Omschrijving

De Provinciale Energie Strategie (PES) is in december 2020 vastgesteld.  De daarin gestelde ambitie is het realiseren van een voor Limburg passende energiemix voor de toekomst. Vanuit de PES zetten we in op een innovatieve energietransitie, gebaseerd op samenwerking en ruimte biedt voor lokaal initiatief. Tevens dient de energietransitie bij te dragen aan werkgelegenheid en versterking van de economische structuur in Limburg en ons minder afhankelijk te maken van fossiele grond- en brandstoffen uit het buitenland. Hiervoor pakken wij onze rol bij de uitvoering van wetten en wettelijk geborgde afspraken, zoals het Klimaatakkoord en de Regionale Energie Strategieën (RES). Als Provincie hebben wij de rol van ondersteuner, subsidiënt, bevoegd gezag, partner en procesmanager.
Vanuit de PES werken we via 6 actielijnen, nl.: 
1) Energie-infrastructuur
2) Innovatie, techniek en vakmanschap
3) Warmte
4) Participatie en lokaal profijt
5) Goede voorbeeld
6) Inbedding in de leefomgeving

De voortgang van de PES is via halfjaarlijkse voortgangsrapportages aan Provinciale Staten gerapporteerd (alle 4 rapportages zijn te raadplegen via Ibabs). Tevens is een KPI-dashboard opgesteld waarin de kwantitatieve KPI’s van de PES te volgen zijn (link: Energie Dashboard).

Rol provincie: toetser, ondersteuner, procesmanager, subsidient, financier.

Samenvatting

De inspanningen, die wij leveren op het gebied van energie, zullen niet allemaal op korte termijn merkbaar zijn voor de (Lim)burger, omdat deze een langere doorlooptijd vergen. We hebben ons actief ingespannen en de samenwerking opgezocht met partijen om de energietransitie verder in beweging te krijgen en waar mogelijk te versnellen. Daarbij worden wij wel geconfronteerd met uitdagingen omtrent onder andere netcongestie en moeten wij rekening houden met de beperkte beschikbare ruimte in Limburg, alsmede meer generieke beperkingen, zoals het tekort aan benodigde arbeidskrachten en materialen. De Provincie is sterk afhankelijk van het Rijk, Europese subsidies en marktpartijen voor de juiste randvoorwaarden om de verduurzamingsplannen te realiseren. 

Kwaliteit

Highlights resultaten 2023:

Ook in 2023 heeft de oorlog in Oekraïne een grote impact gehad op de energiemarkt.  Huishoudens, ondernemers en bedrijven zijn verder onder druk komen te staan als gevolg van de sterk gestegen energieprijzen en dit heeft geleid tot een nog grotere behoefte en noodzaak tot besparen en verduurzamen.  We hebben ons actief ingespannen en de samenwerking opgezocht met partijen om de energietransitie verder in beweging te krijgen en waar mogelijk te versnellen. Daarbij worden wij geconfronteerd met uitdagingen omtrent onder andere netcongestie en moeten wij rekening houden met de beperkte beschikbare ruimte in Limburg, alsmede meer generieke beperkingen, zoals het tekort aan benodigde arbeidskrachten en materialen.


Op het gebied van energie-infrastructuur is in 2023 het eerste Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur en Klimaat (pMIEK) opgeleverd, waarin prioritaire energie infrastructuur projecten voor Limburg zijn benoemd. Samen met diverse stakeholders is een onafhankelijke programmamanagement organisatie (PMO) ingericht ten behoeve van de samenwerking tussen netbeheerders, overheden en private partijen waarin gericht wordt gewerkt aan het versnellen van de opgaven rondom de energie-infrastructuur (waaronder netcongestie). Ook is het Ruimtelijk Voorstel Limburg vastgesteld door Gedeputeerde Staten, waarin de opgaven voor de ruimtelijke energie-infra voor Limburg  zijn beschreven. 


In 2023 is de opdracht aan de RUD-ZL inzake inhaalslag energiebesparingsplicht uitgevoerd en afgerond. Bij 2 van de 4 Limburgse maatwerkbedrijven is een Expression of Principles (EoP) opgesteld en ondertekend door het bedrijf (OCI en AnQore) het ministerie van EZK, I&W en de Provincie Limburg. De maatwerkaanpak vanuit het Rijk moet leiden tot een versnelde verduurzaming van de industrie. De EoP is de eerste stap naar juridisch bindende maatwerkafspraken ten  aanzien van extra CO2 reductie en brede verduurzamingskansen.


Wij hebben het voortouw genomen een alliantie  op te richten om de (on)mogelijkheden voor SMR's (Small Modulair Reactors) in onze provincie nader te onderzoeken. En er is een SMR kennis symposium georganiseerd (GS DOC-00435562). Verder hebben wij alle Limburgse gemeenten uitgenodigd (GS DOC-00485661) om hierover het gesprek met ons aan te gaan.


In januari 2023 is het samenwerkingsverband Warmtenet Zuid-Limburg gestart met de eerste fase. Deze verkenning was succesvol en in oktober 2023 is daarop gestart met de tweede fase, waarbij ook Enpuls (dochter van Enexis) is aangesloten. Op 10 februari 2023 is door Provinciale Staten ingestemd met het Statenvoorstel inzake Mijnwater, waarmee door de Provincie  € 40 mln.  beschikbaar is gesteld aan het LEF (als aandeelhouder van Mijnwater Energy BV). 


In 2023 hebben de RES Noord- en Midden-Limburg en de RES Zuid-Limburg hun voortgangsrapportage aangeleverd bij het Nationaal Programma RES, deze zijn ook aangeboden aan uw Staten (brief gedeputeerde Roefs van 19 juni 2023 (DOC-00492307) en brief gedeputeerde Roefs van 13-6-2023 (GS DOC-00492311). Er is een subsidie verstrekt aan de RES Zuid-Limburg ten behoeve van het project 'Zon op grote daken' , waarmee grootschalig zon op dak gestimuleerd wordt. 


Op basis van het actieplan 'Energiearmoede in Limburg'  zijn diverse acties uitgevoerd, waarmee gemeenten en woningcorporaties ondersteund worden bij hun energiearmoede aanpak.  Ultimo 2023 zijn er sinds 2012 circa 27.000 leningen verstrekt aan particuliere woningeigenaren in het kader van de Duurzaam Thuis regeling. Met behulp van deze leningen zijn er op circa 25.000 Limburgse daken zonnepanelen gerealiseerd en is circa 68.000 kWh/ jaar energiebesparing gerealiseerd. Binnen deze regeling is een totaal bedrag van circa 248 mln. aan leningen verstrekt.
In het kader van de subsidieregeling ‘aanjagen verduurzaming gemeentelijk projecten’ zijn er 20 subsidies verstrekt aan Limburgse gemeenten met een totaalbedrag van circa  € 1,6 mln., hiermee zijn diverse lokale/ regionale projecten gestart in het kader van de verduurzaming van woningen en energiearmoede.  

Kwaliteit (indicator)

G

Tijd

Middels diverse projecten, initiatieven en samenwerkingen wordt getracht om de gestelde ambitie van de Provinciale Energie Strategie te behalen. Omdat de focus ligt op het behalen van de doelen in 2030, wordt er vanuit gegaan dat er nog tijd is om innovatieve oplossingen uit te werken in samenwerking met alle betrokken partijen, zodat de gestelde doelen tijdig kunnen worden behaald. Daarbij worden wij wel geconfronteerd met uitdagingen omtrent onder andere netcongestie en moeten wij rekening houden met de beperkte beschikbare ruimte in Limburg, alsmede meer generieke beperkingen, zoals het tekort aan benodigde arbeidskrachten en materialen.

Tijd (indicator)

G

Geld

Voor de uitvoering van dit product zijn de lasten begroot op € 12.,42 mln.  en de baten op € 4,56 mln. De werkelijke realisatie bedraagt € 5,16 mln. aan lasten en € 1,35 mln. aan baten, waardoor er een voordelig verschil ontstaat van € 10,47 mln. (€ 7,26 mln. lasten en € 3,21 mln. baten). Dit verschil wordt met name veroorzaakt door:

  • Onderbesteding provinciale intensiveringsmiddelen Energie: het betreft in 2023 genomen besluiten in het kader van de Provinciale Energie Strategie deel 2 € 0,60 mln., waardoor reeds vastgelegde verplichtingen in 2023 doorlopen naar 2024 en daarmee afgerond worden;
  • Provinciale middelen meerjarig ter beschikking, langere looptijd: doorlopende provinciale cofinanciering van de Europese subsidieregeling OP Zuid € 1,63 mln. (looptijd t/m 2027)en nog af te handelen ingediende subsidieaanvragen € 0,88 mln.;  
  • Rijksmiddelen meerjarig ter beschikking, langere looptijd: doorlopende afspraken met het Rijk (SPUK's en Uitvoering klimaatakkoord) € 4,02 mln. De doorlooptijd voor deze SPUK's is meerjarig (t/m 2027). Derhalve worden de niet-bestede middelen inclusief de baten (bijdrage van het Rijk) overgeboekt naar 2024.

De niet-bestede middelen, zowel de baten als de lasten, worden overgeboekt naar 2024.

Geld (indicator)

O