4.1.1. Energie Infrastructuur & Ruimtelijke Inbedding  en Verduurzaming Industrie en bedrijventerreinen

In 2024 hebben wij gewerkt aan de doelstelling: een betrouwbare energie-infrastructuur, die efficiënt wordt benut en beter voorziet in de transportcapaciteit voor invoeding en afname van elektriciteit. Middels activiteiten hebben wij ingezet op het behalen van de 55% CO2/N2O reductie van de industrie. 

De resultaten die wij voor onszelf in 2024 hebben gesteld zijn op dit onderdeel allemaal behaald, zo hebben we acties en activiteiten geïnitieerd gericht op het versnellen van ruimtelijke procedures ten behoeve van verbetering van de energie infrastructuur en voor de verduurzaming van de industrie en bedrijventerreinen. Ook hebben we een richtinggevend voorstel gemaakt voor de herijking van het LEF.

Netcongestie is nog steeds actueel. We hebben een aanpak voor netcongestie met partijen, echter heeft dit jaar nog geen concrete reductie van netcongestie plaatsgevonden, omdat het opstarten en realiseren van projecten die een uitbreiding van de energie infrastructuur voorzien, (meer) tijd kosten. De rol en invloed van de Provincie is bovendien beperkt, aangezien de daadwerkelijke uitbreiding van de energie-infrastructuur een verantwoordelijkheid is van de netbeheerders. 

Stand van zaken moties/amendementen

2e Gewijzigde Motie 3069 IJpelaar c.s. inzake Netcongestie in control: op 13 juni 2024 is de propositie ‘Limburgs bod voor een duurzaam Chemelot’ aangeboden aan toenmalige demissionair-minister Adriaansens van Economische Zaken (EZK), de formateur, de beoogd premier en de fracties in de Tweede Kamer. Zie MPH van 9-7-2024 (GS DOC-00672335).

4e Gewijzigde Motie 3070 Wesseling c.s. inzake creatieve oplossingen netcongestie: Op 17 december 2024 zijn Provinciale Staten via een mededeling portefeuillehouder geïnformeerd (GS DOC-00729767). In deze mededeling wordt aangegeven dat onze aanpak zich met name richt op het (waar mogelijk) versnellen van ruimtelijke procedures, de aanpak via het rayonplanologie spoor, het verkennen van mogelijkheden voor grondoverdracht en het voeren van een actieve lobby.

Rol Provincie: ondersteuner, procesmanager, partner, subsidiënt, financier

Energie Infrastructuur & Ruimtelijke Inbedding

• In 2024 hebben wij onze aanpak en acties voor het versnellen en verzwaren van de elektriciteits- infrastructuur gericht op het versnellen van ruimtelijke procedures, aanpak via rayonplanologie, het verkennen van mogelijkheden voor grondoverdracht en hebben wij een actieve lobby gevoerd;
• In 2024 hebben wij het ruimtelijk bevoegd gezag overgenomen van het Rijk voor de 380 kV-hoogspanningsverbinding Maasbracht – Graetheide. De projectprocedure Maasbracht-Graetheide is opgestart door de ter inzagelegging van een voornemen en voorstel tot participatie in het voorjaar van 2024. Hier is verder vervolg aan gegeven via het vaststellen van het selectiedocument (november 2024) en het verkenningsdocument (december 2024) op basis waarvan besloten is waar het nieuwe 380 kV-hoogspanningsstation Graetheide wordt gesitueerd;
• In 2024 is het rapport Toekomstverkenning Clauscentrale opgeleverd. Het rapport heeft geleid tot het besluit in het Bestuurlijk Overleg Leefomgeving om een gebiedstafel in te richten onder regie van de Provincie.  

Verduurzaming Industrie en bedrijventerreinen

• In 2024 hebben alle bedrijven met een energiebesparingsplicht die vallen onder bevoegd gezag van de Provincie een actueel energie- besparing onderzoeksrapport opgeleverd. De Omgevingsdienst Zuid-Limburg (ODZL) is deze onderzoeksrapportages aan het toetsen/beoordelen.

Energie Infra & Ruimtelijke Inbedding

• In 2024 is samen met gemeenten en netbeheerders de Energievisie 1.0 opgesteld (Mededeling portefeuillehouder inzake Energievisie 1.0, brief gedeputeerde Van Caldenberg van 12-11-2024 (GS DOC-00716014);
• In 2024 is de uitwerking van het Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat Limburg gestart, oplevering volgt in 2025;
• In 2024 hebben we via lobby onder meer aandacht gevraagd voor een tijdige realisatie van enerzijds de 380 kv station bij Greatheide en anderzijds voor een complete realisatie van de scope van de Delta Rhine Corridor evenals de aanleg van de gelijkstroomverbindingen. Resultaten met betrekking tot lobby zijn terug te lezen in het lobbypaper van het IPO  (‘Strijd tegen netcongestie vraagt om provinciaal zeggenschap').
• In 2024 hebben wij via het IPO lobby inbreng geleverd (m.b.t. het Elektriciteitsnet, Energie-infra en Regionale Energie Strategieën) voor het Commissiedebat in de Tweede Kamer dat was voorzien op 28 november 2024 (debat is verplaatst naar 19 februari 2025). Aanleiding voor dit debat is omdat Delta Rhine Corridor en gelijkstroomverbindingen nu als op zichzelf staande projecten door het Rijk worden bezien. Het resultaat daarvan terug te lezen in het lobbypaper van het IPO  (‘Strijd tegen netcongestie vraagt om provinciaal zeggenschap').

Verduurzaming Industrie en bedrijventerreinen

• In 2024 zijn voorbereidingen gestart voor de verankering van de benodigde capaciteit voor uitvoering van de energiebespaarplicht bij OD-ZL;
• In 2024 zijn de trajecten met de maatwerkbedrijven op Chemelot voortgezet. Aanvullend is met het ministerie van KGG de 'regionale clusteraanpak' opgestart (maatwerktraject voor cluster Chemelot als geheel);
• In 2024 zijn diverse LEA sessies georganiseerd met de LEA bedrijven, de netbeheerders, overheden en overige relevante partijen;
• In 2024 is met betrekking tot het ontzorgingsprogramma bedrijfsmatig vastgoed het Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen Limburg van start gegaan. Dit programma beoogt de organisatiegraad op 59 bedrijventerreinen te verhogen, waarbij op 10 terreinen tevens wordt gewerkt aan klimaatadaptatie of de ontwikkeling van een energyhub;
• In 2024 is gestart met het vormgeven van de herijking van het LEF. Op 13 december 2024 is hiervoor een richtinggevend statenvoorstel (G-24-040) door Provinciale Staten behandeld, waarna is ingestemd met de gekozen koers en richting ten aanzien van de herijking van de beleidsmatige en financiële doelstellingen van het LEF. De herijking is onder meer essentieel voor het behalen van het beoogde resultaat om ondernemerschap en innovatie bij Limburgse bedrijven te ondersteunen, omdat dit ervoor zorgt dat het fonds beter aansluit bij de actuele marktomstandigheden waarin het opereert.

Voor de uitvoering van product 4.1.1. Energie-infrastructuur & ruimtelijke inbedding en verduurzaming industrie en bedrijventerreinen zijn in 2024 de lasten begroot op € 7,94 mln. De werkelijke realisatie 2024 bedraagt € 3,59 mln. Hierdoor ontstaat er een voordelig verschil van € 4,35 mln. Dit verschil in 2024 heeft betrekking op:  

• een voordelig resultaat van  € 1,48 mln. Dit betreft Rijksmiddelen, SPUK CDOKE, SPUK Ontzorgingsprogramma Maatschappelijk Vastgoed en SPUK PMO BO EVI - cluster Chemelot. Deze middelen zijn op basis van doorlopende afspraken met het Rijk meerjarig ter beschikking gesteld. Derhalve worden de niet-bestede middelen inclusief de baten (bijdrage van het Rijk) van € 1,48 mln. overgeboekt naar 2024;
• een voordelig resultaat van € 1,39 mln. Op 4 oktober 2022 hebben GS ingestemd met het 'Convenant uitvoering OPZuid 2021-2027'. Voor een vijftal grote projecten zijn in 2024 aanvragen ontvangen, de besluitvorming volgt in 2025. Ook in de komende jaren verwachten we een gelijk aantal projecten te cofinancieren in de warmtetransitie en energieopslag. Dit is een doorlopende activiteit binnen het kader Nieuwe energie en schoon leefmilieu. Voor de continuering van deze uitvoering wordt een bedrag van € 1,39 mln. overgeboekt naar 2025; 
• een voordelig resultaat van € 0,20 mln. Bij GS-besluit van 23 april 2024 is een bedrag ter hoogte van € 0,20 mln. beschikbaar gesteld vanuit het programma Nieuwe Energie voor de periode 2024-2027 ten behoeve van de cofinanciering van samenwerkingsprojecten die aanspraak maken op Europese en Nationale fondsen. In 2024 zijn hier nog geen uitgaven op gedaan vanwege de noodzakelijke en nog lopende voorbereidingen in het kader van de gebiedsgerichte aanpakken. Voor de continuering van de toegezegde cofinanciering wordt het bedrag van € 0,20 mln.  overgeboekt naar 2025;
• een voordelig resultaat van € 0,06 mln. Dit bedrag wordt  overgeboekt voor de continuering van de procesondersteuning voor het Beleidskader Nieuwe Energie en Schoon Leefmilieu. In 2025 zijn procesmiddelen nodig voor o.a. het uitvoeringsplan duurzaamheid, omdat de gunning van de aanbesteding is voorzien in Q1-2025, het organiseren van bijeenkomsten en overleggen. Dit kunnen ook werksessies voor Provinciale Staten zijn die georganiseerd worden naar aanleiding van toezeggingen door het College of aangenomen moties. Het restantbedrag in 2024 van € 0,06 mln. wordt hiervoor overgeboekt naar 2025.

Een bedrag van € 0,88 mln. is niet ingezet. Het betreft hier de SPUK Ontzorgingsprogramma Maatschappelijk vastgoed 1^e tranche. Vanwege de complexiteit en beperkte bereikbaarheid van de doelgroep is een deel van deze middelen onbenut gebleven en zullen daarom terugvloeien naar het Rijk. 

Daarnaast is een bedrag van € 0,12 mln. niet besteed. Het betreft hier een toezegging van GS (GS 15-11-2016, met kenmerk 2016/92421) om de saneringskosten voor de aan de buitenlucht blootgestelde asbestdaken bij VDL Castings te Weert voor haar rekening te nemen. Begin 2019 hebben wij een subsidieaanvraag voor deze saneringskosten ontvangen. Bij de behandeling van de aanvraag destijds bleek dat op grond van de de-minimus criteria niet eerder dan in 2022 ruimte zou zijn om de subsidie toe te kennen. In 2024 is duidelijk  geworden dat er geen aanvraag meer zal worden ingediend. Het bedrag van € 0,12 mln. valt om deze reden vrij ten gunste van het jaarrekeningresultaat.

Om te voldoen aan onze verplichtingen en verdere uitvoering van bestaand beleid mogelijk te maken, wordt € 3,12 mln. gefaseerd naar 2025 of verder via de overboekingsvoorstellen.