleegd over de te maken keuzes voor wijken en dorpen.
• Wij hebben eind van het jaar inmiddels zes Limburgse aandachtswijken geselecteerd, nadat met gemeenten kwalitatieve gesprekken hebben plaatsgevonden;
• Eind 2024 is gestart met het vormgeven van de propositie voor de Limburgse gebiedsgerichte aanpak richting Rijk.
• Vanwege het belang dat gehecht wordt aan kennisdeling, van elkaar leren en voorkomen dat bij iedere aanpak het wiel opnieuw uitgevonden moet worden, is in 2024 gestart met het neerzetten van een lerend netwerk.
• Tevens is ook een eerste aanzet gemaakt om te komen tot de inzet van een pool van professionals.
• In 2024 is de Limburgse Leefbaarheidsaanpak gestart waarin sociale particuliere initiatieven en groepsinitiatieven in dorpen en wijken gestimuleerd worden. Daarmee worden met name de projecten van onderop ondersteund.
• Na sondering in de Staten is in december 2024 een nadere data-analyse gestart om te komen tot een zorgvuldigere en beter onderbouwde keuze voor een gebiedsgerichte aanpak in dorpen. Alleen de SES-WOA-systematiek hanteren bleek onvoldoende basis om te komen tot een goed onderbouwde keuze van dorpen voor een gebiedsgerichte integrale aanpak.

Geld

Voor de uitvoering van product 2.2.1. Krachtige gemeenschappen in wijken en dorpen  zijn in 2024 de lasten begroot op € 1,89 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 0,72 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 1,17 mln. Dit verschil in 2024 heeft vooral betrekking op een aanpassing van de te verwachten uitgaven van een aantal meerjarige projecten. De niet-bestede middelen dienen voor de gehele looptijd van de projecten beschikbaar te blijven en worden inclusief de aanwending van de reserve overgeboekt naar 2025.

Om te voldoen aan onze verplichtingen wordt € 1,16 mln. overgeboekt naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

In de begroting 2025 zijn procesmiddelen opgenomen die ingezet worden voor de voorbereiding van de gebiedsgerichte wijken- en dorpenaanpak, zoals  lobby richting Den Haag, aanvullende data analyses, bijeenkomsten en specifieke expertise, alsmede wordt € 0,92 mln. in 2025, € 0,50 mln. in 2026 en € 0,50 mln. in 2027 ingezet voor de leefbaarheidsaanpak (sociale aspecten). Het gaat om inwonersinitiatieven klein en groot voor het vergroten van de sociale cohesie en gemeenschapszin.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

• Door subsidieverlening aan de sporttakplatforms, als onderdeel van de brede sociale basisinfrastructuur, werden zij ook in 2024 in staat gesteld om hun bijdrage te leveren binnen de gestelde doelen. Met het vaststellen van de nieuwe subsidieregeling voor de jaren 2025 en verder, creëerden wij tevens duidelijkheid en continuïteit aan deze organisaties. Daarnaast boden we ruimte voor de toetreding van drie nieuwe sporttakplatforms in 2025. Door uitvoering van deze nieuwe regeling streven we naar meer onderlinge samenwerking tussen deze organisaties met nog meer impact binnen de gestelde doelen als uitgangspunt. 
• In 2024 hebben wij op basis van een evaluatie van de steunfunctie sport en de uitvoering door Sportloket Limburg nieuwe uitgangspunten voor deze steunfunctie vastgesteld. Hierbij hebben wij de verbinding gelegd met de nog te ontwikkelen regionale sport- en beweegakkoorden, waarin wij de uitvoering van verschillende moties meenemen. Naar aanleiding van de sonderende bespreking met uw Staten in oktober zijn in december de geactualiseerde en definitieve uitgangspunten steunfunctie sport en regionale sportakkoorden vastgesteld. Een van de uitkomsten hiervan is dat wij de steunfunctie sport vanuit de ambtelijke organisatie zullen invullen. In 2025 is het proces om tot regionale sport- en beweegakkoorden te komen vervolgd. In de gesprekken die wij hierbinnen met gemeenten voeren, zullen ook de onderwerpen waarvoor aandacht wordt gevraagd in de motie 3028 Van Bijnen c.s., de motie 3032 Goossen c.s., de motie 3110 Van Bijnen, en de op 1 november 2024 aangenomen motie 3134 Absil c.s. en het amendement 187 Smeets c.s. worden geagendeerd. 
• De vier topsporters die in 2024 een medaille wonnen op de Paralympische Spelen in Parijs zijn op 4 oktober 2024 feestelijk ontvangen in het Gouvernement. Elke sporter ontving een cheque ter waarde van € 5.000 die mag worden ingezet om anderen te stimuleren te gaan sporten.
• Eind 2024 waren er 1201 talenten en topsporters geregistreerd bij de Coöperatie Limburg Sport. Op die manier ontvingen zij ondersteuning in hun (top)sportcarrière. Daarnaast werd de samenwerking tussen de Coöperatie Limburg Sport en de Limburgse sporttakplatforms in 2024 geïntensiveerd, middels de ondertekening van samenwerkingsovereenkomsten. 
• Met ondersteuning van de Provincie zijn er in 2024 18 bovenlokale sportevenementen en 4 topsportevenementen georganiseerd. Het betroffen de topsportevenementen Amstel Gold Race, Jumping European Championship Kronenberg, Tour de France Femmes en Jumping Indoor Maastricht.

Tijd

• Het beleidskader Samen leven en bestaanszekerheid 2024-2027 werd op 5 april 2024 door uw Staten vastgesteld, waarna de uitvoering daadwerkelijk kon starten. Aangezien enkele subsidieregelingen (waaronder de ondersteuningsregeling voor bovenlokale (sport)evenementen) doorliepen vanuit de vorige coalitieperiode of vooruitlopend op het beleidskader zijn vastgesteld, kon het hele jaar door gewerkt worden aan de doelen die zijn opgenomen in het beleidskader. 
• Alle organisaties uit de brede sociale basisinfrastructuur hebben onze subsidiebijdrage voor het jaar 2024 ontvangen, waardoor hun werkplannen konden worden uitgevoerd. De nieuwe subsidieregeling werd begin juli 2024 gepubliceerd, zodat alle organisaties tijd genoeg hadden om het werkplan 2025 voor te bereiden en deze voor de deadline van 1 oktober 2024 in te dienen. Ook zijn er informatiebijeenkomsten en inloopsessies georganiseerd om vragen van organisaties over het nieuwe beleidskader en de subsidieregeling te beantwoorden.
• Eind 2024 stelden wij de definitieve uitgangspunten steunfunctie sport en regionale sportakkoorden vast. Op basis van deze uitgangspunten wordt in 2025 het proces om tot regionale sport- en beweegakkoorden te komen vervolgd. Hierbij wordt ook de verbinding gelegd met meerdere moties die uw Staten in 2023 en 2024 hebben aangenomen. 
• Het jaar 2024 was het tweede uitvoeringsjaar van de opdracht van Coöperatie Limburg Sport. De opdracht loopt nog tot en met 2025 (met een optionele verlenging t/m 2027). 
• De subsidieregeling Topsportevenementen 2024 werd in juli 2024 gepubliceerd. De subsidiebijdrage aan de Amstel Gold Race, die reeds in april plaatsvond, werd vooruitlopend op deze regeling verleend, zodat de organisator wel op tijd duidelijkheid had over onze bijdrage.

Geld

Voor de uitvoering van product 2.3.1. Sport en bewegen zijn in 2024 de lasten begroot op € 4,85 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 3,78 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 1,07 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op: 

• vertraging in de afhandeling van subsidieaanvragen. Voor de afhandeling hiervan moet de aanvrager aan een aantal voorwaarden voldoen, die in 2025 zullen worden afgerond (€ 0,07 mln.); 
• de evaluatie van de steunfunctie Sport. Zoals hierboven onder het kopje Kwaliteit beschreven, zijn hiervoor nieuwe uitgangspunten opgesteld. Op basis van deze uitgangspunten wordt in 2025 het proces om tot regionale sport- en beweegakkoorden te komen vervolgd. Met het amendement 187 Smeets c.s. is hiervoor in totaal een bedrag van € 0,45 mln. toegevoegd aan het ondersteuningsbudget sport (t/m 2027). Het restant in 2024 dat bedoeld was voor de steunfunctie (€ 0,92 mln.) kan komen te vervallen ten gunste van het resultaat;
• minder aanvragen voor subsidieregelingen Sport (€ 0,08 mln.). Dit restant kan vervallen ten gunste van het resultaat.

Om te voldoen aan onze verplichtingen wordt € 0,07 mln. (inclusief de aanwending uit de programmareserve) overgeboekt naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Het versterken van het acquisitieteam en daarmee het vervullen van dé centrale rol in acquisitiedossiers heeft een positief effect op de samenwerkingsverbanden met gemeenten, Brightlands campussen en LIOF. Er wordt sneller en sterker geacteerd en gestuurd. 

De activiteiten op het vlak van internationale samenwerking en diplomatie zijn lange termijn doelen en zijn vervat in meerjarige succesvolle programma's en projecten. 

Binnen het thema toerisme is er enige vertraging in de uitwerking naar onze doelen. Deze zijn ingegeven door zorgvuldige afwegingen van alle partners zowel op inhoudsvlak als juridische kaders in de verschillende dossiers. Dit behoeft thans geen bijsturing.

Tijd

Hoewel het merendeel van de doelen zijn behaald, is er enige, te verklaren, vertraging in de uitvoering rondom het thema Toerisme. De verwachting is dat deze volledig ten uitvoer komen in Q2 2025.

Geld

Voor de uitvoering van product 3.1.1. Vestigingsklimaat van morgen zijn in 2024 de lasten begroot op € 4,20 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 3,87 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 0,33 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op: 

• procesmiddelen Einstein Telescope (€ 0,13 mln.). Inzet van deze middelen is gericht op ondersteuning van het netwerk-partnerschap en het uitwerken van de propositie die nodig is voor de aanvraag met betrekking tot het Flagship Einstein Telescope. Dit proces loopt door naar 2025;
• vertraging in de besluitvorming  inzake het dataportaal vrijetijdseconomie (€ 0,22 mln.);
• aanpassing van de te verwachten uitgaven van een aantal projecten inzake de investeringsagenda Noord-Limburg aangepast (€ 0,13 mln.).
• aanpassing  van de fasering van de bijdrage voor de continuering van Liof Trade (exportbevordering) 2024-2025 (-/- € 0,16 mln.).

Om te voldoen aan onze verplichtingen  en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 0,34 mln. gefaseerd naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Oranje

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Verantwoording hierover valt onder product 3.4.1. Verduurzaming en circulaire economie.

Tijd

Verantwoording hierover valt onder product 3.4.1. Verduurzaming en circulaire economie.

Geld

Voor de uitvoering van product 3.1.2. Industrie en vakmanschap zijn in 2024 de lasten begroot op € 1,77 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 1,56 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 0,21 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op de middelen die zijn bestemd voor de lopende bezwaar- en beroepsprocedures  van de regeling Tegemoetkoming Omzetderving Watersnood Limburg 2021. Om te voldoen aan onze verplichtingen wordt € 0,20 mln. gefaseerd naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Stichting Omgevingsfonds MAA

Aan de (onafhankelijke) Stichting is op 27 september 2024 subsidie verleend conform en passend binnen de besluitvorming van Provinciale Staten van 16 december 2022. Het eerste voorschot is op dat moment ook betaald. De hoogte van de volgende voorschotten wordt bepaald op basis van de jaarlijks aan te leveren voortgangsrapportage van de stichting (inclusief liquiditeitsoverzicht).

Provinciaal Inpassingplan MAA proefdraaien (PIP)

Op 28 december 2023 is het ontwerp PIP samen met het ontwerp Besluit hogere waarden industrielawaai en de ontwerp Omgevingsvergunning activiteit milieu ter inzage gelegd. Voordat deze stukken definitief vastgesteld kunnen worden dient ook de vergunning op grond van de Wet Natuurbescherming (Wnb-vergunning) van MAA definitief vastgesteld te zijn. Het Ministerie van LVVN is het bevoegde gezag voor de Wnb-vergunning. 

Bij twee uitspraken van 18 december 2024 heeft de Raad van State de jurisprudentie over het intern salderen bij de beoordeling van de gevolgen van projecten voor de natuur gewijzigd. Naar aanleiding van deze uitspraken heeft het Ministerie van LVVN MAA verzocht aanvullende gegevens aan te leveren. Op dit moment is nog niet duidelijk wanneer LVVN de definitieve Wnb-vergunning kan verlenen. Omdat voor het vaststellen van het PIP een definitieve Wnb-vergunning een vereiste is, zal het definitieve PIP eerst na het verlenen van de Wnb-vergunning ter vaststelling aan Provinciale Staten worden aangeboden. 

Provinciale Staten zijn over het PIP en de relatie met de Wnb-vergunning geïnformeerd middels een mededeling portefeuillehouder van 29 oktober 2024 (DOC-00704993), de technische briefing op 26 januari 2024 en het overzicht stand van zaken Statenvoorstel PIP MAA Proefdraaiplaats Maastricht Aachen Airport (dossiernr. 280).

Luchthavenbesluit

De in het kader van de luchthavenbesluitprocedure opgestelde m.e.r.-notitie is in het najaar van 2024 ter beoordeling voorgelegd aan het Ministerie van Intrastructuur en Waterstaat (I&W). Een reactie van het Ministerie van I&W wordt verwacht in het voorjaar van 2025. Provinciale Staten worden twee keer per jaar middels een voortgangsrapportage in het kader van de Regeling Grote Projecten geïnformeerd over de stand van zaken omtrent MAA.

Tijd

Maastricht Aachen Airport spant zich in om de in het businessplan 2022 vervatte ambities te verwezenlijken. Daarin zijn in 2024 de nodige stappen gezet. De in het businessplan voor 2024  geprognosticeerde groei van aantallen passagiers en vracht is evenwel niet gehaald.

Stichting Omgevingsfonds MAA: uitgevoerd conform planning.

Provinciaal Inpassingsplan MAA: planning is niet behaald in verband met het uitblijven van de Wnb-vergunning.  

Luchthavenbesluit: planning is niet behaald.

Geld

Voor de uitvoering van product 3.1.3. Maastricht Aachen Airport waren in 2024 de lasten begroot (bijgestelde begroting 2024) op € 8,61 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 14,80 mln. Hierdoor ontstaat een nadelig verschil van € 6,19 mln. Dit verschil is het gevolg van de financiële doorvertaling van PS besluitvorming (16 december 2022), waarbij Provinciale Staten hebben besloten om voorziene afwaarderingen jaarlijks ten laste te brengen van de begrotingsruimte, op basis van de geraamde verliezen in geval van een worse-case scenario. Deze afwaarderingen bedragen in 2024 € 7,74 mln. Het resterende verschil bedraagt € 1,55 mln. (positief) en bestaat uit aanpassing van de te verwachten uitgaven van een project bij het Omgevingsfonds MAA (€ 0,90 mln.) en onderbestedingen in 2024 op een aantal posten (€ 0,65 mln.).

Deze bedragen zullen deels (€ 1,53 mln.) in de komende jaren nodig zijn om, ter uitvoering van het programma, aan de verplichtingen te kunnen voldoen en moeten worden overgeboekt naar 2025

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Oranje

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Over de kwantitatieve behaalde resultaten van de Europese Programma's en de innovatie regelingen voor MKB-bedrijven rapporteren wij middels de daarvoor opgestelde indicatoren. Deze zijn allen behaald.

Kwaliteit van de projecten worden gewaarborgd door de expertmeetings en selectiecomités. 

Tijd

De genoemde activiteiten onder Limburg Toekomstbestendig, de Europese Programma's, en de MIT-regeling zijn continue doorlopend en duren de volledige collegeperiode.

Geld

Voor de uitvoering van product 3.2.1. Innovaties voor de maatschappelijke opgaven zijn in 2024 de lasten begroot op € 18,63 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 16,15 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 2,48 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:  

• onderbesteding van € 0,58 mln. van de MIT-regeling (MKB Innovatiestimulering Regio en Topsectoren). Op basis van de inschrijvingen was een hogere Limburgse bijdrage verwacht voor 2024, wat heeft geleid tot een extra afroep van middelen uit de programmareserve van € 0,35 mln. bij de Najaarsnota 2024. Deze extra middelen blijken voor 2024 niet nodig te zijn, dus deze middelen vloeien terug  naar de programmareserve. De resterende € 2,30 mln. is nodig ter dekking van de uitvoeringskosten van de MIT-regelingen 2019-2024;
• aanpassing van de te verwachten uitgaven van een aantal regiodeal projecten (€ 0,97 mln.);
• niet bestede middelen voor cofinanciering. Voor de periode 2024-2027 is een bedrag van € 8,10 mln. voor Werken aan een toekomstbestendige economie bestemd voor cofinanciering van samenwerkingsprojecten die aanspraak maken op Europese en nationale fondsen. De niet bestede middelen van € 0,69 mln. van 2024 worden overgeboekt naar 2025.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 2,08 mln. gefaseerd naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

In het Statenbesluit 'Brightlands - visie en rol Provincie Limburg' c.s. is vastgelegd wat de inzet van de Provincie gaat zijn in de periode tot 2030. Over de realisatie van de inhoudelijke doelen rapporteren wij in de Brightlands Rapportage (in het kader van de Regeling Grote Project). Daarin zijn ook de beoogde resultaten benoemd. De Brightlands Rapportage 2024 - tweede voortgangsrapportage' is op 25 juni 2024 als informerend stuk aan Provinciale Staten gezonden (GS DOC-00661801).
Op 29 november 2024 heeft de jaarlijkse informatiesessie voor PS over Brightlands, als onderdeel van de rapportage, op de Brightlands Campus Greenport Venlo plaatsgevonden.

Tijd

De Statenbesluiten hebben betrekking op de periode 2023-2030. De inzet van de Provincie is uitgezet voor dezelfde periode.

Geld

Voor de uitvoering van product 3.2.2. Brightlands zijn in 2024 de lasten begroot op € 5,31 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 7,67 mln. Hierdoor ontstaat er een nadelig verschil van € 2,36 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:  

• afwaardering  financiële vaste activa (-/- € 3,58 mln.);
• vertraging in de subsidielening van de projecten ten behoeve van het versterken van kennisinfrastructuur BSSC, die was voorzien in 2024 (€ 0,49 mln.);
• de subsidieverlening van Project Smart Health Alliantie Limburg (€ 0,50 mln.);
• lagere realisatie van proceskosten (€ 0,23 mln.).

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken wordt € 1,14  mln. gefaseerd naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

In 2024 zijn per doelstelling de volgende resultaten gerealiseerd:

– In 2024 is de Bestuurstafel Onderwijs met alle hoger- en beroepsonderwijsinstellingen in totaal vier keer bij elkaar gekomen. Daarmee is de doelstelling van twee ruimschoots behaald. Tijdens deze overleggen zijn onder meer de volgende thema's aan bod gekomen: Onderwijsmanifest, rijkontwikkelingen, lobby en regiodeals. Majeure projecten zoals Einstein Telescope en Beethoven. Met name in de Limburgse lobby rondom het thema internationale studenten is het Bestuurlijk Overleg Onderwijs zeer waardevol gebleken. Door de intensieve afstemming en korte lijnen, zijn er diverse gezamenlijke lobby acties opgezet, zoals de lobby rondom het Onderwijsmanifest, de gezamenlijke (voorbereiding van) het werkbezoek van Minister Bruins en de vele media aandacht die dit thema heeft gekregen.

– In 2024 heeft er eenmalig een breed bestuurlijk overleg plaatsgevonden met alle strategische arbeidsmarktpartners (o.a. UWV, arbeidsmarktregio's, werkgeversverenigingen en vakbonden). Daarmee is de doelstelling behaald. Tijdens dit overleg zijn diverse thema's met elkaar gewisseld, zoals actuele stand van zaken van de arbeidsmarkt en de ontwikkeling van de arbeidsmarktinfrastructuur. Tijdens het overleg bleek er geen nadrukkelijke behoefte bij partners om dit overleg structureel voort te zetten. De bestuurlijke afstemming vindt daarom incidenteel en op thema plaats.

– In 2024 is er door alle MBO-instellingen (Yuverta, Vista, Gilde) in Limburg gezamenlijk gewerkt aan een nadere uitwerking van de Vakmanschapsagenda MBO 2030. Hierbij zijn tot nu toe de volgende gezamenlijke thema’s benoemd: Leven Lang Ontwikkelen en Kwetsbare jongeren. Het daadwerkelijke plan ligt er echter nog niet. De doelstelling is daarmee deels gerealiseerd.

– In 2024 zijn de volgende onderwijs- en of arbeidsmarktprojecten met Limburgse partners ingediend binnen Rijks- of Europese regelingen:

• ESF+ aanvraag VDL Nedcar: begeleiding en scholing van ontslagen VDL Nedcar medewerkers door de Arbeidsmarktregio Zuid-Limburg. Dit project versterkt de reguliere dienstverlening die is vormgegeven binnen het Werkcentrum Zuid-Limburg (locatie Geleen). Voor ons als provincie een belangrijk project in het kader van het vergroten van de arbeidsparticipatie van mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt door middel van ondersteuning van de arbeidsmarktregio’s. Status: Toegekend. € 250.000 cofinanciering geleverd.
• CrossCircular: de 5 universiteiten binnen de Euregio Maas Rijn, te weten Université de Liège, Universiteit Hasselt, RWTH Aachen, Universiteit Maastricht en de Open Universiteit hebben onder penvoerderschap van de EGTS-EMR in december 2024 gezamenlijk een EFRO projectvoorstel ingediend ten behoeve van het bevorderen van grensoverstijgende samenwerking zodat studenten aan meerdere universiteiten onderwijsmodules kunnen volgen, in eerste instantie gericht op het brede veld van circulariteit. Voor ons als Provincie en belangrijk project in het kader van het bevorderen van trinationaal onderwijs. Status: ingediend 1e ronde Interreg EMR, in afwachting van beoordeling.
• Care4Future: In zowel Nederland als Vlaanderen kampt de zorgsector met grote uitdagingen op de arbeidsmarkt, waaronder vergrijzing en ontgroening. Er is sprake van toenemende personeelstekorten. Dit project beoogt een aanzienlijke verbetering te bewerkstelligen voor deze personeelstekorten door middel van een gezamenlijke Vlaams-Nederlandse aanpak, waarbij voortgebouwd wordt op succesvolle arbeidsmarktinitiatieven en innovatietrajecten uit het verleden (waaronder het project Samen aan Zet). Het primaire doel is het ontwikkelen en implementeren van op maat gemaakte oplossingen voor knelpunten in de zorgarbeidsmarkt, en daarmee een krachtige impuls te geven om deze uitdagingen aan te pakken. Status: ingediend bij Interreg Vlaanderen-Nederland, maar afgewezen en niet opnieuw ingediend.
• Next Steps voor Nieuwkomers: Nederland en Vlaanderen hebben beiden te maken met een significant tekort aan verpleegkundigen en sociaal werkers. Parallel hieraan bestaat er een groep hoger opgeleide anderstalige nieuwkomers in diezelfde landen die beschikken over relevante diploma’s en ervaring. Echter, door obstakels, zoals taalbarrières en de niet-erkenning van hun diploma’s of ervaring, blijft hun potentieel onbenut. Dit project beoogt het exploreren van oplossingen om deze situatie aan te pakken. Het project heeft als doelgroepen: de nieuwkomers met een buitenlands diploma in verpleegkunde of sociaal werk in Vlaanderen en Nederland en de werkgevers. Status: eerste goedkeuring Interreg Vlaanderen-Nederland, ingediend voor tweede ronde.

Daarmee is de doelstelling van 2 ingediende projecten behaald en liggen we op schema op om einde 2027 4 toegekende projecten te behalen.

– In 2024 zijn de mogelijkheden van het LLO Collectief (gericht op basisvaardigheden en laaggeletterdheid) verkend met de drie arbeidsmarktregio's in Limburg. Deze gesprekken hebben ertoe geleid dat we de regio’s gaan ondersteunen met het vormen van een LLO collectief gericht op basis vaardigheden. Deze activiteit geeft uitvoering aan motie 3060.

– In 2024 heeft er een evaluatie plaatsgevonden van de grensinformatiepunten, hieruit is gebleken dat de dienstverlening van de Grensinformatiepunten onder druk staat vanwege een toenemend aantal vragen en een stijgende complexiteit van de vragen. Daarnaast is er sprake van een stijging van loonkosten. Op basis van deze evaluatie worden er vervolgafspraken gemaakt over de financiering met de GIPS. In 2024 is zijn de eerste gesprekken hierover gevoerd en hebben de Grensinfopunten een subsidieaanvraag ingediend. Hiermee is de doelstelling deels gerealiseerd.

Stand van zaken moties Arbeidsmarkt en Onderwijs:

Gewijzigde Motie 3063 Zeedzen c.s. inzake Geef VDL NedCar medewerkers een toekomstperspectief – motie is uitgevoerd via Voorjaarsnota 2024.

Motie 2992 ‘Brightlands Campussen betrekken ook leerlingen uit het voortgezet onderwijs’ (vo) en motie 3062 ‘Invoeren Brightlands prijs voor beste profielwerkstuk van leerlingen uit het voortgezet onderwijs’ - motie is uitgevoerd. Zie mededeling portefeuillehouder van 3-12-2024.

2e Gewijzigde motie 3062 Loomans c.s. inzake Brightlands prijs beste PWS leerlingen uit voortgezet onderwijs - motie is uitgevoerd. Zie mededeling portefeuillehouder van 3-12-2024.

2e Gewijzigde Motie 3060 Berghorst c.s. inzake LLO Collectief Laagopgeleiden en Laaggeletterden – motie is in uitvoering (zie ook toelichting hierboven).

Gewijzigd motie 2941 Jenneskens c.s. inzake internationale studentenstad en regio – motie is uitgevoerd. Zie mededeling portefeuillehouder van 17-12-2024.

Tijd

Kijkend naar de beoogde doelstellingen, zijn 4 van de 6 doelstellingen volledig gerealiseerd. Twee doelstellingen zijn niet volledig afgerond in 2024.

Geld

Voor de uitvoering van  product 3.3.1. Een gezonde arbeidsmarkt zijn in 2024 de lasten begroot op € 2,32 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 1,99 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 0,33 mln, dat wordt veroorzaakt door vertraging in de subsidieaanvraag van EMR Lingua Coördinatiecentrum ten behoeve van toekomstbestendige onderwijsinfrastructuur. 

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 0,34 mln. gefaseerd naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Oranje

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

• Het circulair bouwend programma Zuid-Nederland is samen met Limburgse partners gestart. Circulaire en duurzame bouw wordt hierdoor aangejaagd.
• Impulsprogramma Biocirculaire Economie Limburg (IBEL) is voor Limburg uitgevoerd en wordt momenteel geëvalueerd.  
• Innovatie van het MKB om de transitie naar een circulaire economie te versnellen, is gestimuleerd door inzet van  programma Limburg toekomstbestendig en door het benutten van regionale investeringsfondsen. LIOF voert het programma uit en beheert de fondsen. In 2024 zijn er in totaal 25 projecten gehonoreerd op het gebied van circulaire economie.
• Provincie Limburg treedt op als ‘eerste klant’ (launching customer) via onze eigen inkoop (o.a. in de grond-, weg en waterbouw en facilitaire diensten). Op deze manier is  innovatie en circulariteit binnen de leveranciersketen bevorderd. Circulaire winst is behaald in aanbestedingsprojecten variërend van fietspaden tot zit-sta bureaus en de herinrichting van het buitengebied van het Gouvernement. 
• Nationale en Europese financieringsprogramma’s zijn optimaal benut voor de provinciale doelen op het gebied van verduurzaming en circulaire economie. In 2024 zijn 23 projecten op het gebied van circulaire economie gestart door partners in Limburg met behulp van de financieringsprogramma's. 
• Onze provinciale rol, ten aanzien van ruimtelijke inpassing, verbetering mobiliteit in en rondom de Chemelot site, communicatie en participatie , is samen met partners ingevuld. Hiermee ondersteunen we Chemelot in de ambitie om in 2050 klimaatneutraal en circulair te zijn.

Tijd

Uitvoering van de genoemde resultaten zijn per utlimo 2024 gerealiseerd. 

Geld

Voor de uitvoering van product 3.4.1. Verduurzaming en circulaire economie zijn in 2024 de lasten begroot op € 4,34 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 3,48 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 0,86 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:  

• Vertraging in de subsidieverlening voor het programma Limburg Toekomstbestendig. Deze is in januari 2025 toegekend in plaats van in 2024 (€ 0,45 mln.)
• Bijdrage aan het Leefbaarheidsfonds (€ 0,10 mln.). 
• De doorlooptijd naar 2025 van omgevingsmanagement Chemelot. De procesmiddelen worden overgeboekt naar 2025 (€ 0,08 mln.).
• Vertraging bij het inkoopproces met betrekking tot het Circulair Bouwend Programma 2024-2027 (€ 0,16 mln.).

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 0,89 mln. gefaseerd naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

In 2024 zijn we gestart met de voorbereidingen van een aantal trajecten. Dit betreft:

• onderzoek naar de kansen voor wijnbouw en kleine teelten in Limburg;
• uitwerking van een handreiking voor de Agrarische Blijversaanpak Limburg;
• oplevering van het Toekomstperspectief Tuinbouwketen Limburg +.

Daarnaast hebben we geïnvesteerd in projecten van innovatieve koplopers in onze provincie (zoals Fieldlab Vitale Kip) en diverse projecten vanuit een Europees fonds worden geïnitieerd gefinancierd.  

In 2024 zijn er enkele openstellingen geweest vanuit het GLB/NSP. Voor Limburg hebben er 3 relevante openstellingen plaatsgevonden. Dit betreft de openstellingen:

• oproductieve investeringen groen- blauw en dierenwelzijn;
• samenwerking voor innovatie in het kader van Europees Innovatie Partnerschap (EIP);
• kennisverspreiding en informatie.

Vanuit communicatie en het in beeld brengen van de Limburgse land- en tuinbouw is in 2024 actief deelgenomen aan de Week van ons Eten en zijn de Limburgse Waarderingen uitgereikt aan bedrijven en organisaties die zich inzetten voor de Limburgse agrofood. Tevens is een start gemaakt met het voorbereiden van de aanbesteding voor het uitvoeren van de communicatiestrategie van de Limburgse land- en tuinbouw. 

Tijd

Over het algemeen bereiken we de resultaten die we willen behalen binnen de gestelde termijn. Vanwege de langere doorlooptijd van beoordeling worden de bedragen van de openstellingen binnen het NSP begin 2025 uitgekeerd in plaats van in 2024. Dit had ook te maken met de regelingen die pas eind 2024 zijn gesloten. We constateren dat niet alle NSP regelingen zijn uitgeput, hiervoor plannen we een nieuwe openstelling. 

Daarnaast zien we dat subsidietrajecten soms wat meer tijd nodig hebben om tot een complete aanvraag te komen dan verwacht. 

Geld

Voor de uitvoering van product 3.5.1. 'Gezonde toekomst voor de land- en tuinbouw in Limburg' zijn in 2024 de lasten begroot op € 9,62 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 3,53 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 6,09 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:  

• het grote aantal inschrijvingen voor het Europese Gemeenschappelijk Landbouw Beleid/Nationaal Strategisch Plan (GLB/NSP) voor het onderdeel Groen-Blauw & Dierenwelzijn, waardoor de subsidieverlening niet volledig in 2024 kon worden afgerond (€ 2,81 mln.). De resterende uitvoeringskosten van het GLB/NSP van 2024 (€ 1,26 mln.) worden over de komende jaren verdeeld, conform de verwachte uitvoering van het programma;
• aanpassing van de te verwachten uitgaven voor verschillende projecten van de Investeringsagenda Noord-Limburg (€ 0,98 mln.);
• vertraging in de afronding van (Europese) projectvoorstellen, die in 2024 zijn ingediend (o.a. MT Loonen/mestverwerking, subsidie GPNL, Geothermie Wijnen, SEB+ Blijversaanpak) (€ 1,02 mln.).

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 6,09 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Oranje

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Energie Infrastructuur & Ruimtelijke Inbedding

• In 2024 hebben wij onze aanpak en acties voor het versnellen en verzwaren van de elektriciteits- infrastructuur gericht op het versnellen van ruimtelijke procedures, aanpak via rayonplanologie, het verkennen van mogelijkheden voor grondoverdracht en hebben wij een actieve lobby gevoerd;
• In 2024 hebben wij het ruimtelijk bevoegd gezag overgenomen van het Rijk voor de 380 kV-hoogspanningsverbinding Maasbracht – Graetheide. De projectprocedure Maasbracht-Graetheide is opgestart door de ter inzagelegging van een voornemen en voorstel tot participatie in het voorjaar van 2024. Hier is verder vervolg aan gegeven via het vaststellen van het selectiedocument (november 2024) en het verkenningsdocument (december 2024) op basis waarvan besloten is waar het nieuwe 380 kV-hoogspanningsstation Graetheide wordt gesitueerd;
• In 2024 is het rapport Toekomstverkenning Clauscentrale opgeleverd. Het rapport heeft geleid tot het besluit in het Bestuurlijk Overleg Leefomgeving om een gebiedstafel in te richten onder regie van de Provincie.  

Verduurzaming Industrie en bedrijventerreinen

• In 2024 hebben alle bedrijven met een energiebesparingsplicht die vallen onder bevoegd gezag van de Provincie een actueel energie- besparing onderzoeksrapport opgeleverd. De Omgevingsdienst Zuid-Limburg (ODZL) is deze onderzoeksrapportages aan het toetsen/beoordelen.

Tijd

Energie Infra & Ruimtelijke Inbedding

• In 2024 is samen met gemeenten en netbeheerders de Energievisie 1.0 opgesteld (Mededeling portefeuillehouder inzake Energievisie 1.0, brief gedeputeerde Van Caldenberg van 12-11-2024 (GS DOC-00716014);
• In 2024 is de uitwerking van het Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat Limburg gestart, oplevering volgt in 2025;
• In 2024 hebben we via lobby onder meer aandacht gevraagd voor een tijdige realisatie van enerzijds de 380 kv station bij Greatheide en anderzijds voor een complete realisatie van de scope van de Delta Rhine Corridor evenals de aanleg van de gelijkstroomverbindingen. Resultaten met betrekking tot lobby zijn terug te lezen in het lobbypaper van het IPO  (‘Strijd tegen netcongestie vraagt om provinciaal zeggenschap').
• In 2024 hebben wij via het IPO lobby inbreng geleverd (m.b.t. het Elektriciteitsnet, Energie-infra en Regionale Energie Strategieën) voor het Commissiedebat in de Tweede Kamer dat was voorzien op 28 november 2024 (debat is verplaatst naar 19 februari 2025). Aanleiding voor dit debat is omdat Delta Rhine Corridor en gelijkstroomverbindingen nu als op zichzelf staande projecten door het Rijk worden bezien. Het resultaat daarvan terug te lezen in het lobbypaper van het IPO  (‘Strijd tegen netcongestie vraagt om provinciaal zeggenschap').

Verduurzaming Industrie en bedrijventerreinen

• In 2024 zijn voorbereidingen gestart voor de verankering van de benodigde capaciteit voor uitvoering van de energiebespaarplicht bij OD-ZL;
• In 2024 zijn de trajecten met de maatwerkbedrijven op Chemelot voortgezet. Aanvullend is met het ministerie van KGG de 'regionale clusteraanpak' opgestart (maatwerktraject voor cluster Chemelot als geheel);
• In 2024 zijn diverse LEA sessies georganiseerd met de LEA bedrijven, de netbeheerders, overheden en overige relevante partijen;
• In 2024 is met betrekking tot het ontzorgingsprogramma bedrijfsmatig vastgoed het Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen Limburg van start gegaan. Dit programma beoogt de organisatiegraad op 59 bedrijventerreinen te verhogen, waarbij op 10 terreinen tevens wordt gewerkt aan klimaatadaptatie of de ontwikkeling van een energyhub;
• In 2024 is gestart met het vormgeven van de herijking van het LEF. Op 13 december 2024 is hiervoor een richtinggevend statenvoorstel (G-24-040) door Provinciale Staten behandeld, waarna is ingestemd met de gekozen koers en richting ten aanzien van de herijking van de beleidsmatige en financiële doelstellingen van het LEF. De herijking is onder meer essentieel voor het behalen van het beoogde resultaat om ondernemerschap en innovatie bij Limburgse bedrijven te ondersteunen, omdat dit ervoor zorgt dat het fonds beter aansluit bij de actuele marktomstandigheden waarin het opereert.

Geld

Voor de uitvoering van product 4.1.1. Energie-infrastructuur & ruimtelijke inbedding en verduurzaming industrie en bedrijventerreinen zijn in 2024 de lasten begroot op € 7,94 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 3,59 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 4,35 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:  

• een voordelig resultaat van  € 1,48 mln. Dit betreft Rijksmiddelen, SPUK CDOKE, SPUK Ontzorgingsprogramma Maatschappelijk Vastgoed en SPUK PMO BO EVI - cluster Chemelot. Deze middelen zijn op basis van doorlopende afspraken met het Rijk meerjarig ter beschikking gesteld. Derhalve worden de niet-bestede middelen inclusief de baten (bijdrage van het Rijk) van € 1,48 mln. overgeboekt naar 2024;
• een voordelig resultaat van € 1,39 mln. Op 4 oktober 2022 hebben GS ingestemd met het 'Convenant uitvoering OPZuid 2021-2027'. Voor een vijftal grote projecten zijn in 2024 aanvragen ontvangen, de besluitvorming volgt in 2025. Ook in de komende jaren verwachten we een gelijk aantal projecten te cofinancieren in de warmtetransitie en energieopslag. Dit is een doorlopende activiteit binnen het kader Nieuwe energie en schoon leefmilieu. Voor de continuering van deze uitvoering wordt een bedrag van € 1,39 mln. overgeboekt naar 2025; 
• een voordelig resultaat van € 0,20 mln. Bij GS-besluit van 23 april 2024 is een bedrag ter hoogte van € 0,20 mln. beschikbaar gesteld vanuit het programma Nieuwe Energie voor de periode 2024-2027 ten behoeve van de cofinanciering van samenwerkingsprojecten die aanspraak maken op Europese en Nationale fondsen. In 2024 zijn hier nog geen uitgaven op gedaan vanwege de noodzakelijke en nog lopende voorbereidingen in het kader van de gebiedsgerichte aanpakken. Voor de continuering van de toegezegde cofinanciering wordt het bedrag van € 0,20 mln.  overgeboekt naar 2025;
• een voordelig resultaat van € 0,06 mln. Dit bedrag wordt  overgeboekt voor de continuering van de procesondersteuning voor het Beleidskader Nieuwe Energie en Schoon Leefmilieu. In 2025 zijn procesmiddelen nodig voor o.a. het uitvoeringsplan duurzaamheid, omdat de gunning van de aanbesteding is voorzien in Q1-2025, het organiseren van bijeenkomsten en overleggen. Dit kunnen ook werksessies voor Provinciale Staten zijn die georganiseerd worden naar aanleiding van toezeggingen door het College of aangenomen moties. Het restantbedrag in 2024 van € 0,06 mln. wordt hiervoor overgeboekt naar 2025.

Een bedrag van € 0,88 mln. is niet ingezet. Het betreft hier de SPUK Ontzorgingsprogramma Maatschappelijk vastgoed 1^e tranche. Vanwege de complexiteit en beperkte bereikbaarheid van de doelgroep is een deel van deze middelen onbenut gebleven en zullen daarom terugvloeien naar het Rijk. 

Daarnaast is een bedrag van € 0,12 mln. niet besteed. Het betreft hier een toezegging van GS (GS 15-11-2016, met kenmerk 2016/92421) om de saneringskosten voor de aan de buitenlucht blootgestelde asbestdaken bij VDL Castings te Weert voor haar rekening te nemen. Begin 2019 hebben wij een subsidieaanvraag voor deze saneringskosten ontvangen. Bij de behandeling van de aanvraag destijds bleek dat op grond van de de-minimus criteria niet eerder dan in 2022 ruimte zou zijn om de subsidie toe te kennen. In 2024 is duidelijk  geworden dat er geen aanvraag meer zal worden ingediend. Het bedrag van € 0,12 mln. valt om deze reden vrij ten gunste van het jaarrekeningresultaat.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 3,12 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Gebouwde omgeving & Warmte

• In 2024 is een ontwikkelovereenkomst gesloten met tien gemeenten, Enpuls en Provincie Limburg om tot een 'proof of concept' voor WZL te komen. Het behalen van dit resultaat loopt door in 2025.

Grootschalige opwek

• In 2024 zijn de instructieregels uit de Provinciale omgevingsverordening voor zonneparken aangepast in overeenstemming met het bestuursakkoord Rijk-IPO-VNG UvW. Provinciale Staten hebben op 13 december 2024 de hiervoor gewijzigde Omgevingsverordening vastgesteld;
• Het resultaat van de maatregel, om inzicht te krijgen in de potentie van zon-pv in de treden 1 t/m 3 en de mogelijkheden voor innovatieve toepassingen voor zon op landbouwgrond in 2024 is niet geheel behaald. Er wordt nog gewacht op de resultaten van het potentieonderzoek naar de mogelijkheden voor het benutten van de tredes 1 t/m 3, evenals een beschrijving van innovatie van zon-pv. In Q1 2025 wordt verwacht Provinciale Staten hier nader over te kunnen informeren;
• Het resultaat van deze maatregel, om te onderzoeken of en met wie een aanvraag wordt gedaan voor de nationale programma aanpak SMR's, is nog niet geheel behaald. Provincie Limburg is actief betrokken bij de vormgeving van het landelijke onderzoek naar de potentie en randvoorwaarden voor de ontwikkeling en bouw van SMR’s. Om sneller en effectiever te kunnen anticiperen op een mogelijke Limburgse aanvraag voor SMR Rijksmiddelen, wordt nog gewacht op de uitkomsten van de simulatie (als eerste deel van het landelijke onderzoek). Hierna (medio 2025) is meer bekend óf en wanneer een aanvraag gedaan kan worden door de provincies voor het uitvoeren van een locatieonderzoek.

Provinciale Energie Maatschappij

• In 2024 is een sonderend stuk opgesteld inzake de 'verkenning Provinciale Energiediensten Maatschappij welke op 29 november 2024 in de Statencommissie Leefomgeving is behandeld. Er is een 'explainer video' gemaakt die uitleg geeft over de opzet van de PEM. Ter voorbereiding op de sondering heeft op 6 september 2024 een infosessie voor statenleden plaatsgevonden waarin de uitgangspunten van de PEM zijn toegelicht en besproken. En op 22 november 2024 zijn tijdens een sessie voor PS technische vragen over het sonderend stuk beantwoord. Het sonderend stuk is een voorbereiding op het in 2025 te nemen Statenbesluit inzake de oprichting van de PEM.

Tijd

Gebouwde omgeving & Warmte

• In 2024 is met betrekking tot het ontzorgingsprogramma bedrijfsmatig vastgoed de ontwikkeling van de beoogde subsidieregeling in 2024 geïnitieerd en bevindt deze zich op schema voor de geplande implementatie eind eerste kwartaal 2025. Met betrekking tot het ontzorgingsprogramma maatschappelijk vastgoed is de continuering van het programma in 2024 gewaarborgd door hernieuwde rijksmiddelen en ligt het op koers om de doelstelling voor 2027 te behalen. In de eerste tranche van het ontzorgingsprogramma zijn de resterende middelen zo doelmatig en effectief mogelijk ingezet via de aanbesteding van een communicatiebureau. Vanwege de complexiteit en beperkte bereikbaarheid van de doelgroep is echter een deel onbenut gebleven. De inzet van het bureau zal naar verwachting de komende jaren bijdragen aan een hogere participatie en het succes van het programma. Voor het onderdeel mkb is in 2024 de ontwikkeling van de beoogde subsidieregeling geïnitieerd, welke zich momenteel op schema bevindt voor implementatie aan het einde van het eerste kwartaal van 2025;
• In 2024 hebben wij de ondersteuning van energiebesparing gecontinueerd samen met de Limburgse RESregio’s en woningcorporaties. Dit is een doorlopende activiteit binnen het programma Nieuwe Energie;
• In 2024 hebben wij de 'Duurzaam Thuis' regeling afgerond;
• In 2024 hebben wij een ondersteuningspool ingericht ten behoeve van de ondersteuning van de energiearmoede aanpak, welke wordt beheerd door de provincie;
• In 2024 is een borgstellingsovereenkomst afgesloten met het Limburgs Energie Fonds (LEF) voor de financiering aan Mijnwater conform amendement 166. ('Depondt en Van Caldenberg inzake normalisering governance Mijnwater'). Een blijvende inzet op Mijnwater is in 2024 gecontinueerd. Zo heeft Mijnwater een nieuwe bron en backbone geopend conform het 'Masterplan van Mijnwater' en PS besluit G-22-047 'Statenvoorstel inzake Financieringsvoorstel Limburgs Energiefonds (LEF) ten behoeve van Mijnwater' en is een aanvraag startvergunning ingediend om Mijnwater uit te kunnen breiden in Kerkrade.

Grootschalige opwek

• In 2024 hebben wij ons wederom als partner in de RES-regio’s ingespannen om de RES-doelen te behalen met het streven naar tenminste 51% lokaal eigenaarschap bij elk project waarbij de omgeving kan meeprofiteren. Bijvoorbeeld bij de nieuwe regeling voor zonneparken in de Omgevingsverordening die Provinciale Staten in december 2024 heeft vastgesteld, is de omgang met lokaal eigenaarschap een motiveringsplicht. Hoe we de RES-doelen gaan halen was in 2024 ook onderwerp van gesprek in de voorbereiding van de aanscherping van de Omgevingsvisie;
• In 2024 is er nog niet gestart met een actieprogramma om te zorgen voor nieuwe grootschalige opwek-locaties met innovatieve manieren van meervoudige ruimtegebruik. Dit actieprogramma willen wij mede koppelen we 1) aan de uitkomsten van het potentieonderzoek naar treden 1 t/m 3 zoals bovenstaand beschreven onder 'kwaliteit', daarvoor moeten wij eerst wachten op de resultaten en 2) aan de mogelijkheden die de Omgevingsvisie hiervoor gaat geven;
• In 2024 hebben wij de instructieregels voor zonne-energie op landbouwgrond aangepast in overeenstemming met het landelijke bestuursconvenant, waardoor een strikt 'nee, tenzij' is vastgelegd in onze omgevingsverordening . Door middel van het besluit van Provinciale Staten op 13 december 2024 inzake statenvoorstel 'wijzigingsverordening 2024 Omgevingsverordening Limburg' (G-24-037) is deze activiteit afgerond en daarmee het beoogde resultaat behaald;
• In 2024 zijn wij samen met Limburgse stakeholders in gesprek gegaan met het Rijk over de condities van de nationale programma-aanpak SMR's.

Provinciale Energiediensten Maatschappij

• Het plan van aanpak voor de PEM is verwerkt in het sonderend stuk van de PEM dat in 2024 behandeld is. De uitkomsten van de sondering  worden meegenomen in de vormgeving en uitvoering van pilots die in het kader van de PEM in het voorjaar van 2025 zullen plaatsvinden en waarbij gekeken zal worden naar lokale initiatieven op het gebied van onder andere warmtenetten, duurzame elektriciteit en verduurzaming van de gebouwde omgeving.

Geld

Voor de uitvoering van product 4.1.2. Verduurzaming gebouwde omgeving & warmte en grootschalige opwek zijn in 2024 de lasten begroot op € 1,63 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 1,25 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 0,38 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:

• de SPUK Bedrijfsmatig vastgoed: deze Rijksmiddelen zijn op basis van doorlopende afspraken met het Rijk meerjarig ter beschikking gesteld. Derhalve worden de niet-bestede middelen inclusief de baten (bijdrage van het Rijk) van € 0,38 mln. overgeboekt naar 2024.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 0,39 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Oranje

Tijd (indicator)
• Oranje

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

In 2024 is de modulaire aanpak concretiserend milieubeleid door GS vastgesteld en aan uw Staten toegezonden. In 2024 zijn de volgende acties in het kader van het modulaire milieubeleid gestart of uitgevoerd:

Thema Luchtkwaliteit & Zeer Zorgwekkende Stoffen 

• De herijking van het luchtmeetnet (onderdeel van het Schone Luchtakkoord) is voortgezet. Hierbij zijn drie nieuwe meetstations op de aandachtslocaties (grens, veehouderij en een achtergrondstation) opgeleverd. Daarnaast is ultrafijnstof als nieuwe component toegevoegd op de meetlocaties in Maastricht, Geleen en Ulestraten. De analyse en resultaten worden opgenomen in de jaarrapportages luchtkwaliteit;
• Wij hebben het besluit genomen in afwachting tot de implementatie van de  geactualiseerde Richtlijn industriële emissies (EU), uiterlijk juli 2026, voor de kortdurende tussenliggende periode af te zien van beleid om strenger te vergunnen (Schone Luchtakkoord). De Richtlijn gaat meer juridisch houdbare mogelijkheden bieden tot het strenger kunnen vergunnen;
• Op initiatief en met subsidie (totaal € 12.929) van de Provincie (50% van de kosten) kunnen 5 scholen deelnemen aan het GLOBE project snuffelfiets. Het project heeft als doel inzicht te verkrijgen in de concentraties luchtverontreinigende stoffen (fijnstof en NOx) waaraan kinderen worden blootgesteld op het traject dat zij afleggen van huis naar school en vice versa. De resultaten van het GLOBE project dienen tevens als validatie van metingen die door NASA gedaan worden vanuit de ruimte (Schone Luchtakkoord); 
• Op onze sociale mediakanalen is aandacht gegeven aan de landelijke campagne over houtstook (Schone Luchtakkoord); 
• De onderzoeksresultaten geur en fijnstof van het project Grenzeloos Meten (i.s.m. regio Noord-Limburg) zijn opgeleverd. Uit de sensormetingen van het regionaal meetnet blijkt dat de luchtkwaliteit voor fijnstof voldoet aan de wettelijk norm. Uit de analyse blijkt dat de concentraties fijnstof beïnvloed worden door lokale bronnen, zoals houtstook. Dit is in tegenstelling tot het gangbare beeld dat de concentraties fijnstof nauwelijks beïnvloed worden door lokale bronnen. Uit de resultaten van geurmetingen met sensoren blijkt dat deze nieuwe techniek werkt in de praktijk. Ondernemers kunnen door continue metingen inzicht krijgen in hun bedrijfsvoering, en de invloed van afwijkingen hierin op geur. Er is meer onderzoek nodig of de sensoren ook in de omgeving van stallen ingezet kunnen worden. Uit het belevingsonderzoek blijkt dat niet alleen de overlast van geur en fijnstof als hinderlijk wordt ervaren, maar dat dit past in een breder patroon van overlast. Het concept van positieve gezondheid kan helpen om klachten in een breder perspectief te plaatsen en te beoordelen.

Thema Geluidshinder & Stiltegebieden  

• Wij hebben de ontwerp beleidsregel Tijdelijk en Uitzonderlijk Gebruik luchtvaartuigen vastgesteld. Door de voorwaarden die zijn opgenomen in de beleidsregel wordt de geluidshinder door het opstijgen en landen van luchtvaartuigen beperkt;
• In 2024 is het Limburgs Actieplan Geluid 2024-2029 vastgesteld. Dit leidt naar verwachting aan het eind van de looptijd van het Actieplan tot een verlaging van de geluidbelasting voor ca. 2.170 adressen;
• In gesprekken met vliegveld Luik is het resultaat bereikt dat niet meer wordt gevlogen over Eijsden;
• Wij hebben een campagne over stiltegebieden gevoerd via onze sociale media door middel van een goed bekeken, ‘in huis’ gemaakte video; 
• Wij hebben opdracht verleend voor het plaatsen van 56 onderborden bij de stiltegebiedenborden in 14 stiltegebieden; 
• Wij zijn een traject gestart met gemeenten met stiltegebieden waar de norm wordt overschreden. Dit traject heeft als doel gezamenlijk te bestuderen wat hiervoor de oorzaak was en of er mogelijkheden zijn om onder de norm te komen.

Thema Omgevingsveiligheid 

• Er zijn extra tellingen uitgevoerd naar het vervoer van gevaarlijke stoffen op provinciale wegen. Deze tellingen worden uitgevoerd zodat er een actueel overzicht is van het vervoer van gevaarlijk stoffen. Dit betekent dat bij het maken van ruimtelijke plannen rekening kan worden gehouden met het daadwerkelijke risico van het transport van gevaarlijke stoffen;
• Er is uitvoering en opvolging gegeven aan de pilots uit het Veiligheidsconvenant Chemelot. Met de convenantspartners zijn pilots ontwikkeld en doorlopen om de risico’s op het gebied van integrale veilgheid te beheersen.

Thema Afval & CE 

• Met de vastgestelde Beleidsregel beoordeling aanvraag verklaring stortverbod (Bssa) (Bssa staat voor Besluit stortplaatsen en stortverboden afvalstoffen) reduceren we het storten van brandbaar en recyclebaar afval waardoor wij de circulaire economie bevorderen. Door het niet meer kunnen storten van bepaalde afvalstromen zullen deze anderszins moeten worden verwerkt.

Thema transparant over de leefomgeving

• In het milieudashboard dat in 2024 is gepubliceerd, zijn leefomgevings-indicatoren gemaakt, en gegevens over de milieudruk in Limburg, zoals data over fijnstof, stikstof, geluidbelasting en externe veiligheid, openbaar toegankelijk gesteld. 

Inzet buiten de modulaire aanpak milieubeleid

• De milieueffecten van (eigen) plannen en projecten (zoals bij de Provinciale Omgevingsvisie, Nationaal Programma Ruimte voor Defensie, Programma MAA, programma MAA en projecten rondom de energietransitie) zijn expliciet meegenomen bij de planvorming en bij het realiseren van alle fysieke opgaven;
• Wij hebben onze wettelijke taken uitgevoerd op het gebied van milieu- en omgevingseffecten voor plannen en projecten waarvoor wij bevoegd gezag zijn of zijn aangewezen als wettelijk adviseur. Zo zijn we gestart met het opstellen van de geluidproductieplafonds voor regionale industrieterreinen en voor provinciale wegen. Dit project wordt in 2025 voortgezet; 
• In 2024 hebben GS aangegeven dat reactivering van de vliegbasis de Peel geen wenkend perspectief is. Een definitief standpunt is pas aan de orde wanneer het Kabinet tot besluitvorming voor de eventuele reactivering overgaat; 
• Als uitvoering van de gewijzigde motie Berghorst, hebben wij in Q1 2024 het Rijk verzocht om een gezondheidsverkenning Chemelot uit te voeren. Het Rijk pakt dit in het kader van het Actieagenda Industrie en Omwonenden op. Het doel van de verkenning is dat de gezondheidseffecten van Chemelot bij omwonenden worden onderzocht, met als doel meer inzicht te krijgen in deze effecten;  
• In 2024 zijn de voorzorgmaatregelen beoordeeld voor de aanleg van zonneparken op de stortplaatsen Montfort en Schinnen, waardoor de kans wordt verkleind, dat de milieumaatregelen, die vervuiling voorkomen, worden beschadigd. Voor de stortplaats Montfort is een financiële zekerheid afgesloten met de exploitant, waardoor de financiële basis voor de zorg voor de stortplaats na sluiting is gegarandeerd; 
• Op basis van de aanpassing van de Wet Luchtvaart is een voorstel voor PS gemaakt om de luchthavenverordening te actualiseren. De geactualiseerde luchthavenverordening is op 7 februari 2025 door PS vastgesteld.

Tijd

De advisering over projecten, ontwikkelen van producten en uitvoering van activiteiten hebben plaatsgevonden binnen de wettelijke termijn of de afgesproken tijdsperiode. Vanwege agendatechnische redenen, kijkende naar de voorraadagenda van Provinciale Staten, is de behandeling van de Luchthavenverordening doorgeschoven van Q4 2024 naar Q1 2025. 

De modulaire aanpak concretiserend milieubeleid is tijdig vastgesteld. Conform de planning van de acties die onder de modulaire aanpak vallen zijn de eerste acties tijdig gestart of uitgevoerd. Voor 2024 zijn hierop enkele uitzonderingen:   

• de oplevering van vier nieuwe meetstations en de toevoeging van de component ultrafijnstof op vier meetstations stond gepland in 2023. De oplevering van drie meetstations heeft in 2024 plaatsgevonden vanwege leveringsproblemen van de apparatuur en vertraging in het vinden van meetlocaties en stroomaansluiting. Het laatste meetstation wordt Q3 2025 opgeleverd; 
• de beleidsregels Tijdelijk en uitzonderlijk gebruik luchtvaartuigen worden in plaats van Q4 2024 in Q1 2025 definitief vastgesteld. Deze vertraging is het gevolg van de behandeling van de ingediende zienswijzen die meer tijd kosten dan vooraf werd verwacht;  
• Gedeputeerde Staten hebben op 26 november 2024 het Limburgs Actieplan Geluid vastgesteld. Vaststelling is later dan voorzien, maar binnen de daarvoor gestelde termijnen door het Rijk. Met het vaststellen is tijdig invulling gegeven aan de wettelijke taken conform de Europese richtlijn Omgevingslawaai en Omgevingswet. 

Geld

Voor de uitvoering van product 4.2.1. Gezond en veilig leefmilieu zijn in 2024 de lasten begroot op € 1,70 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 1,36 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 0,34 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:  

• de herijking van het luchtmeetnet. Door leveringsproblemen heeft de herijking van het luchtmeetnet verdere vertraging opgelopen. Dat betekent dat een deel van de te verwachten kosten in de komende periode pas zullen plaatsvinden. Derhalve worden de niet-bestede middelen SPUK Schone Luchtakkoord van € 0,16 mln. inclusief de bijdrage van het Rijk overgeheveld naar 2025;
• minder uitgaven in 2024. Er is maar beperkt expertise of onderzoek gedaan door externen en er hoefde minder te worden ingehuurd;
• de doorontwikkeling van leefomgevings-indicatoren (milieudashboard). Voor de continuering hiervan in 2025 wordt een bedrag van € 0,05 mln. overgeheveld naar 2025 (GS DOC 00728370).

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 0,21 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Oranje

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

• Het werken onder de Omgevingswet heeft een omslag in ons denken en in onze werkprocessen gevraagd. De vergunningaanvragen en meldingen die zijn ingediend onder de nieuwe wetgeving hebben wij voortvarend opgepakt;
• Vanwege de grote hoeveelheid vergunningaanvragen soorten eind 2023 (vallende onder de oude wetgeving, maar afgehandeld in 2024), in combinatie met de normale hoeveelheid aanvragen in 2024, hebben wij langere doorlooptijden gehad bij het afhandelen van de vergunningaanvragen. Daardoor hebben wij niet altijd de wettelijke termijn kunnen halen;
• Wij hebben de VTH-werkzaamheden uitgevoerd conform het VTH Uitvoeringsprogramma 2024. De inzet over 2024 wordt geëvalueerd in het VTH jaarverslag 2024.

Tijd

• Het merendeel van de werkzaamheden zoals beschreven in het VTH Uitvoeringsprogramma 2024 zijn binnen de daarvoor geldende termijnen uitgevoerd. Bij de vergunningen met betrekking tot soorten (waarbij wij een grote hoeveelheid aanvragen onder de oude en nieuwe wetgeving hebben ontvangen) hebben wij niet altijd de wettelijke termijn kunnen halen;
• Wij zijn aan de slag gegaan met het inregelen van ons rapportagesysteem en het afstemmen op de doelen en indicatoren die zijn opgenomen in de Uitvoering- en handhavingsstrategie 2024. Het rapporteren is een groeiproces. Het streven is, zoals vastgelegd in de Uitvoerings- en handhavingsstrategie 2024, om vóór 2027 het rapportagesysteem gereed te hebben. 

Geld

Voor de uitvoering van product 4.2.2. Vergunningen, toezicht en handhaving zijn in 2024 de lasten begroot op € 20,17 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 19,28 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 0,89 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op: 

• een negatief resultaat van € 0,02 mln. De versterking vergunningverlening maatwerkaanpak is in 2024 voortvarend opgepakt. In 2024 is daardoor meer besteed dan begroot. Een bedrag van € 0,02 mln. wordt vanuit 2025 overgeboekt naar 2024;
• een voordelig resultaat van € 0,63 mln. In 2024 is het budget voor uitvoering bodemsanering niet volledig besteed. Deze middelen zijn nodig voor de aanpak risicovolle bodemverontreinigingslocaties. De uitvoering van deze wettelijke taak wordt in 2025 gecontinueerd, en een bedrag van € 0,28 mln. wordt overgeboekt naar 2025;
• een voordelig resultaat van € 0,04 mln. Dit restantbedrag in 2024 betreft de DU-hergebruik stedelijk afvalwater ter bevordering van hergebruik van stedelijk afvalwater voor agrarische toepassing (circulaire economie) en wordt voor de uitvoering in 2025.

Om te voldoen aan onze verplichtingen of verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken wordt € 0,65 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen.

In het coalitieakkoord is opgenomen dat van een minimalistische naar een robuuste uitvoering van de VTH-taken wordt gegaan. Met dat doel is het budget voor de opdrachtverlening aan de OD ZL vanaf 2024 structureel met € 2,2 miljoen verhoogd tot (voor 2024) een bedrag van € 10,12 miljoen. Deze intensiveringen bleken echter onvoldoende om de opdracht 2024 aan de OD ZL volledig te kunnen financieren. Op 21 augustus 2024 zijn uw Staten geïnformeerd dat het budget van € 10,12 miljoen onvoldoende bleek om de uitdagingen waarvoor de OD ZL in 2024 en verder staat effectief aan te pakken (GS DOC-00689484). Er werd voor 2024 een structureel tekort van in totaal € 1,22 miljoen ten opzichte van de provinciale begroting geïdentificeerd. Dit tekort is via een incidentele begrotingswijziging voor 2024 aan uw Staten voorgelegd en uw Staten hebben deze wijziging goedgekeurd op 1 november 2024. 

Met de structurele verhoging van het budget voor de opdrachtverlening aan de OD ZL tot € 10,12 miljoen en de incidentele begrotingswijziging voor 2024 zijn stappen in de goede richting gezet. Er zijn echter structureel additionele middelen nodig om de robuustheidsslag te vervolmaken en aan de opdracht van uw Staten te voldoen. Het Statenvoorstel G-25-002 Structurele dekking jaarlijkse opdracht Omgevingsdienst Zuid-Limburg e.v. is naar u toegestuurd ter besluitvorming.

Verder zien we dat in 2024 de legesopbrengsten lager zijn uitgevallen ten opzichte van de raming. Dit komt doordat bedrijven en organisaties er veelvuldig voor hebben gekozen aanvragen eind 2023 in te dienen zodat deze nog onder het oude regime (wetgeving vóór Omgevingswet) afgehandeld konden worden. Veel van deze aanvragen waren niet legesplichtig op grond van de Legesverordening Limburg 2023. Daarnaast zien we dat bedrijven en organisaties een afwachtende houding hebben ten aanzien van (jurisprudentie)ontwikkelingen onder de Omgevingswet en dat daarmee op sommige gebieden (voornamelijk milieu) de aanvragen uit zijn gebleven.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Oranje

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

• In 2024 is een Leefbaarheidsfonds opgericht, passend bij het niveau van initiatiefnemers: inwoners, verenigingen/stichtingen/gemeenschappen en gemeenten en het niveau van de fysieke ingreepkernen, wijken en buurten en straten. In dit Leefbaarheidsfonds hebben we onze werkwijze afgestemd op de complexiteit van het initiatief en de initiatiefnemer(s): we werken volgens het ‘één Provincie’ principe (één loket gedachte);
• In 2024 zijn 26 aanvragen ontvangen in het kader van ondersteuning van inwonersinitiatieven, 122 aanvragen in het kader van ondersteuning van gemeenschapsvoorzieningen en/of ontmoetingsplekken en in het kader van bijdragen aan leefbaarheidsakkoorden zijn wij met 18 gemeenten in contact geweest.

Tijd

In 2024 is het beleidskader Leefbare steden en dorpen vastgesteld. In dit kader is vermeld dat we een Leefbaarheidsfonds gaan oprichten. Dit fonds is bedoeld voor fysieke investeringen in de leefbaarheid. Hierbij gaat het om investeringen in de (semi-)openbare ruimte. We hebben hier op de volgende manieren invulling aan gegeven:

• we hebben ervoor gekozen om het Leefbaarheidsfonds te combineren met onderdelen van het kader Samen Leven en Bestaanszekerheid. Dit betekent dat we niet alleen fysieke, maar ook sociale investeringen gaan ondersteunen. Op deze manier kunnen we initiatiefnemers beter en breder bedienen;
• we willen initiatiefnemers niet alleen financieel ondersteunen, maar ook coachen en begeleiden. Daarom hebben we een ondersteuningsstructuur opgezet. Deze ondersteuningsstructuur is bedoeld voor inwoners en voor stichtingen, verenigingen en coöperaties. Hierbij werken we samen met de organisaties Burgerkracht, Katalys, Spil in de Wijk en de Vereniging Kleine Kernen Limburg. Deze organisaties hebben veel ervaring met het ondersteunen van initiatiefnemers;
• daarnaast bieden we ondersteuning aan gemeenten bij het uitwerken en indienen van initiatieven;
• om uitdrukking te geven aan deze brede insteek, gebruiken we de naam Limburgse Leefbaarheidsaanpak;
• de Limburgse Leefbaarheidsaanpak omvat drie subsidieregelingen:
• Subsidieregeling voor kleinschalige (inwoners)initiatieven;
• Subsidieregeling voor stichtingen, verenigingen en coöperaties;
• Subsidieregeling voor gebiedsgerichte publieke initiatieven.
• deze drie subsidieregelingen zijn in oktober 2024 opengesteld. Direct vanaf het begin was er sprake van grote belangstelling. We hebben in 2024 in totaal zo’n 120 (aan)vragen ontvangen;
• we merkten dat gemeenten veel behoefte hadden aan informatie. Daarom hebben we in 2024 twee informatiebijeenkomsten voor gemeenten georganiseerd;
• daarnaast hebben we in 2024 een communicatieplan geschreven. Dit communicatieplan voeren we stapsgewijs uit. Een van de stappen is een bijeenkomst voor inwoners, stichtingen, verenigingen en coöperaties. Deze bijeenkomst vindt plaats in het voorjaar van 2025;
• in 2024 hebben we ook afgesproken dat we een externe adviesraad gaan instellen. De werving en selectie van de leden van deze adviesraad is in 2024 gestart. Vanaf het voorjaar van 2025 zal de adviesraad meerdere keren samenkomen.

Stand van zaken moties / amendementen:

Motie 3081 Wesseling c.s. inzake vormgeving leefbaarheidsfonds: op 12 juni 2024 zijn uw Staten middels een informatiesessie geïnformeerd over de vormgeving van het leefbaarheidsfonds. Op 11 april 2025 zal een (vervolg) werksessie plaatsvinden waarin deze motie wordt meegenomen.

Bestaande kaders

• In 2024 worden alle afspraken die gemaakt zijn in het kader van Stedelijke Ontwikkeling uitgevoerd en worden de laatste subsidies vastgesteld.
• In 2025 is de realisatie van circa 5.000 woningen in het kader van Kwaliteit Limburgse Centra gestart, dan wel reeds (gedeeltelijk) afgerond.
• Begin 2027 zal IBA Parkstad BV worden afgerond en opgeheven.

Geld

Voor de uitvoering van product 5.1.1. Leefbare steden dorpen zijn in 2024 de lasten begroot op € 12,82 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 4,42 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 8,40 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:

• Samenwerkingsagenda’s gemeenten: eind 2024 zijn de laatste subsidieaanvragen in het kader van de samenwerkingsagenda’s ingediend. De laatste vier zullen begin 2025 worden afgehandeld. De hiervoor beschikbare middelen in 2024 ad € 4,98 mln. worden overgeboekt naar 2025. Daarnaast wordt op basis van ontvangen liquiditeitsprognoses van reeds verleende KLC-subsidies een bedrag van € 0,15 mln. van 2025 teruggeboekt naar 2024. 2 van de 31 samenwerkingsagenda’s heeft uiteindelijk niet geleid tot een subsidieaanvraag. In het geval van gemeente Mook en Middelaar, omdat er voor de beoogde ontwikkeling geen provinciale bijdrage benodigd bleek (€ 0,14 mln. ). Bij de 2^de samenwerkingsagenda van Horst aan de Maas waren de projecten niet binnen afzienbare tijd (voor 1-1-25) uitvoeringsgereed (€ 1,5 mln.). Hierdoor valt in totaal een bedrag van € 1,64 mln. vrij ten gunste van het jaarrekeningresultaat. Voor mogelijke proces-ondersteuning ter afronding van de samenwerkingsagenda’s wordt een bedrag van € 5.000 overgeboekt naar 2025;
• Expo Real 2025 (GS-besluit 19-11-2024); voor de ondersteuning hiervan in 2025 wordt vanuit product 5.1.1. een bedrag van € 0,05 mln. overgeboekt naar 2025;
• Leefbaarheidsaanpak: bij GS-besluit van 15 oktober 2024 is ingestemd met het Uitvoeringsplan Leefbaarheidsaanpak en subsidieregelingen Leefbaarheidsaanpak 2024-2027. Voor de verdere uitvoering en continuering van deze regelingen wordt het bedrag van € 1,73 mln. overgeboekt naar 2025;
• continuering van de Leefbaarheidsaanpak: in 2025 zijn procesmiddelen nodig voor o.a. BuurtBooster Festival, externe adviesraad Leefbaarheidsaanpak en personele inzet voor de beoordeling en afhandeling subsidieaanvragen van de nadere subsidieregels Leefbaarheidsaanpak. Een bedrag van € 0,15 mln. wordt  overgeboekt naar 2025.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 6,71 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Het Rijk monitort de voortgang van de Woondeal Limburg. In juni 2024 zijn 11.050 woningen van de Woondeal gerealiseerd en zijn 6.500 woningen vergund of in aanbouw. De Woonmonitor 2024 blikt terug op 2023 en eerder, waardoor we de realisaties van 2024 niet kunnen betrekken. Op basis van de data van het Rijk kunnen we stellen dat we op koers liggen om in 2027 het resultaat van 17.500 woningen gerealiseerd uit de Woondeal te behalen.

In het bestuurlijk overleg Wonen Limburg van november is de provinciale woningbouwprogrammering vastgesteld rekening houdend met de programmering van 2/3 betaalbaar en toegroeien naar 30% sociale huur. Tevens zijn we gestart met de voorbereidingen voor het provinciale Volkshuisvestingsprogramma en zijn  we met een Woningbehoefteonderzoek voor Limburg gestart. Hiermee liggen we op koers om het woningaanbod te laten passen bij de woningbehoefte.

In het voorjaar van 2024 hebben wij samen met het Rijk en zes intercitygemeenten in Limburg het ambitiedocument Limburg Centraal gepresenteerd. Hierin staat dat we ruim 30.000 woningen willen bouwen rond de stations van deze steden tot en met 2040. Om dit te realiseren, hebben we een samenwerking opgezet tussen het Rijk, de Provincie, de zes gemeenten, het Waterschap en netbeheerder Enexis. Vanaf 2025 betrekken we ook Arriva, Prorail en NS.

In november 2024 is tijdens het BO Leefomgeving het startsein gegeven voor het ontwikkelen van een verstedelijkingsstrategie. In 2025 gaan we hiermee aan de slag. Eveneens stellen we in dezelfde periode samen met de zes gemeenten businesscases op. De eerste ideeën over verstedelijking worden opgenomen in de POVI, zodat een deel van de ambitie voor 20.000 extra woningen wordt vastgelegd.

We liggen op koers om (een deel van) de woningen van Limburg Centraal te verankeren voor 2027.

Tijd

Ten behoeve van ondersteuning van gemeenten is het Versnellingsmenu opgesteld, bestaande uit 5 deelacties.

De eerste deelactie, bestaande uit versterking van de gemeentelijke en regionale ambtelijke capaciteit, stelt € 4,5 miljoen beschikbaar met de subsidie “flexibele inzet ondersteuning woningbouw 2025-2027”. Hiermee kan de ambtelijke capaciteit op wonen met circa 50fte worden uitgebreid. De regeling is eind 2024 vastgesteld en gepubliceerd en zal in 2025 doorlopen. 

De tweede actie (kennisdeling en kennisontwikkeling) is uitgewerkt in een programma van eisen. We hebben een pilot kennisdeling- en kennisontwikkeling georganiseerd om samen met de vele stakeholders inhoud op te halen voor een gezamenlijk ontwikkeltraject. De derde actie, kansrijk aanspreken van rijksregelingen, hebben we een aantal gemeenten ondersteund bij aanvragen voor het Volkshuisvestingsfonds en de Woningbouwimpuls. De vierde actie ziet toe op provinciale versnellingstafels. We hebben bezien of het provinciaal instrumentarium in Sturing in Samenwerking bij kan dragen aan extra versnelling. De vijfde actie, uniformiteit en standaardisatie, heeft als voorbeeldproject Bouwstroom Limburg, waarbij 6 corporaties samen tussen de 1000 en 1500 fabrieksmatig gebouwde woningen inkopen. Ter uitvoering van motie 3116 ‘werk aan de winkel voor wonen’ hebben de verkennende gesprekken met Streetwise opgeleverd dat ze van 2025-2027 een actieve bijdrage gaan leveren aan het transformeren van (delen) van leegstaande panden in kernwinkelgebieden tot woningen. Tevens zijn we gestart met de voorbereidingen voor het provinciale Volkshuisvestingsprogramma en zijn we gestart met een Woningbehoefteonderzoek voor Limburg . 

De afspraak om in 2024 in alle woonregio’s (3)  een Woonzorgvisie vastgesteld te hebben, (onder coördinatie van de Provincie) is geen bewaarheid geworden. Door het later in werking treden van de Wet versterking regie volkshuisvesting hebben gemeenten namelijk langer de tijd gekregen om een woonzorgvisie op te stellen als onderdeel van het gemeentelijk volkshuisvestingsprogramma. In de regio’s zijn inmiddels enkele lokale woonzorgvisies vastgesteld. Tevens is vanwege de urgentie van de opgave met de gemeenten een indicatieve bandbreedte voor de opgave huisvesting ouderen in alle bestuurlijke overleggen wonen vastgesteld én is subsidie beschikbaar vanuit de regeling “subsidie flexibele inzet ondersteuning woningbouw 2025-2027” voor het opstellen en afstemmen van woonzorgvisies. In 2025 richt de Provincie regionale woonzorgtafels in en wordt de inhoudelijke afstemming van woonzorgvisies (gerelateerd aan de woningbouwprogrammeringen) gecoördineerd. Als gevolg van het uitstellen van de behandeling van het Wetsvoorstel versterking regie Volkshuisvesting in de Tweede Kamer, zijn de termijnen waarop de woonzorgvisies vastgesteld moeten worden, verschoven.

We liggen op koers met Limburg Centraal (woningen rondom OV-knooppunten) om een deel van de ambitie van 20.000 woningen planologisch vast te leggen in 2027. We ontwikkelen daartoe een verstedelijkingsstrategie die verwerkt zal worden in de provinciale omgevingsvisie. De werkzaamheden verlopen volgens planning, en de eerste tussenresultaten worden in 2025 verwerkt in de POVI.

Geld

Voor de uitvoering van product 5.1.2. Toekomstbestendige woonruimte zijn in 2024 de lasten begroot op € 5,52 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 2,96 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 2,56 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:

De uitvoering van de Woondeals. Dit zijn Rijksmiddelen die meerjarig ter beschikking zijn gesteld. De doorlooptijd voor deze SPUK's is meerjarig. Derhalve worden de niet-bestede middelen van € 0,36 mln. (inclusief de baten (bijdrage van het Rijk) overgeboekt naar 2025;

Nadere subsidieregels flexibele inzet ondersteuning woningbouw 2025-2027 (GS-besluit 10-12-2024). De resterende Rijksmiddelen (SPUK) van € 0,58 mln. worden voor de doorloop  van deze regeling overgeboekt naar 2025. Ook de resterende reguliere middelen van € 0,87 mln. worden overgeboekt naar 2025.

Het actieplan wonen Zuid-Limburg; de middelen zijn door de Zuid-Limburgse gemeenten bij elkaar gebracht t.b.v. de uitvoering van het actieplan wonen Zuid-Limburg. Het betreft hier geen provinciale middelen. Dit actieplan kent geen einddatum en de middelen dienen ook in 2025 beschikbaar te blijven voor het uitvoeren van acties de Zuid-Limburgse gemeenten in gezamenlijkheid (laten) uitvoeren om de Zuid-Limburgse woningmarkt te ondersteunen. Daarvoor wordt het restantbedrag van € 0,01 mln. overgeboekt naar 2025. 

Proceskosten: de gemaakte proceskosten zijn conform afspraak zoveel mogelijk op de SPUK Woondeal geboekt, met als gevolg dat vrijwel al deze kosten vanuit rijksmiddelen zijn gedekt. Dit resulteert in een overboeking naar 2025 van de proces- en voorbereidingsmiddelen met een bedrag van € 0,24 mln. De proces- en voorbereidingsmiddelen in 2025 zijn nodig voor bijvoorbeeld de inhuur van ondersteuning van gemeenten bij aanvragen voor rijksregelingen, voor de ondersteuning van de Expo Real 2025 (GS-besluit 19-11-2024) en voor het kunnen leveren van bijdragen aan het organiseren van informatiebijeenkomsten (zoals bijv. informatiesessie met Provinciale Staten, externe werksessies, ontmoetingen).

Limburg Centraal: in 2024 zijn we gestart als provincie en gemeenten met afspraken maken met het Rijk om Limburg Centraal verder te onderzoeken. De beschikbare middelen zijn bij besluit van de Najaarsnota 2024 in het jaar 2025 opgenomen. De proceskosten van € 0,01 mln. die reeds zijn gemaakt in 2024 worden overgeboekt van 2025 naar 2024.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 2,02 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Als we afwegingen maken doen we dat op basis van de in de POVI verankerde Limburgse principes: we streven naar een inclusieve, gezonde en veilige samenleving. De kenmerken en identiteit van gebieden staan centraal. Meer stad en meer land (d.w.z. we koesteren de variatie in de verstedelijkte en landelijke gebieden en zetten in op duurzame verstedelijking; we gaan zorgvuldig om met onze (fysieke en milieu-) ruimte en voorraden, boven- en ondergronds.

Tot de Limburgse principes behoren ook een aantal procesmatige uitgangspunten: de maatschappelijke opgaven en kansen staan centraal, grensoverschrijdende samenwerking, participatie en eigenaarschap; we werken gebiedsgericht; we werken adaptief aan de opgaven; we werken als één overheid, met respect voor ieders rol en verantwoordelijkheden.

Tijd

De beleidscyclus POVI heeft een cyclisch karakter, waarbij termijnen voor herziening van POVI of Omgevingsverordening vooral bepaald worden door de inhoudelijke behoefte. Direct aansluitend op de vaststelling van het Ruimtelijk Voorstel Limburg (GS december 2023) zijn de voorbereidingen gestart voor actualisatie van de huidige POVI uit 2021. Een concept plan van aanpak hiervoor is in mei 2024 sonderend besproken in de Statencommissie LEO. In het najaar van 2024 is die actualisatie daadwerkelijk van start gegaan. De Staten zijn nauw betrokken bij dit traject.

De planning van het beoogde Ruimtelijk Arrangement tussen het Rijk en de Provincie is door het Rijk in de tijd opgeschoven. Opstellen en afsluiten van dit arrangement is nu voorzien voor de eerste helft van 2025.

 De uitvoering van het ruimtelijk beleid heeft een permanent karakter.

Geld

Voor de uitvoering van product 5.1.3. Kwaliteit met minder ruimte zijn in 2024 de lasten begroot op € 5,62 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 5,51 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 0,11 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:  

• Het Ruimtelijk Voorstel dat eind 2023 is aangeboden aan het Rijk vormt de opmaat naar een aanpassing van POVI en Omgevingsverordening in 2024/2025. Het Ruimtelijk Voorstel vormt ook de basis voor een integraal ruimtelijk arrangement met het Rijk. Bijzondere aandacht daarbij is ervoor uitvoerings- en investeringsafspraken met het Rijk met oog op de ontwikkeling van de NOVEX-gebieden De Peel en Zuid-Limburg, in aanvulling op en versterking van de afspraken die al via sectorale tafels worden gemaakt. 
• De gemaakte proces- en managementkosten zijn conform eerdere afspraak zoveel mogelijk op de SPUK- en procesmiddelen NOVEX de Peel geboekt. Het restant van deze SPUK- en procesmiddelen, alsmede DU-middelen NOVEX de Peel zullen worden ingezet in 2025, zoals opgenomen in het werkplan NOVEX de Peel 2025. Voor de realisatie van de genoemde producten in 2025 wordt het restantbedrag van € 0,53 mln. overgeboekt naar 2025. Daarnaast hebben we bij de decembercirculaire 2024 via een DU Ondersteuning provincies opstellen ruimtelijk arrangement een (NOVEX) een bedrag van € 0,08 mln. ontvangen. Dit bedrag wordt ook overgeboekt naar 2025;
• Het traject van actualisering van de POVI loopt van zomer 2024 tot eind 2025. Dit is vastgelegd in het plan van aanpak dat op 26 maart 2024 door GS is vastgesteld. De opstelling van een planMER vormt een verplicht onderdeel van dit traject. Voorzien was in de planning dat de opstelling van dit MER deels in 2024 en deels in 2025 zou plaatsvinden. Vanwege de marktomstandigheden heeft de aanbesteding veel meer tijd in beslag genomen dan beoogd en kon pas in 2025 daadwerkelijk met opstelling van het MER begonnen worden. Het restantbedrag in 2024 van € 0,11 mln. wordt overgeboekt naar 2025;
• Ten behoeve van de realisatie van het Windpark Greenport Venlo hebben PS op 28 september 2018 een provinciaal inpassingsplan (PIP) vastgesteld. Dit PIP vormde de planologische basis voor de oprichting van 9 windturbines en een inkoop- en onderstation. Ook vormde dit PIP de juridisch planologische grondslag voor een eventuele tegemoetkoming in planschade en nadeelcompensatie. Om deze reden kunnen GS worden aangemerkt als bevoegd gezag. Planschadeverzoeken konden worden ingediend tot 5 jaar na het onherroepelijk worden van het PIP. De uiterste termijn voor het indienen van planschadeverzoeken betrof daarmee 18 december 2024. Een tweetal planschadeverzoeken waren reeds ingediend in 2020 en 2022 en zijn destijds afgehandeld. Op de valreep zijn voor het aflopen van de genoemde 5-jaars termijn eind 2024, 24 planschadeverzoeken ingediend bij de provincie Limburg. De kosten voor de planschade adviescommissie, planschadeanalyse en andere proceskosten zijn voor de provincie Limburg als bevoegd gezag. Het restantbedrag 2024 € 0,09 mln. wordt overgeboekt naar 2025; 
• Onderzoek ontwikkellocatie Oostflank Brunssum: destijds is € 0,40 mln. beschikbaar gesteld voor onderzoeken naar een invulling van dit gebied. Dit proces loopt nog, het restantbudget € 0,21 mln. moet hiervoor behouden blijven in 2025. 

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 1,02 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Groen

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

• De acties uit het Actieprogramma bodem en ondergrond 2024 zijn uitgevoerd; 
• Regie op de uitvoering van de met het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat afgesproken beheersmaatregelen;
• Het Actieplan Nazorg Steenkoolwinning 2024-2025 is opgesteld en hierin beschreven werkzaamheden worden uitgevoerd.

Tijd

• De werkzaamheden zoals omschreven in het Actieprogramma bodem en ondergrond 2024 zijn conform planning uitgevoerd;
• De regie op de met het Rijk afgesproken beheersmaatregelen duurt, gelet op het voortduren van de na-ijlende effecten steenkoolwinning, nog geruime tijd voort;
• Het Actieplan Nazorg Steenkoolwinning is conform planning opgesteld; de hierin beschreven werkzaamheden worden conform planning uitgevoerd. 

Geld

Voor de uitvoering van het product 5.1.4. Bodem en ondergrond zijn in 2024 de lasten begroot op € 4,73 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 1,20 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 3,53 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:  

• De vastgestelde Agenda bodem en ondergrond 2024-2030: deze agenda anticipeert op de uitdagingen/ bodemopgaven, het veranderende speelveld en verschaft inzicht in de ambitie en doelen van de Provincie voor de komende jaren op het gebied van bodem en ondergrond. Elk jaar wordt een Actieprogramma bodem en ondergrond vastgesteld. In 2024 zijn een aantal acties gestart welke doorlopen in 2025. Daarnaast zijn de Rijksmiddelen SPUK Pfas Broninventarisatie en diffuus lood Geuldal op basis van doorlopende afspraken met het Rijk meerjarig ter beschikking gesteld. Het resterend bedrag in 2024 van € 0,25 mln. wordt overgeboekt naar 2025;
• Actieplan Nazorg steenkoolwinning 2024-2025: de werkzaamheden in het kader van mijnbouwschade zijn vastgelegd in het Actieplan Nazorg steenkoolwinning 2024-2025. In 2024 zijn niet alle middelen ingezet. Het restant van € 0,04 mln. wordt toegevoegd aan de reserve DU Naijl-effecten steenkoolwinning. Daarnaast vindt in 2025 afronding overdracht eigendom huizen Gulikstraat Kerkrade naar de gemeente Kerkrade plaats. Tot die tijd zijn procesmiddelen nodig voor o.a. het huren van hekwerken voor het borgen van de veiligheid in de straat. Het restantbedrag in 2024 van € 0,02 mln. wordt overgeboekt naar 2025. Via het Rijk hebben we bij de decembercirculaire 2024 een bedrag van € 2,70 mln. ontvangen voor het uitvoeren van een pakket aan technische maatregelen in het kader van na-ijlende effecten van steenkolenwinning en voor het monitoren van de stijging van het mijnwater. Dit bedrag wordt ook overgeboekt naar 2025;
• Grondsanering De Straat in Roermond: vanwege vertraging in het verkrijgen van de benodigde vergunningen voor dit project is een in 2024 geplande afvoer van sterk verontreinigde grond niet doorgegaan. De afvoer gaat nu in 2025 plaatsvinden, waardoor in 2025 de grondsanering weer opgepakt kan worden. Het restantbedrag in 2024 van € 3,16 mln. wordt overgeboekt naar 2025;
• Plan van aanpak bodemsanering Chemelot: de beschikbare middelen zijn niet volledig besteed. In het kader van het geactualiseerde saneringsplan Duurzaam Bodembeheer Chemelot (DBC) is met DSM tot op heden een discussie gaande ten aanzien van het door DSM garant te stellen bedrag. In het kader hiervan wordt door ons externe expertise ingehuurd voor het maken en controleren van hiervoor benodigde doelvermogen berekeningen. Dit is nog tot in 2025 doorlopend. Verwacht wordt dat in het voorjaar 2025 tot overeenstemming wordt gekomen met DSM ten aanzien van het garantstellings-bedrag. Het restantbedrag in 2024 van € 0,01 mln. wordt overgeboekt naar 2025.

Om te voldoen aan onze verplichtingen of verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken wordt € 6,14  mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Wij hebben de volgende resultaten behaald.

• De lobby richting Rijk voor een meer evenwichtige en meer eerlijke spreiding van Rijksmiddelen is geagendeerd tijdens het werkbezoek van Staatssecretaris Gräper op 8 april 2024, in onze reactie op het landelijk Hoofdlijnenakkoord en bij onze felicitaties aan de nieuwe minister, als ook bij het opstellen van het Cultuurconvenant 2025-2028 met het Rijk. Ondanks (bestuurlijke) inzet hierop, is dit niet opgenomen in het op 17 januari 2025 formeel ondertekende convenant. Wel is de continuering van de Rijksmiddelen voor ‘Verbreding en Vernieuwing’ ten behoeve van de provincies Flevoland, Friesland, Overijssel, Drenthe, Zeeland en Limburg in het convenant opgenomen. Gedurende de periode 2025-2028 en in aanloop naar een herziening van het landelijk cultuurstelsel voor de periode 2029-2032 blijven wij ons inzetten om de komen tot een gelijkere spreiding van Rijksmiddelen.
  Het Bonnefanten is door ons voorgedragen voor ondersteuning in de landelijke BIS 2025-2028. De Minister heeft de relevantie van het Bonnefanten in dit verband wederom erkend. Door de extra financiering die het museum hierdoor ontvangt, kan het museum activiteiten van belang voor Limburg continueren. Zowel uit het werkbezoek van de Staatssecretaris als uit ambtelijke contacten is gebleken dat de gewenste Rijkserkenning voor tenminste één provinciaal museum met Rijksmuseumstatus geen haalbare doelstelling is. Onze inzet in aanloop naar de periode 2029-2032 is daarom gericht op grotere Rijkserkenning voor de provinciale musea in de BIS.
  De lobby voor een groter Rijkscommitment voor de Limburgse taal is meegenomen in het Uitvoeringsprogramma Limburgse taal Same veur ’t Limburgs 2025-2027 (zie verderop).
• Wij hebben, op basis van het door de Cultuurtank Limburg opgeleverde adviesrapport, besloten om in het kader van de Culturele Infrastructuur 2025-2028 49 culturele instellingen te ondersteunen. Specifiek voor het cultureel aanbod in Noord- en Midden-Limburg gaat het om 13 culturele instellingen. Wij gaan maatwerkoplossingen bieden voor de periode 2025-2028 voor instellingen uit Noord- en Midden-Limburg die geen subsidie gaan ontvangen in de Culturele Infrastructuur 2025-2028. Met deze instellingen is daartoe eind 2024 een ambtelijke gespreksronde gestart. Zo kan in Noord- Limburg en Midden-Limburg een divers en passend cultureel aanbod zich ontwikkelen, waar mensen van kunnen genieten.
• De visitatie van de provinciale musea is in 2024 uitgevoerd door een onafhankelijke externe commissie. Het in december 2024 opgeleverde visitatierapport bevat zowel aanbevelingen aan de provinciale musea als aan de Provincie. Wij gaan dit rapport benutten voor de beleidsontwikkeling voor deze musea. Uw Staten heeft in dit verband in januari 2025 een informerend stuk ontvangen.
• Het Uitvoeringsprogramma Limburgse taal Same veur ’t Limburgs 2025-2027 is 13 december door Provinciale Staten vastgesteld. In de uitvoer wordt ingezet op twee parallelle en samenhangende sporen. In het kader van extra inzet op Deel II-erkenning gaan wij projecten ondersteunen vooral gericht op jeugd, kinderopvang en onderwijs, een bewustwordingscampagne, kennisontwikkeling, het Hoes veur ’t Limburgs als ondersteuningsorganisatie. Tegelijkertijd wordt voorwerk gedaan voor de Deel III-erkenning. Hiervoor wordt een actiecommissie ingesteld, die zich bezig gaat houden met het onderzoeks- en voorbereidingswerk om het Limburgs naar een hoger plan te brengen. Op weg naar de vaststelling van dit Uitvoeringsprogramma hebben wij samen met het Hoes veur ’t Limburgs het Symposium voor de ‘Bevordering en verankering van de Limburgse taal’, georganiseerd op vrijdag 12 januari 2024. Het voor Provinciale Staten georganiseerde werkbezoek aan de Provincie Fryslân op 29 en 30 augustus 2024 heeft veel media-aandacht gekregen en is van belang geweest voor het ophalen van informatie en het creëren van draagvlak. Binnen de subsidieregeling  Erfgoed, onderdeel Limburgse taal, zijn in 2024 15 subsidieaanvragen gehonoreerd. Het Hoes veur ’t Limburgs is daarnaast vanuit het al bestaande begrotingsbedrag en een aanvullend subsidiebedrag gesubsidieerd voor zijn werkzaamheden in 2024. Het Hoes heeft hiermee tevens op 20 september 2024 een eigen locatie kunnen openen in Roermond.
• Verenigingen en vrijwilligers in de amateurkunstensector en erfgoedsector zijn bij hun werkzaamheden ondersteund door het Huis voor de Kunsten Limburg. De achterbannen van de muziekbonden zijn ondersteund door de Stichting Klankkleur Limburg.
• In 2024 hebben 259 Limburgse basisscholen en 52.571 leerlingen deelgenomen aan het programma Cultuureducatie met Kwaliteit, waardoor weer veel kinderen en jongeren in aanraking zijn gekomen met cultuur. Wij continueren de ondersteuning van dit programma in 2025. In 2024 hebben wij daarom de adhesieverklaringen afgegeven voor de Limburgse aanvragen in de landelijke Regeling Cultuureducatie met Kwaliteit 2025–2028, uitgevoerd door het Fonds voor Cultuurparticipatie.
• Op basis van de Stimuleringsregeling Bovenlokale Evenementen hebben in 2024 ruim 130 evenementen met onze ondersteuning plaatsgevonden. Op basis van de subsidieregeling Cultuur zijn 24 culturele festivals of evenementen door ons ondersteund. Medio oktober 2024 hebben wij de subsidieregeling Cultuur 2025-2027 vastgesteld voor aanvragen de komende jaren voor grote volksculturele evenementen, grote carnavalsevenementen, en culturele festivals en evenementen. Mede door deze subsidies konden/kunnen mensen blijven genieten van een divers aanbod van culturele festivals en evenementen.
• Crowdfundingplatform voordekunst is voor de jaren 2024 en 2025 ondersteund. In 2024 zijn hierdoor 45 Limburgse crowdfundingcampagnes succesvol geweest en zijn culturele projecten en initiatieven van allerlei aard gerealiseerd.
• Wij hebben voor 2024 en 2025 bijgedragen aan het Jan Smeets Fonds, het Limburgse popfonds. Aankomend en gevestigd Limburgs talent in de popmuziek krijgt door de regelingen in dit fonds de ruimte om zich verder te ontwikkelen en zich aan een breed publiek te presenteren.
• Het Limburg Filmfonds is in 2024 ondersteund; 25 filmproducties hebben een bijdrage ontvangen uit dit fonds. In december 2024 hebben wij een werksessie georganiseerd met en voor de Limburgse filmsector. De opbrengst hiervan gebruiken wij bij de verdere beleidsontwikkeling op het gebied van film en specifiek het Limburg Filmfonds, om makers zo goed mogelijk te laten ondersteunen bij het maken van boeiende producties over en voor Limburg(ers). Tijdens 'De Maand van de Limburgse Film' kan er via L1 gekeken worden naar producties ondersteund door het Limburg Filmfonds.

Tijd

Het is gelukt om de beoogde resultaten voor 2024 te behalen. Aan de doelstellingen en te behalen resultaten zoals genoemd in het Beleidskader 2024-2027 ‘Cultuur en erfgoed voor iedereen’ wordt gewerkt in de jaren 2024-2027. De resultaten in 2024 vormen de basis voor onze verdere inzet in 2025, zoals op het gebied van lobby, museumbeleid en Limburgse taal.

Geld

Voor de uitvoering van product 6.1.1. Cultuur zijn in 2024 de lasten begroot op € 35,50 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 33,92 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 1,58 mln. Dit verschil in 2024 heeft vooral betrekking op vertraging in de afhandeling van subsidieaanvragen. Voor de afhandeling hiervan moet de aanvrager aan een aantal voorwaarden voldoen, die in 2025 zullen worden afgerond.

Om te voldoen aan onze verplichtingen wordt € 1,51 mln. overgeboekt naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

We hebben de volgende resultaten behaald:

• Er zijn in 2024 nog geen rijks- en gemeentelijke monumenten met een urgente restauratieopgave financieel ondersteund via de restauratieregeling. De regeling is per september 2024 opengesteld tot eind 2027, waardoor eigenaren volop aan de slag zijn met de voorbereidingen van de aanvragen. Er zijn al verschillende vooroverleggen gevoerd.
• De provinciale middelen voor het Romeins museum in Heerlen zijn beschikt. Voor Abdij Rolduc zal dit in het eerste kwartaal van januari 2025 gebeuren. De aanvraag van Abdij Rolduc is binnen.
• Er zijn tot nu toe (stand van zaken 29-01-2025) geen archeologische projecten gericht op publieksbereik ondersteund, wel zijn er in de laatste twee weken van het jaar nog 10 aanvragen ingediend voor archeologie. Er zijn 3 projecten voor het instandhouden van klein Limburgs Erfgoed ondersteund.
• Er zijn 17 molens, kerken en groen erfgoed financieel ondersteund binnen de Monulisaregeling.
• De wettelijke taak op het gebied van archeologie is uitgevoerd. Onze bevoegd gezag taak voor archeologie in het ruimtelijke domein is 22 keer uitgevoerd.
• Alle erfgoedinstellingen die op de provinciale begroting staan hebben de provinciale bijdrage voor het uitvoeren van hun taken ontvangen. Dit zijn: de Monumentenwacht Limburg, Stichting Restauratie Atelier Limburg, het Sociaal Historisch Centrum Limburg, het Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap en het Steunpunt voor Archeologie en Monumentenzorg.
• De Coöperatie Erfgoed Limburg is met provinciale middelen ondersteund en draagt bij aan de effectieve samenwerking van het erfgoedveld in Limburg.
• Het verhaal van Europees Erfgoedlabel is actief uitgedragen middels provinciale ondersteuning aan Maastricht Working on Europe.
• De subsidie voor de ondersteuning van het hele schutterij- en gildewezen, inclusief het Oud Limburgs Schuttersfeest, is verleend.
• De lobby richting Rijk is voortgezet. Dit heeft echter niet geleid tot een financiële bijdrage van het Rijk voor grote monumentale opgaves. Wel wordt nu in IPO verband samen met het Rijk gekeken naar een gezamenlijke oplossing voor het probleem van deze grote ‘kanjermonumenten’.
• De digitale erfgoedcoach is via het HKL wederom actief geweest. 

Tijd

Het is gelukt om de beoogde resultaten voor 2024 te behalen. Aan de doelstellingen en te behalen resultaten zoals genoemd in het Beleidskader 2024-2027 ‘Cultuur en erfgoed voor iedereen’ wordt gewerkt in de jaren 2024-2027. De resultaten in 2024 vormen de basis voor onze verdere inzet in 2025, zoals op het gebied van de restauratieopgave, de uitvoering van onze wettelijke taak op het gebied van erfgoed en de ondersteuning van verschillende erfgoedinstellingen.

Geld

Voor de uitvoering van  product 6.2.1. Erfgoed, monumenten en archeologie zijn in 2024 de lasten begroot op € 16,57 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 12,41 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 4,16 mln. Dit verschil in 2024 heeft vooral betrekking op:

• vertraging in de afhandeling van subsidieaanvragen. Voor de afhandeling hiervan moet de aanvrager aan een aantal voorwaarden voldoen, die in 2025 zullen worden afgerond (€ 3,32 mln.);
• aanpassing van de te verwachten uitgaven van een aantal projecten. De niet-bestede middelen dienen voor de gehele looptijd van de projecten beschikbaar te blijven (€ 0,44 mln.);
• minder uitgaven bij de beleidsmiddelen voor erfgoed (€ 0,40 mln.) dit restant valt vrij ten gunste van het resultaat.

Om te voldoen aan onze verplichtingen naar de subsidieaanvragers wordt € 3,71 mln. overgeboekt naar 2025.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

In lijn met het coalitieakkoord en het beleidskader 'Een bereikbaar en toegankelijk Limburg' zijn we in 2024 gestart met het opstellen van de mobiliteitsvisie 2050. Dit is een meerjarig traject waarover in 2025 besluitvorming plaats zal vinden.

Ten aanzien van monitoring en data functioneert ons verkeersmodel en verkeersmeetnet volgens de daaraan gestelde eisen en hebben we in 2024 een groot deel van de indicatoren uit de doelenboom op orde gebracht. Het dashboard voor het project 'Inzicht in reisgedrag' is opgeleverd en kan door Limburgse overheden gebruikt worden voor beleidsmonitoring. 

Op het gebied van verkeersveiligheid hebben we de Limburgse campagnekalender (waaronder BOB en MONO) uitgevoerd en is er uitvoering gegeven aan de Verkeersactieve School. Het aantal deelnemende scholen op peildatum 1 januari 2025: 

• 322 scholen voor (speciaal) basisonderwijs (93%) Verkeersactieve school;
• 32 scholen voor speciaal (voortgezet) onderwijs (80%) Verkeersactieve school;
• 63 scholen voor voortgezet onderwijs (95%) Verkeersactieve school.

Op deze scholen is verkeersveiligheid structureel onderdeel van het lespakket. De voorbereidingen voor de Verkeersactieve School 2025-2029 zijn in 2024 getroffen. In 2024 namen 24 gemeenten deel aan Doortrappen tot je 100e, waarmee veilig fietsgebruik onder ouderen gestimuleerd wordt. 

Samen met de gemeenten (via de drie Limburgse uitvoeringsorganisaties) hebben we fietsstimuleringscampagnes (#Posifiets, 'Kort ritje, da's zo gefietst', etc.) uitgevoerd en hebben we via de doelgroepenbenadering ingezet op een structurele gedragsverandering (zowel personen als goederen). Dit levert een positieve bijdrage aan de doorstroming (afname autoverkeer), en voorkomt CO2-uitstoot.

Door onze intensieve samenwerking met de Limburgse gemeenten hebben we in het Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (BO MIRT) afspraken gemaakt over een Rijksbijdrage aan o.a. de fietsverbinding Weert-Nederweert en Sittard-bedrijventerrein Avantis. Ook zijn er afspraken gemaakt over de Rijksbijdrage aan de jaarplannen 2025 e.v. van Zuid-Limburg Bereikbaar, Midden-Limburg Bereikbaar en Trendsportal. 

Tijd

De mobiliteitsvisie 2050 verwachten we in 2025 op te leveren. Het inwinnen van data en het op orde houden van onze verkeersmeetnetten is een continu proces. De verkeersactieve school is in 2024 uitgevoerd. De samenwerkingsovereenkomsten met gemeenten voor de Verkeersactieve school 2025-2029 en de doelgroepenaanpak Verkeersveiligheid zijn in 2024 gesloten. Voor Doortrappen is in 2024 een subsidieregeling opengesteld voor de periode 2025-2027. De fietsstimuleringscampagnes en doelgroepenbenadering worden jaarlijks uitgevoerd.

Geld

Voor de uitvoering van product 7.1.1. Mobiliteit en bereikbaarheid zijn in 2024 de lasten begroot op € 23,37 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 16,69 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 6,68 mln. Dit verschil in 2024 heeft vooral betrekking op:  

• een aanpassing van de te verwachten uitgaven van een aantal meerjarige projecten. De niet-bestede middelen dienen voor de gehele looptijd van het project beschikbaar te blijven (€ 3,39 mln.);  
• meerjarige afspraken met Rijk en gemeenten (o.a. verkeersveiligheid en verkeerseducatie) (€ 3,23 mln.).

Om te voldoen aan onze verplichtingen wordt € 6,92 mln. overgeboekt naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

De beschikbare middelen worden geprogrammeerd op basis van onderhoudsprioriteit waarbij conform de CROW-onderhoudssystematiek het onderhoudsniveau 'Basis' van de provinciale arealen wordt geborgd.  

In 2024 hebben we  645.144 m2 deklaag aangebracht, waarvan  348.948 m2 geluidsreducerend en waarvan  3.441 m2 met recyclingasfalt.

In  2024 is 326 km lengtemarkering en 4.751 m2 figuratie aangebracht.

In 2024 zijn 204 nieuwe bomen aangeplant.

In 2024 zijn 119 stuks conventionele verlichtingsarmaturen vervangen door LED-armaturen. Einde 2027 zullen alle armaturen voorzien zijn van LED.

In 2024 zijn er 5 stalen lichtmasten vervangen door botsvriendelijke masten.

In 2024  is minimaal 10 km bestaande geleiderailconstructie gelijktijdig met asfaltonderhoudswerkzaamheden vervangen. In 2025 zal er 3,6 km. nieuwe geleiderail worden geplaatst en wordt er minimaal 70 m.  geleiderail vervangen.

In 2024 zijn er 7 stuks verkeersregelinstallaties vervangen. 

In 2024 zijn de volgende 5 weginfrastructuurprojecten uit het IPML gerealiseerd:

• N271 Plasmolen Mook
• N271 Rotonde Well
• N278 Viaduct Fommestraat
• N281 Groot onderhoud fase 1
• Bushaltes op orde

Voor gedetailleerde informatie over de weginfrastructuurprojecten verwijzen wij u naar het IPML.

In 2024 zijn diverse  projecten uit het beleidskader "Focus op de fiets" gerealiseerd, in voorbereiding of in uitvoering.

Voor gedetailleerde informatie  over de voortgang van deze projecten verwijzen wij u naar het IPML.

Tijd

Het beheren en onderhouden van de provinciale infrastructuur is een continu proces conform de onderhoudsprogrammering die is opgenomen in de verplichte paragraaf 'Onderhoud kapitaalgoederen'.

Geld

Voor de uitvoering van product 7.2.1. Infrastructuur zijn in 2024 de lasten begroot op € 56,94 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 55,45 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 1,49 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op vertraging bij de overdracht van de N556 Horst aan de Maas.

Om te voldoen aan onze verplichtingen zoals opgenomen in de Intentieovereenkomst Overdracht N556 en het budget rondom decentralisatie verkeerveiligheid wordt € 1,63 mln. overgeboekt naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

In 2024 zijn de volgende activiteiten gerealiseerd

• Het openbaar vervoer is volgens de in het contract gemaakte afspraken en de dienstregeling uitgevoerd. De kwaliteit is in de loop van 2024 verbeterd en rituitval verminderd. Echter, de Zuid-Limburgse treindiensten (vooral de Drielandentrein) kampten met lage betrouwbaarheid en hoge mate van rituitval. Dit betrekken we bij de vaststelling van de exploitatiebijdrage over 2024. 
• Het Ontwikkelplan OV Limburg is geactualiseerd en door GS vastgesteld. PS zijn hierover op 10 december 2024 met een mededeling portefeuillehouder (DOC 00725498) geïnformeerd .
• Dal Vrij Limburg (voorheen de ‘Meedoenpas’) is onderzocht. De gefaseerde invoering is nog niet gestart. Er worden met gemeenten afspraken gemaakt over invoering in de eerste helft van 2025.  
• Het Uitvoeringsprogramma Toegankelijkheid is vastgesteld waarmee we invulling geven aan onderwerpen als het verbeteren van reisinformatie, de inzet van OV-ambassadeurs, reisassistentie en de toegankelijkheid van haltes. Voor de uitvoering is inmiddels een eenmalig Rijkssubsidie ontvangen. 
• We hebben de mogelijkheden onderzocht om open-access nachttreinen (d.w.z. een treinverbinding buiten de OV-concessie) vanuit Aken en Luik naar Schiphol te laten rijden. Naar aanleiding van dit onderzoek wordt de realisatie van een verbinding tussen Aken en Sittard op de bestaande open-access nachttrein van Arriva voorbereid. 
• We hebben in het BO MIRT met het Rijk afspraken gemaakt over de structurele financieringsafspraken voor de gedecentraliseerde stoptreindiensten voor de periode vanaf 2025. Deze afspraak wordt in de eerste helft van 2025 uitgewerkt. 

Tijd

Het concessiebeheer en het ontwikkelen van het Limburgse openbaar vervoer is een continu proces.

De onder omschrijving genoemde onderwerpen zijn gedeeltelijk afgerond. Voor de resterende onderwerpen zijn maatregelen getroffen om deze in 2025 af te ronden.

Geld

Voor de uitvoering van product 7.2.2. Openbaar vervoer zijn in 2024 de lasten begroot op € 106,73 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 96,78 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 9,95 mln. Dit verschil in 2024 heeft vooral betrekking op: 

• de gefaseerde uitvoering van Dal Vrij Limburg (€ 6,99 mln.);  
• een aanpassing van de te verwachten uitgaven van een meerjarig project. De niet-bestede middelen dienen voor de gehele looptijd van het project beschikbaar te blijven (€ 2,11 mln.);
• procesmiddelen voor externe expertise rondom de OV-concessie/Maaslijn (€ 0,39 mln.).

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken wordt € 9,49 mln., inclusief aanwending van de reserve, overgeboekt naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Oranje

Tijd (indicator)
• Oranje

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

We hebben gewerkt aan de nationale en internationale bereikbaarheid van Limburg. 

In 2024 heeft ProRail de verdere voorbereidingen getroffen voor de tijdige realisatie van de Maaslijn. Vanaf 30 juni 2024 rijdt de Drielandentrein naar Luik en Aken. Vanwege de betrouwbaarheid van het spoor en personeelstekort is deze verbinding (vooral richting Aken) nog niet betrouwbaar voor reizigers. Onze inspanningen op de intercity (Randstad)-Eindhoven-Heerlen-Aachen en Weert-Hamont-Antwerpen hebben nog niet tot het gewenste resultaat geleid.

Voor het knooppunt Zaarderheiken is in het BO MIRT 2024 afgesproken dat we het stikstof-vraagstuk in kaart brengen. Het Rijk spant zich dan in spoedig de maakbaarheidscapaciteit beschikbaar te stellen zodat de stappen naar realisatie worden gezet. 

Op Zuid-Nederlandse schaal hebben we via de Programmaraad van SmartwayZ.NL een strategische tafel ingericht, waarin we samen met de Provincie Noord-Brabant en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) strategische vraagstukken bespreken. Denk hierbij aan de doorstroming op de A2 tussen Weert en Eindhoven. 

Tot slot hebben we ingezet op de lobby voor de bereikbaarheid van Limburg over het water en hebben we ingezet op de uitbreiding van onze binnenhavens. Dit doen we via de samenwerking met de binnenhavens in Blueports. Hierover heeft de Gemeente Venlo in 2024 besloten een trekkersrol te zullen vervullen. In juli heeft de Provincie voor de vierde keer op rij een Europese subsidie ontvangen voor de Limburgse binnenhavens (Rhombus).

Tijd

Voor de realisatie van bovengenoemde opgaven zijn we veelal afhankelijk van andere partijen, waaronder het Rijk. We voeren een stevige lobby richting Rijk en Europa om de projecten volgens planning te kunnen uitvoeren en afronden. Dit blijft een doorlopend proces.

Geld

Voor de uitvoering van product 7.3.1. Limburg nationaal en Internationaal verbonden zijn in 2024 de lasten begroot op € 7,57 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 5,75 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 1,82 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op Europese subsidies voor de Limburgse binnenhavens die niet in 2024 gerealiseerd is. Dit wordt o.a. veroorzaakt door vertraging vanwege een Raad van State uitspraak en scopeaanpassingen.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken wordt € 1,82 mln. overgeboekt naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Oranje

Tijd (indicator)
• Oranje

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Met de Regio Deal gaan Rijk en Regio een duurzaam partnerschap aan om de opgave die in de regio speelt gezamenlijk aan te pakken.  De inzet is dat de middelen van het Rijk en haar regionale partners als een vliegwiel functioneren voor andere investeringen in de regio en een sterke regionale samenwerking. De bijdragen van het Rijk zijn bedoeld als een tijdelijke en eenmalige impuls voor regionale ontwikkeling met een duurzaam effect, waarbij structurele exploitatiekosten van lange termijn investeringen geborgd moeten zijn.

Wij zijn volwaardig partner in de toegekende 5e tranche (2024) van de Regio Deals voor Midden-Limburg en Noord-Limburg en projectpartner voor de tweede Regio Deals in Zuid-Limburg uit de 4e tranche (2023). Samen met de vier regio’s en alle maatschappelijke partners werken wij aan projectinvesteringen in de brede welvaart van Limburg en bieden ondersteuning in het versterken van de regionale uitvoeringskracht.  

Tijd

De Regio Deals van Zuid-Limburg west en Parkstad Limburg zijn in de vierde tranche gehonoreerd. Vóór 1 november 2023 moesten proposities voor de vijfde tranche Regio Deals ingediend worden bij het Rijk. Beide Limburgse aanvragen van Midden-Limburg en Noord Limburg zijn in samenwerking met de Provincie opgesteld en ondersteund. Provinciale Staten zijn hierover geïnformeerd op 26 oktober 2023 (zie DOC-00562726). Het Kabinet heeft beide voorstellen gehonoreerd op 9 februari 2024 (zie DOC-00616714). De gereserveerde rijksbijdrage voor de Regio Deal Midden-Limburg is € 20 mln. en de rijksbijdrage voor de Regio Deal Noord-Limburg is € 10 mln. (incl. btw). Deze voorgenomen rijksbijdragen dienen door de ‘regio’ (samenwerkende gemeenten en provincie) van een evenredige cofinanciering voorzien te worden. Uitgegaan wordt van een voorgenomen provinciale bijdrage van maximaal €10 mln. voor de Regio Deal Midden-Limburg en maximaal € 5 mln. voor de Regio Deal Noord-Limburg. Uitgangspunt daarbij is onder meer een minimaal gelijke publieke cofinancieringsbijdrage van de regio (zijnde de samenwerkende gemeenten) en een gelijkwaardig partnerschap in zowel inhoudelijke samenwerking als governance. Provinciale Staten zijn hierover op 17 april 2024 geïnformeerd (zie DOC-00640037).

De procedure om te komen tot een Regio Deal is vergelijkbaar met de vorige tranches Regio Deals. De proposities zijn uitgewerkt in een convenant tussen verschillende departementen van het Rijk, Provincie en samenwerkende gemeenten rond de zomer 2024, welke in het najaar van 2024 formeel ook ondertekend zijn. Wat betreft de inhoudelijke onderbouwing en bijbehorend financiële verdeling over programmalijnen per Regio Deal, zijn de convenanten leidend. Daarnaast zullen wij als Provincie ook formele afspraken maken met beide regio’s die wij vastleggen in twee samenwerkingsovereenkomsten in 2025. Over de financiële inzet behorend bij de convenanten zal op basis van concrete projectenportfolio's van beide Regio Deals besloten worden. Op basis van de GS-besluitvorming over de projecten-portofolio’s voor beide Regio Deals zal vanaf 2025 de benodigde provinciale cofinanciering vrijgegeven worden ten laste van de programmareserve Regio Deals.

In 2024 zijn tevens de laatste projecten beschikt voor Regio Deal Noord Limburg I (2e tranche Regio Deals), waarvan de projecten inhoudelijk uiterlijk in 2025 afgerond zijn.

Begin 2025 is de in 2019 afgesloten Investeringsagenda voor Noord-Limburg afgerond met besluitvorming over een 6e en laatste projecten-envelop voor investeringen in Noord-Limburg met een provinciale cofinanciering van maximaal € 1,75 mln.  De projecten zullen inhoudelijk uiterlijk in 2027 afgerond zijn.

Geld

Voor de uitvoering van product 8.1.1. Regio Deals zijn in 2024 de lasten begroot op € 20,28 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 15,58 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 4,69 mln. De onderbesteding wordt met name veroorzaakt door een aanpassing van de te verwachten uitgaven van een aantal regio-deal projecten. De niet-bestede middelen (lasten en baten) dienen voor de gehele looptijd van de regiodeal beschikbaar te blijven en worden derhalve gefaseerd naar 2025 via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

• In deze periode maken we plannen voor bestuurlijke vernieuwing (jongerenparticipatie, participatieverordening, transparante informatievoorziening), die ervaringen opleveren voor het functioneren als dienstbare en responsieve overheid (instellen provinciale contactfunctionaris, pilots VTH-beleid en uitvoering) en waarin de mens centraal staat. We hebben PS betrokken in de voorbereiding en plannen en aanpak aan PS aangeboden met daarbij ook de financiële vertaling;
• In deze periode ondersteunen we de decentrale overheden in de regio’s Zuid-, Midden en Noord-Limburg met bestuurlijke versterking gericht op samenwerking en uitvoeringskracht. Daartoe ontwikkelen wij scenario’s voor uitvoeringskracht voor gemeenten. Het project is inmiddels gestart en wordt in 2025 vervolgd;
• Wij participeren in het vervolg van de Rijksaanpak voor Elke Regio Telt! in de regio's Zuid-Limburg, Midden-Limburg en Noord-Limburg waarbij we de Limburgse belangen indienen als het gaat om herijking van de rijks-investeringslogica en het benodigde regionale maatwerk binnen Limburg en daarbij horende rijksondersteuning;
• Wij zullen waar mogelijk de regeldruk terugdringen en eigen procedures vereenvoudigen en doorlooptijden versnellen in het brede provinciale beleid;
• We vertegenwoordigen de Provincie Limburg in alle lagen van het IPO;
• We voeren onze wettelijke taken van het Interbestuurlijk Toezicht (IBT) adequaat uit.   

Tijd

• Voor de bestuurlijke vernieuwing in de ontwikkeling richting een responsieve overheid zal in 2023 -2027 een fundament gelegd worden. In 2024 is gestart met pilots responsieve overheid. In 2027 zijn deze pilots geëvalueerd, waarbij de evaluatie heeft geleid tot concrete voorstellen voor de inrichting van een responsieve overheid;
• Het versterken van de gemeentelijke uitvoeringskracht kent een gefaseerde aanpak waarbij de basis is gelegd in 2023 en tot aan de Provinciale verkiezingen 2027 uitvoering zal krijgen. In 2024 is gestart met de bestuurlijke gespreksronde in Zuid-Limburg. In 2025 volgt opschaling naar Midden- en Noord-Limburg en ondersteuning  en verdieping in de vorm van een programmatische aanpak. Daarnaast volgt er een wetenschappelijke verkenning naar de mogelijkheden tot versterking van de uitvoeringskracht van gemeenten in Limburg;
• Wij hebben deelgenomen aan de 'regiodialogen' die door het Ministerie van BZK in de periode april - juni 2024 zijn georganiseerd vanuit de rijksaanpak Elke Regio Telt. Deze dialoogdagen bieden input voor de Rijksoverheid voor het nieuwe beleid van het Kabinet en het blijven participeren in de vervolgaanpak;
• Wij hebben in het najaar 2024 sonderend met de Statencommissie gesproken over het terugdringen van regeldruk in 2024, waarbij ook ervaringen en expertise uit de samenleving wordt betrokken om te komen tot een brede aanpak in het terugdringen van regeldruk;
• De vertegenwoordiging in het IPO en de uitvoering van het IBT betreffen doorlopende activiteiten.

Geld

Voor de uitvoering van product 8.2.1. Bestuurlijke verhoudingen zijn in 2024 de lasten begroot op € 15,44 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 15,82 mln. Hierdoor ontstaat er een nadelig verschil van € 0,38 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:

• Hogere dotatie aan de voorziening APPA van € 0,85 mln. In de begroting 2024 werd een toevoeging aan de voorziening APPA geraamd van € 0,96 mln. De noodzakelijke toevoeging aan de voorziening bedroeg in 2024 € 1,81 mln. De hogere toevoeging van € 0,85 mln. is het gevolg van een indexering van de bestaande rechten en een verlaging van de rekenrente.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 0,47 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Rood

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Het Limburgs belang is op alle relevante bestuurlijke en ambtelijke niveaus optimaal gediend.

Tijd

Conform planning uitgevoerd.

Geld

Voor de uitvoering van product 8.2.2. Grensoverschrijdende samenwerking zijn in 2024 de lasten begroot op € 1,42 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 1,40 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 0,02 mln.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Groen

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Het Limburgs belang is op alle relevante bestuurlijke en ambtelijke niveaus optimaal gediend.

Tijd

Conform planning uitgevoerd.

Geld

Voor de uitvoering van product 8.2.3. Coördinatie internationalisering en Euregio Maas Rijn zijn in 2024 de lasten begroot op € 2,09 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 2,00 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 0,09 mln.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Groen

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

De Limburgse belangen worden op alle relevante bestuurlijke niveaus (interprovinciaal, nationaal en Europees) zodanig gediend, dat beleidsmatig en financieel optimale randvoorwaarden ontstaan voor het vervullen van de provinciale opgaven en ambities.

Tijd

Het behartigen van de Limburgse belangen is een doorlopend proces, zonder tijdshorizon. Door verdere focus aan te brengen in de strategische proposities wordt gestuurd op concrete lobbyresultaten. 

Het college van GS heeft de dossiers die kansrijk zijn voor Fundraising geselecteerd en vastgesteld. Deze dossiers worden uitgewerkt in aanvragen met ondersteuning van de Provincie Limburg met procesmiddelen en co-financiering.

Geld

Voor de uitvoering van product 8.2.4. Externe relaties en public affairs zijn in 2024 de lasten begroot op € 4,06 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 2,23 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 1,83 mln. Dit verschil in 2024 heeft met name betrekking op:  

• niet bestede middelen Regiobranding van € 1,57 mln. Deze middelen zijn bedoeld voor de ontwikkeling van het merk Brightlands. De benodigde (Europese) aanbestedingen zijn gestart in 2024. Dit proces loopt door in 2025.
• niet bestede middelen fundraising van € 0,21 mln. Deze middelen zijn bedoeld voor het ontwikkelen van proposities voor aanvragen binnen de geselecteerde fundingdossiers. Dit proces loopt door in 2025.

Om te voldoen aan onze verplichtingen of verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken wordt € 1,66 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen.

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Oranje

Omschrijving (label)
Jaarstukken 2024

Kwaliteit

Rijkstaken:  worden doorlopend uitgevoerd.

Rijksopdracht vluchtelingen

Op 1 februari 2024 is de Spreidingswet ingegaan. De Limburgse gemeenten kregen als gevolg hiervan de opgave om in gezamenlijkheid 5.662 asielopvang plekken (waarvan 480 voor Alleenstaande minderjarige vluchtelingen) te realiseren. In april 2024 is 'De propositie van Limburg op de Asielopgave - Een middellang termijnperspectief' gepubliceerd. Hierin is door de provinciale Limburgse Regie Tafel (LiRT)  aangegeven hoe we met de Asielopgave in Limburg willen omgaan.
Op 31 oktober 2024 heeft de CdK conform wettelijk voorschrift het provinciale verslag 'Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen' namens de provincie Limburg ingediend bij de minister van Asiel en Migratie. Uit dit verslag blijkt dat van de plekken binnen deze opgave een groot aantal reeds gerealiseerd is. Er zijn daarnaast locaties in ontwikkeling waarvan verwacht wordt dat deze, binnen de voorwaarden van de Spreidingswet, de komende tijd in gebruik genomen gaan worden.

Integriteit

Het borgen van de integriteit in Limburg is een doorlopend proces voor Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten, de ambtelijke organisatie en, breder in Limburg, via de lijn Kwaliteit Openbaar Bestuur. Het betreft doorontwikkeling en borgen van integriteitsbeleid en integriteitsbesef door middel van acties op het gebied van preventie, morele oordeelsvorming en handhaving binnen de ambtelijke en politiek-bestuurlijke provinciale omgeving.
In 2024 is ingezet op de doorontwikkeling van de Limburgse integriteitsstructuur- en cultuur, onder andere met de doorontwikkeling van het brede loket voor meldingen op www.limburg.nl.
Op 5 april 2024 hebben Provinciale Staten een aantal verbeteringen in de bestuurlijke gedragscode voor de commissaris van de Koning en gedeputeerden vastgesteld, betreffende de opgave van belangen, het lobbyverbod, omgangsvormen en de informatiehuishouding.

Voor de ambtelijke organisatie maakt het integriteitsbeleid overeenkomstig de wettelijke eisen integraal deel uit van het personeelsbeleid, met aandacht voor zowel regels als bewustwording. In 2024 hebben Gedeputeerde Staten de Gedragscode Goed Ambtelijk Vakmanschap aangepast. De belangrijkste wijzigingen geven handvatten voor zakelijke contacten met voormalige bestuurders, relaties en het werk en het draaideurverbod. Met het oog op preventie zijn nevenwerkzaamheden van ambtenaren in beeld, is er gericht aandacht voor scholing en vorming, onder meer middels een module integriteit tijdens het introductieprogramma voor nieuwe medewerkers en trainees. 

Weerbare overheid 

In 2024 is ingezet op het uitbreiden van de onderzoekscapaciteit en het opstellen van een nieuw Bibob-beleid. Het nieuwe beleid is met terugwerkende kracht per 1 januari 2025 in werking getreden. Gelijktijdig is het Bibob-team uitgebreid met een derde onderzoeker, waarmee de capaciteit voor de uitvoering van het Bibob-instrument verder gewaarborgd is.
De implementatie van de Limburgse Norm is in 2024 is gestart met de implementatie van de handreiking Limburgse Norm in de provinciale organisatie. Een 0-meting is verricht en van daaruit wordt ook in 2025 ingezet op structurele aandacht voor en aanpak van ondermijning. Zowel ambtelijk als bestuurlijk. Datzelfde geldt voor het thema Veilige Publieke Dienstverlening.

Naast de Limburgse Norm is er ook uitgebreid aandacht voor de thematiek in PS, GS, en de Stuurgroep Kwaliteit Openbaar Bestuur Limburg.

Tijd

Conform planning uitgvoerd.

Geld

Voor de uitvoering van product 8.2.5. Rijkstaken CdK en Weerbare Overheid zijn in 2024 de lasten begroot op € 2,74 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 2,58 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 0,15 mln. Dit verschil heeft met name betrekking op lagere kosten Rijks- en veiligheidstaken CdK.

Wij hebben bij de decembercirculaire 2024 nog € 1,34 mln. aan decentralisatie-uitkeringen ontvangen, die wij faseren naar 2025. Deze zijn opgenomen in de overboekingsvoorstellen. 

Kwaliteit (indicator)
• Groen

Tijd (indicator)
• Groen

Geld (indicator)
• Groen