6. Cultuur en erfgoed voor iedereen

Cultuur stimuleert de (talent)ontwikkeling en zet aan tot creatief en innovatief denken. Het prikkelt mensen en is aanleiding voor reflectie op zichzelf en de maatschappij. Cultuur vertelt aansprekende verhalen, biedt beleving, herkenning en identiteit. Het biedt ontmoeting, leidt tot onderlinge verbinding en versterkt de sociale cohesie. Toegang tot cultuur is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Wij werken daarom aan een beter gebalanceerd professioneel cultuuraanbod voor de hele provincie. De regio Noord- en Midden-Limburg heeft daarbij extra aandacht gekregen via ons besluit over de Culturele Infrastructuur 2025-2028. De drie provinciale musea blijven belangrijke boegbeelden van en voor Limburg. De visitatie van deze musea door een onafhankelijke externe commissie is uitgevoerd. Kinderen maken op school door cultuureducatie vaak voor het eerst kennis met cultuur. Wij hebben ingezet op kansengelijkheid voor kinderen en jongeren door cultuureducatie op scholen te stimuleren via het programma Cultuureducatie met Kwaliteit. Veel mensen komen in aanraking met cultuur doordat zij lid zijn van een amateurkunstenvereniging. Door het Huis voor de Kunsten Limburg en de Stichting Klankkleur Limburg is verenigingsondersteuning geboden. Van groot belang om laagdrempelige cultuurparticipatie te laten blijven bestaan. De kracht, inzet en passie van amateurs en vrijwilligers zijn een zichtbare eigenheid van Limburg en dragen wezenlijk bij aan het gemeenschapsgevoel en aan de ontwikkeling van de eigen en de gezamenlijke identiteit. Wij hebben daarom ook ingezet op de doorontwikkeling van de Limburgse taal. Daarnaast hebben wij vele lokale en regionale (volks)culturele festivals en evenementen in Limburg ondersteund, die zorgen voor ontmoeting en bijdragen aan de levendigheid van wijken of kernen. 

Ten aanzien van cultuur streven we deze collegeperiode de volgende doelstellingen na:

• in 2027 is het cultureel aanbod en de culturele infrastructuur in Noord- en Midden-Limburg niet alleen vergroot, maar vooral aan de basis versterkt t.o.v. 2023;
• in 2027 is een groter aandeel van de Limburgse jeugd in aanraking gekomen met het cultureel aanbod in Limburg;
• in 2027 is het lokale culturele aanbod dat door de Provincie wordt ondersteund versterkt;
• in 2027 is het gebruik en de zichtbaarheid van de Limburgse taal meer gestimuleerd en gericht op het behoud van het Limburgs.

Liggen we op koers?

Wij hebben de beoogde resultaten voor 2024 behaald en liggen daarmee op koers wat betreft de beoogde doelstellingen van het Beleidskader Cultuur en erfgoed voor iedereen, onderdeel Cultuur.
U wordt verwezen naar onderdeel 6.1.1. Cultuur, onder Kwaliteit, voor de beschrijving van de behaalde resultaten.

Wat merkt de Limburger ervan?

In het kader van onze besluitvorming over de Culturele Infrastructuur 2025-2028 wordt het cultureel aanbod en de culturele infrastructuur in Noord- en Midden-Limburg versterkt. Via het programma Cultuureducatie met Kwaliteit hebben leerlingen kunnen kennismaken met cultuur en cultuur kunnen ervaren. Op basis van onze subsidieregelingen zijn culturele festivals of evenementen van allerlei aard door ons ondersteund. Het Uitvoeringsprogramma Limburgse taal Same veur ’t Limburgs 2025-2027 is vastgesteld en geeft duidelijk richting aan onze inzet de komende jaren. Er is veel media-aandacht geweest voor het belang van het behoud van de Limburgse taal, zoals bij de behandeling van een agendapunt in het dialect tijdens de vergadering van Provinciale Staten op 13 december 2024. Via het Limburg Filmfonds, het Jan Smeets Fonds en crowdfundingplatform voordekunst zijn producties, talenten en culturele initiatieven ondersteund, waardoor genoten kan worden van (het maken van) cultuur.

Aan de hand van indicatoren maken wij zichtbaar of we op koers liggen met het behalen van onze doelstellingen voor deze Statenperiode. Hierbij is de Provincie natuurlijk ook afhankelijk van partners en andere autonome ontwikkelingen. De indicatoren zijn terug te vinden in het onderdeel Indicatoren begrotingsprogramma's. De stand van de indicatoren is gelijk aan de stand zoals gepresenteerd bij de Najaarsnota 2024.

Erfgoed wordt vaak gezien als dat wat Limburg écht Limburgs maakt. Erfgoed is overal en geeft kleur aan de omgeving. We blijven ons dan ook inzetten voor het behoud van erfgoed voor de huidige en toekomstige generaties. 

De Limburger kan hierdoor meer erfgoedlocaties bezoeken, omdat de toegankelijkheid gestimuleerd is en meer monumenten zijn opgeknapt voor de toekomst. Hierdoor is het straatbeeld verbeterd, zowel in de stad als op het platteland. Leegstaand monumentaal erfgoed staat er immers vaak slecht bij. Door bij te dragen aan de restauratie van deze gebouwen komen meer van dit soort gebouwen in een betere staat. Ook is de Limburger die betrokken is als erfgoedvrijwilliger geholpen bij zijn/haar erfgoedproject als de Provincie deze ondersteunt. Tegelijkertijd is erfgoed in brede zin beter toegankelijk voor een breed publiek waardoor iedere Limburger makkelijker kan genieten van of meedoen met ons Limburgs erfgoed. 

Ten aanzien van erfgoed streven we deze collegeperiode de volgende doelstellingen na:

• in 2027 is een groter percentage monumenten in betere en duurzame staat dan in 2023;
• in 2027 zijn meer vrijwilligers betrokken bij het in stand houden van erfgoed dat door de Provincie Limburg wordt ondersteund;
• in 2027 is door de Provincie ondersteunende erfgoed meer toegankelijk voor een breed publiek;
• erfgoed wordt als een provinciaal belang meegewogen in alle transitieopgaven.

Liggen we op koers?

We liggen op koers. In dit eerste jaar is een goede start gemaakt met de ontwikkeling en inzet van doelen uit het beleidskader Cultuur en Erfgoed voor iedereen, onderdeel Erfgoed. U wordt verwezen naar onderdeel 6.2.1. Erfgoed, onder Kwaliteit, voor de beschrijving van de behaalde resultaten.

Wat merkt de Limburger ervan?

Er zijn nieuwe subsidieregelingen op het gebied van monumenten, archeologie en vrijwilligers opgesteld en in uitvoering. De wettelijke taken op het gebied van erfgoed zijn uitgevoerd, tevens zijn bijdragen verleend aan grote projecten zoals het Europees Erfgoedlabel en het Romeins museum in Heerlen. Hierdoor worden projecten en initiatiefnemers ondersteund, waardoor het erfgoed zichtbaar en behouden blijft voor de huidige en toekomstige generaties. 

Aan de hand van indicatoren maken wij zichtbaar of we op koers liggen met het behalen van onze doelstellingen voor deze Statenperiode. Hierbij is de Provincie natuurlijk ook afhankelijk van partners en andere autonome ontwikkelingen. De indicatoren zijn terug te vinden in het onderdeel Indicatoren begrotingsprogramma's. De stand van de indicatoren is gelijk aan de stand zoals gepresenteerd bij de Najaarsnota 2024.