Versterking groenblauwe dooradering (GBDA) 
Om het aanleggen, herstellen en beheren van (groenblauwe) landschapselementen en voedselbossen mogelijk te maken, liep tot 2 oktober 2024 de regeling Subsidie landschapselementen en Voedselbossen 2023-2024. Deze regeling bestond uit twee onderdelen: landschapselementen en voedselbossen. Vanuit landschapselementen  was €1,5 mln. beschikbaar. In de periode 2023-2024 zijn 3 beschikkingen verleend voor een bedrag van circa € 0,2 mln. voor de aanleg van onder andere 12 kilometer nieuwe landschapselementen en het herstel van 10 kilometer bestaande landschapselementen. € 1,3 mln. resteert voor een vervolg op de subsidieregeling. In de periode 2022-2024 zijn beschikkingen verleend voor de aanleg van 29 voedselbossen (64 hectare) verspreid over de provincie. Van het budget van € 1,25 mln. voor voedselbossen is € 0,85 mln. besteed, waardoor € 0,4 mln. resteert voor een vervolg. Wij hebben gewerkt aan een herijking van deze regeling naar een laagdrempeligere regeling voor landschapselementen en een verbreding van de regeling naar andere vormen van agroforestry. Op 21 januari 2025 hebben wij de Nadere subsidieregels landschapselementen vastgesteld. Besluitvorming rond agroforestry is begin 2025 voorzien.
Per 3 december 2024 is vanuit het programma Waterveiligheid en Ruimte de subsidieregeling korte termijnmaatregelen ten behoeve van waterveiligheid in Limburg 2024-2026 opengesteld, die onder andere ingezet kan worden voor de aanleg van natuurvriendelijke brongerichte maatregelen waaronder GBDA (Groen-Blauwe Dooradering).
Via het ecologisch beheer van onze provinciale bermen hebben wij gewerkt aan GBDA. Op 15 oktober 2024 hebben wij PS geïnformeerd in een mededeling portefeuillehouder inzake toezegging 9484 (onderzoek ecologisch bermbeheer,  DOC-00695185 ). 
Op agrarische gronden buiten het Natuurnetwerk Limburg, binnen de vastgestelde leefgebieden van het Natuurbeheerplan, geldt de subsidieregeling Agrarisch Natuur-, en Landschapsbeheer (ANLb). In het beheerjaar 2024 is ca. € 11,5 mln. ingezet voor ANLb, waarvan € 3,7 mln. specifiek voor landschapsbeheer. Het agrarisch collectief Natuurrijk Limburg heeft in 2024 met zijn 1.316 deelnemers en 3.914 hectares ecologisch beheer gerealiseerd, inclusief het beheer van landschapselementen. Vanaf 2023 zijn er extra middelen beschikbaar gesteld voor water- en klimaatmaatregelen.

Binnen het Natuurnetwerk Limburg (formeel buiten definitie GBDA) zijn voor een deel van de bestaande landschapselementen beheermiddelen beschikbaar via het onderdeel natuur- en landschapsbeheer vanuit de Subsidieverordening Natuur- en Landschapsbeheer (SVNL). Voor de zes terreinbeherende organisaties is voor deze landschapsbeheertypen voor 2024 circa € 1,51 mln. beschikt. 
Voor goede data en monitoring van het landschap en GBDA hebben wij € 0,40 mln. beschikbaar gesteld om voor 2025 en 2026 het landschapselementenregister voor Limburg te ontwikkelen en te beheren. Het Landschapselementenregister geeft een actueel en gedetailleerd inzicht in de aanwezigheid van landschapselementen in Limburg.
Met voorgaande acties hebben wij invulling gegeven aan de gewijzigde motie 3096 Stimuleren groenblauwe dooradering. Wij hebben PS hierover geïnformeerd in een mededeling portefeuillehouder ( DOC-00739322).

Steunpunt Landschapsbeheer Limburg 
Het Limburgs Landschap faciliteert het Steunpunt landschapsbeheer Limburg. Voor de uitvoering van het project Steunpunt Landschapsbeheer hebben wij in oktober 2021 (DOC-00339752) een incidentele subsidie verleend van maximaal € 1,20 mln. met een looptijd tot september 2025. Het steunpunt geeft vorm aan de uitvoeringskracht van het landschapsbeheer, met de inzet en facilitering van vrijwilligers. Wij hebben op 7 januari 2025 besloten het Steunpunt Landschapsbeheer structureel te continueren in haar huidige vorm. Dit door per kalenderjaar (vanaf 2026) € 400.000 aan subsidie te beschikken in de vorm van een exploitatiesubsidie. Financiering vindt plaats vanuit de middelen van structureel landschapsbeheer.

Vrijwilligers 
Aanvullend aan het Steunpunt Landschapsbeheer Limburg hebben wij initiatieven en organisaties die gericht zijn op educatie over natuur en landschap, voor zowel kinderen als voor volwassenen ondersteund. Belangrijke spelers zijn de Natuur- en Milieufederatie Limburg, het Limburgs Landschap en het Natuurhistorisch Genootschap die een exploitatiesubsidie hebben gekregen. Daarnaast is IVN Limburg van belang daar natuureducatie voor hen een kerntaak is. Via de Nationale parken en Grensparken ondersteunden wij initiatieven die gericht zijn op educatie over natuur en landschap. IVN heeft ook bij de Nationale parken een belangrijke rol. 

LEADER 
Vanuit het Europees programma LEADER stimuleren wij voor Zuid-Limburg en Weerterland initiatieven -van lokale gemeenschappen- die bijdragen aan het verbeteren van de leefbaarheid op het platteland en de leefomgeving. Daarbij spelen natuur, landschap en cultuurhistorie een belangrijke rol. Op 19 maart 2024 is de nieuwe LEADER regeling voor projecten voor beide gebieden geopend. Aanvragen kunnen worden ingediend tot en met 2027, tenzij budgetten eerder uitgeput zijn. Wij steunen beide LEADER initiatieven met totaal € 0,92 mln. cofinanciering.

Maasgaard

De Maasgaard is gestart in 2013 met een programma van 13 projecten en een budget van ca. € 18 miljoen oorspronkelijk. Het werkgebied lag in de buitengebieden van gemeenten Horst aan de Maas en Venray. De doelstellingen betroffen versterken van natuur, water, landbouw, landschap, toerisme/recreatie. Vier partijen waren betrokken bij het project, te weten de 2 genoemde gemeenten, het Waterschap Limburg en de Provincie Limburg. In 2024 is het laatste project, de Castenraysevennen, tot afronding gekomen. Bij de eindafrekening is gebleken dat de projecten ruim binnen het beschikbare budget zijn uitgevoerd. De restantmiddelen zijn, naar verhouding van de inzet, teruggestort naar de betreffende betalende partij. Voor de Provincie Limburg betrof dit € 1,5 mln. van de toegezegde € 17,5 mln.

Ondersteuning Nationale parken en grensparken 
Vanaf 2021 steunen de Provincie Limburg en het Rijk de transitie van de 3 Limburgse Nationale parken in de richting van een natuur- en landschapsregio. Vooruitlopend op een structurele regeling vanaf 2025, waarbij ook de Provincie om cofinanciering gevraagd zal worden, heeft het Ministerie van LVVN voor 2024 een tijdelijke ondersteuningsregeling opengesteld. Hiervan hebben de 3 Limburgse Nationale parken gebruik gemaakt. De 3 Limburgse Nationale parken hebben daarnaast ook van de Provincie Limburg een overbruggingssubsidie ontvangen. Per Nationaal Park is € 0,1 mln. beschikbaar gesteld, waarvan ca. € 0,03 mln. voor de zgn. vrijwilligersactiviteiten. Voor de Nationale parken de Maasduinen en de Groote Peel is deze subsidie door ons beschikt. Voor Nationaal Park de Meinweg hebben wij uitsluitend € 0,03 mln. aan subsidie beschikt voor de vrijwilligersactiviteiten. Als de aanpak in Nationaal Park de Meinweg voldoende aansluit bij de door ons vastgestelde beleidskaders en de uitgangspunten, dan kan de subsidieaanvraag voor proces- en projectkosten nogmaals ingediend en alsnog beschikt worden. Via een Mededeling portefeuillehouder (DOC-00679898) en beantwoording van schriftelijke vragen van D’66 zijn Provinciale Staten hierover geïnformeerd (DOC-00697498). 
Wij hebben tevens samengewerkt en gecofinancieerd in een aantal grensoverschrijdende parken: Maas-Swalm-Nette, Kempen-Broek, Grenzeloos Bocageland, Rivierpark Maasvallei en het Drielandenpark. Zij konden hiermee invulling geven aan de realisatie van hun masterplannen en operationele plannen gericht op grensoverschrijdende projecten rondom natuur, landschap en vrijetijdseconomie en landbouw.

In het algemeen zijn de resultaten van de genoemde acties voor landschap behaald. In de langjarige transitieopgave van het landelijk gebied hebben wij door genoemde acties ingezet op het versterken van de landschappelijke (kern)kwaliteiten en de leefbaarheid. De deelname aan de subsidieregeling landschapselementen was laag. Begin 2025 herijken wij de subsidieregeling landschapselementen en voedselbossen naar een laagdrempeliger regeling voor landschapselementen. Door in 2025 te starten met het Landschapselementenregister krijgen wij een actueler en gedetailleerder inzicht in de aanwezigheid van GBDA in Limburg. Hierdoor krijgen wij meer inzicht in het doelbereik. 
Wij hebben maatwerk en regelingen gefinancierd om initiatieven van vrijwilligers, agrariërs en andere inwoners te stimuleren die gericht zijn op het onderhouden en beheren van landschap en natuur. Het Steunpunt Landschapsbeheer Limburg is succesvol. Via ondersteuning van de grensparken en nationale parken hebben wij de samenwerkingsprocessen gericht op versterking van de unieke kwaliteiten van de grensoverschrijdende Limburgse landschappen versterkt.

De genoemde acties zijn conform planning uitgevoerd. De transitie van het landelijk gebied is een proces dat loopt tot en met 2035. Vanuit de nationale en provinciale opgaven en tijdstermijnen rond natuur, water, landbouw en landschap worden in synergie met de grote programma’s zoals het vervolg op het LPLG en WRL de Limburgse landschappelijke (kern)kwaliteiten versterkt.
De samenwerking en cofinanciering van de nationale parken en grensparken hebben wij conform planning uitgevoerd. Knelpunt voor de nationale parken was wel de late openstelling van de tijdelijke ondersteuningsregeling van 2024 door het Rijk.
Een deel van de structurele middelen van € 1 mln. voor landschapsbeheer zijn voor de jaarschijf 2024 nog niet bestemd en besteed. Het jaar 2024 is gebruikt voor het inregelen en toewerken naar een  plan om structureel deze middelen tot en met 2027 in te zetten. Op 7 januari 2025 hebben wij voor de periode 2025-2027 besloten over aanvullende bestedingen. Wij zullen in 2025 besluiten over extra bestedingsvoorstellen van de (restant)middelen.       

Voor de uitvoering van product 1.1.3. Landschap waren in 2024 de lasten begroot op € 3,53 mln. De realisatie 2024 bedraagt € 2,23 mln. waardoor een voordelig verschil is ontstaan van € 1,30 mln. Dit verschil heeft betrekking op: 

• een voordelig resultaat op het project Maasgaard, op basis van het akkoord van Castenray van € 1,08 mln.;
• een voordelig resultaat op landschapsbeheer van € 0,79 mln.; dit bedrag wordt gefaseerd naar 2025;
• een nadelig resultaat voor de subsidieregelingen landschapselementen, voedselbossen en GLB/NSP Leader. Bij de najaarsnota zijn de budgetten doorgeschoven naar 2025, omdat de verwachting was dat geen beschikkingen zouden worden afgegeven/aanvragen worden ingediend. In 2024 zijn nog subsidiebeschikkingen afgegeven waardoor een nadelig resultaat van € 0,57 mln. Dit bedrag wordt gefaseerd door de begroting van 2025 hiermee te belasten.

De baten waren begroot op  €-/- 0,02 mln., de realisatie bedraagt € 0,91 mln. Dit verschil heeft betrekking op:

• de gevolgen van de decembercirculaire waarbij voor natuurbrand preventie € 0,44 mln. is ontvangen, deze middelen worden gefaseerd naar 2025;
• een voordelig resultaat wegens een niet geraamde inkomst van € 0,16 mln. op het project Maasgaard;
• een slotboeking van SPUK versnellingsregeling L25 € 0,36 mln. voor voedselbossen. 

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt per saldo € 0,451 mln. gefaseerd naar 2025 via de overboekingsvoorstellen. Het voordelig resultaat op Maasgaard van € 1,24 mln. valt vrij ten gunste van het jaarrekening resultaat. Het restant op het voordelig resultaat Maasgaard (€ 1,5 -/- €1,24) wordt verwerkt in begrotingsjaar 2025.