In onderstaande tabel is de provinciale exploitatierekening opgenomen (in bedrijfseconomische termen wordt gesproken over de verlies en winstrekening). De baten en lasten zijn hierbij toegerekend aan het jaar waar ze betrekking op hebben. De tabel is tot op product-niveau uit te klappen.
In de programmaverantwoording van de jaarstukken zijn aan de hand van de 3e W-vraag en de variabele geld de financiële afwijkingen ten opzichte van de gewijzigde Programmabegroting 2023 reeds toegelicht. Daarom wordt hier volstaan met een toelichting op hoofdlijnen.
Resultaat 2023
Het boekjaar 2023 is afgesloten met een voordelig financieel resultaat van € 110,14 mln. Dat is ruim € 92,56 mln. meer dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door onderuitputting op de diverse programmabudgetten. In algemene zin zijn de provinciale programma- en projectbudgetten financieel lastig te programmeren vanwege de afhankelijkheid van derden. De onderuitputting komt in de resultatenrekening tot uitdrukking in de lasten.
Baten en Lasten
Ten opzichte van de begroting zijn de werkelijke lasten lasten (€ 485,99 mln.) ruim € 160,84 mln. lager dan begroot (€ 646,83 mln.). Wat opvalt is dat er bijna € 70 mln. aan niet gerealiseerde projectsubsidies naar 2024 en verder moet worden overgeheveld. Ook leiden veel specifieke uitkeringen tot onderbesteding. Voor deze geldstromen en de juiste lastneming in het betreffende jaar zijn wij sterk afhankelijk van informatie van buiten de organisatie. En veel van deze informatie komt pas ultimo boekjaar beschikbaar of erna, waarbij bijstelling van de begroting niet meer mogelijk is.
Er is financieel-technisch geen concrete bijdrage aan de taakstelling begroot. Dit zorgt voor een nadelig resultaat van € 10 mln. Wij merken daarbij op dat in de Najaarsnota 2023 wel ruimte is gecreëerd, maar dat in afwachting van het proces tot invulling deze bijdrage in het financiële resultaat is geland. Anderzijds is er sprake van een voordelig resultaat uit voorgaande dienstjaren van € 10 mln. Ook zijn de personele lasten bijna € 6 mln. lager uitgevallen dan begroot. Enerzijds als gevolg van vacatureruimte, maar anderzijds is een substantieel deel te verklaren uit het declareren op specifieke uitkeringen.
In de gerealiseerde programmalasten valt op dat het programmabudget 4 Ruimtelijke ontwikkeling een overschrijding kent (€ 11,05 mln.). Dit wordt met name veroorzaakt door een financiële afwaardering van gronden in het majeure project Ooijen Wanssum ter grootte van € 27,25 mln. Dit wordt volledig gedekt uit de daarvoor bestemde reserve en past daarmee in het bestaande beleid van dit project. Zonder deze post is er sprake van onderbesteding op nagenoeg alle programmabudgetten. Dit leidt in het voorstel tot bestemming van het resultaat 2023 tot overboekingsvoorstellen naar 2024 en verder om programma's en projecten financieel af te handelen.
Het verschil tussen de begroting bij de baten (€ 544,04 mln.) en de werkelijke realisatie (€ 502,68 mln.) bedraagt € 41,35 mln. Deze baten bewegen deels mee met de lasten. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij specifieke uitkeringen, waarbij de lasten en baten meestal aan elkaar gelijk zijn. Belangrijke verschillen die het financiële resultaat beïnvloeden zijn opbrengsten uit dividenden van de campussen in programma 1 Regionale economie. Er is € 3,28 mln. meer gerealiseerd dan begroot. Daarnaast valt het voordelige verschil in de baten op in programma 8 Financiën en overhead (€ 8,33 mln.). Dit wordt met name veroorzaakt door renteopbrengsten, dankzij de gunstige renteontwikkelingen op de kapitaalmarkt.
Mutaties reserves
In totaal wordt bijna € 147,17 mln. toegevoegd aan de reserves. Dat is € 7,37 mln. meer dan begroot (€ 139,80 mln.) De belangrijkste oorzaak zit in reserveringen die wij doen ter afdekking van financiële risico's die wij lopen in onze financieel vaste activa zoals deelnemingen en leningen. Dit in lijn met het beleidskader Sturing in Samenwerking 3.0.
Er wordt in 2023 € 240,62 mln. onttrokken aan de reserves. Dat is € 19,56 mln. minder dan begoot (€ 260,18 mln.). De meeste reserves bewegen mee met de lasten. Wordt er minder uitgegeven, hoeft er ook minder uit de reserve te worden onttrokken. Hierbij valt op dat bij het programma 1 Regionale economie meer onttrokken wordt dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door aanwending van de risicoreserve Financieel instrumentarium Sturing in Samenwerking om afwaarderingen te dekken (€ 4,63 mln.).
Daarnaast is ook de dekking van de eerder genoemde financiële afwaardering van gronden Ooijen-Wanssum zichtbaar in het programma 4 Ruimtelijke ontwikkeling ad € 27,25 mln.
In onderstaande tabel zijn de grootste afwijkingen in de budgetten in de vorm van een Top 5 per programma zichtbaar gemaakt. Zowel voor- als nadelig. Wij merken hierbij op dat met name specifieke uitkeringen tot aanzienlijke verschillen leiden, net als meerjarige projectsubsidies. Veel van de informatie over daadwerkelijke realisatie is pas ultimo boekjaar beschikbaar. Voor een uitbereide toelichting op de verschillen per programma incl. oorzaak-gevolg verwijzen wij naar de 3e W-vraag: “Wat heeft het gekost? Bij de begrotingsprogramma’s en de variabele Geld bij de toelichting op de beleidsproducten als onderdeel van KTG: Kwaliteit, Tijd en Geld.
Tenslotte merken wij op dat deze afwijkingen in de baten en lasten niet per definitie leiden tot een voor- of nadelig resultaateffect. Deze verschillen geven inzicht in de afwijkingen ten opzichte van de begroting voordat er egalisatie met de bestemmingsreserves heeft plaatsgevonden of dat de werkelijke bijdragen van derden als inkomstenbron zijn meegerekend.
| Programma | Lasten | x € 1.000 | Baten | x € 1.000 |
|---|---|---|---|---|
| 1 Regionale economie | Top 5 voordelige afwijkingen | |||
| 112 SPUK omzetderving watersnoodramp 2021 | 18.524 | 113 Aanwending risicoreserve SIS | 4.626 | |
| 123 T1-P1 Brightl. Institute Future of Farming | 9.777 | 114 Vergoeding NEDAB-kosten luchthaven MAA | 1.965 | |
| 113 University College | 2.700 | 114 Dividend NV HBLM | 1.316 | |
| 123 T1-P42 Brightlands Next Generation Farming | 2.135 | 113 Dividend Chemelot Participaties BV | 835 | |
| 111 Procesmiddelen Einstein Telescope | 1.919 | 113 Dividenden Greenport Venlo | 704 | |
| Top 5 nadelige afwijkingen | ||||
| 113 Kapitaallasten `reserve SIS` | -3.726 | 112 SPUK omzetderving watersnoodramp 2021 | -18.524 | |
| 114 Toevoeging risicoreserve SIS | -1.316 | 123 T1-P1 Brightl. Institute Future of Farming | -7.325 | |
| 111 Toevoeging reserve knelpunten econ. beleid | -939 | 123 T1-P42 Brightlands Next Generation Farming | -1.601 | |
| 113 Kapitaallasten | -900 | 123 T1-P24 Shared Facilities R&D productontw. | -975 | |
| 122 LLA-2: Circulair produceren | -386 | 123 T1-P21 Poultry Research Center | -750 | |
| 2 Cultuur en maatschappij | Top 5 voordelige afwijkingen | - | ||
| 222 Bijdrage aan grote projecten | 3.293 | 222 Limburgse taal | 75 | |
| 222 Subs. Regeling Kerkenprogramma | 2.446 | 222 DU Gebiedsbiografie | 41 | |
| 211 SAL `20-`23 lijn 4 Vitale gemeenschappen | 1.724 | 212 DU Aanpak vakantieparken | 40 | |
| 222 Inspelen op incidentele ontwikkelingen | 1.544 | 222 Via Belgica | 37 | |
| 222 Subs. Regeling Monulisa | 1.427 | 222 Actualisatie Cultuurhistorische Waardenkaart | 26 | |
| Top 5 nadelige afwijkingen | ||||
| 211 SAL `20-`23 lijn 3 Vitaal meedoen | -1.967 | N.v.t. | - | |
| 211 SAL `20-`23 Subsidieregeling Sociale Agenda | -1.270 | - | ||
| 221 Bonnefantenmuseum | -338 | - | ||
| 221 Limburgs Museum Venlo | -184 | - | ||
| 221 Stichting Discovery Museum | -161 | - | ||
| 3 Regionale bereikbaarheid en OV | Top 5 voordelige afwijkingen | |||
| 321 CEF1 Rhombus Works partners | 8.014 | 321 SPUK Versterking havenvoorziening | 250 | |
| 321 SmartwayZ.NL | 7.219 | 311 Bijdrage Gelderland in OV-concessie | 149 | |
| 322 Beleidskader Fiets: Fietsprojecten | 6.047 | 311 SPUK exploitatie sneltrein MHA | 128 | |
| 312 Inframaatregelen Weert-Hamont | 4.000 | 324 Schade aan provinciale wegen (declarabel) | 127 | |
| 311 Herinrichting stationsomgeving Venray | 1.946 | 321 Slim, veilig, duurzaam | 103 | |
| Top 5 nadelige afwijkingen | ||||
| 324 OMOP verhardingen | -879 | 321 Aanwending reserve Bereikbaarheidsmiddelen | -12.902 | |
| 324 Schade aan provinciale wegen (declarabel) | -338 | 321 CEF1 Rhombus Works partners | -8.014 | |
| 324 Gladheidsbestrijding | -295 | 322 Aanwending reserve Bereikbaarheidsmiddelen | -6.857 | |
| 321 SPUK Versterking havenvoorziening | -250 | 312 Aanwending reserve Bereikbaarheidsmiddelen | -4.000 | |
| 324 Incidentmanagement | -166 | 311 Aanwending reserve Bereikbaarheidsmiddelen | -2.318 | |
| 4 Ruimtelijke ontwikkeling | Top 5 voordelige afwijkingen | |||
| 441 Systeemmaatregel Well | 4.000 | 441 Aanwending reserve DU Ooijen-Wanssum | 27.252 | |
| 412 Samenwerkingsagenda gemeente Venlo | 3.000 | 431 Erfpachtcanon | 1.495 | |
| 412 Samenwerkingsagenda gemeente Beekdaelen | 1.900 | 431 Vrijval lening Min.EZ inzake BIE IPS/YARD | 1.079 | |
| 441 MP Voorfinanciering hoogwatermaatregelen | 1.500 | 441 Procesmiddelen verkenningsfase WRL | 1.000 | |
| 413 Center Court voor Gezondheid | 1.357 | 431 DU Novex | 300 | |
| Top 5 nadelige afwijkingen | ||||
| 441 Kapitaallasten | -27.252 | 421 SPUK Flex. inzet onderst. woningbouw 2e tranch | -680 | |
| 413 Compensatie overdrachtsbel. Regiodeal Parkstad | -1.752 | 421 SPUK Woondeals | -244 | |
| 431 Voorziening BIE IPS/Yard | -1.079 | 431 SPUK NOVI Zuid-Limburg | -62 | |
| 441 Procesmiddelen verkenningsfase WRL | -635 | 431 Tegenrekening exploitatie grondprojecten | -32 | |
| 441 Procesmiddelen Maasdal | -162 | 421 SPUK Flex. inzet ondersteuning woningbouw | -8 | |
| 5 Milieu, energie en klimaat | Top 5 voordelige afwijkingen | |||
| 514 Afvoer grondsanering de Straat Roermond | 3.212 | 514 Aanw. Reserve DU Naijl-effecten mijnbouw | 580 | |
| 511 PES2 - OPZuid energieopslag en -omzetting | 1.626 | 515 Legesopbrengst omgevingsvergunningen | 443 | |
| 511 SPUK Ontzorgingsprogr. maatsch. vastgoed | 1.283 | 511 ELENA-bijdrage uitvoering Duurzaam Thuis | 342 | |
| 511 SPUK CDOKE | 1.178 | 512 Interregproject Digital DeConstruction | 53 | |
| 511 SPUK Ontzorging maatsch. vastgoed 2e tranche | 1.128 | 515 Groene Brigade | 46 | |
| Top 5 nadelige afwijkingen | ||||
| 511 PES 2 - AL 4 Soc. eerlijke energietransitie | -1.032 | 514 Aanwending reserve DU bodemsanering | -3.289 | |
| 514 Maatregelen na-ijl effect steenkoolwinning | -580 | 511 SPUK Ontzorgingsprogr. maatsch. vastgoed | -1.283 | |
| 515 Provinciale bijdrage RUD-ZL | -295 | 511 SPUK CDOKE | -1.178 | |
| 511 ELENA-bijdrage uitvoering Duurzaam Thuis | -268 | 511 SPUK Ontzorging maatsch. vastgoed 2e tranche | -1.128 | |
| 511 Inhuur ivm uitvoering duurzaamheidsmaatr. | -31 | 515 Leges vergunningen Wet Natuurbescherming 98 | -284 | |
| 6 Landelijk gebied | Top 5 voordelige afwijkingen | |||
| 612 N2000: subsidiebeschikkingen | 16.443 | 612 L8 MGA-1 koopsom opstallen vrijgesteld | 8.561 | |
| 612 L16 SPUK Natuur subsidieregeling | 13.230 | 612 L8 MGA-1 grondaankopen | 4.246 | |
| 612 L25 SPUK Versnelling transitie landel. gebied | 12.020 | 612 L8 MGA-1 vergoeding sloopkosten belast | 4.237 | |
| 612 L16 SPUK Natuur uitv. overig kostprijsverh. | 8.588 | 612 L8 SPUK MGA-1 Vergoeding productierechten | 4.155 | |
| 621 L7 SPUK Propositie Heuvelland | 6.750 | 612 L24 SPUK Voorbereidingskosten Land. Gebied | 3.355 | |
| Top 5 nadelige afwijkingen | ||||
| 612 L8 MGA-1 koopsom opstallen vrijgesteld | -8.561 | 612 Aanwending reserve N2000 | -18.666 | |
| 612 L8 MGA-1 grondaankopen | -4.246 | 612 L16 SPUK Natuur subsidieregeling | -13.230 | |
| 612 L8 MGA-1 vergoeding sloopkosten belast | -4.237 | 612 L25 SPUK Versnelling transitie landel. gebied | -12.020 | |
| 612 L8 SPUK MGA-1 Vergoeding productierechten | -4.155 | 612 L16 SPUK Natuur uitv. overig kostprijsverh. | -8.588 | |
| 612 L24 SPUK Voorbereidingskosten Land. Gebied | -3.355 | 621 L7 SPUK Propositie Heuvelland | -3.932 | |
| 7 Kwaliteit openbaar bestuur | Top 5 voordelige afwijkingen | |||
| 713 Regiobranding Limburg | 1.883 | 711 Aanpak weerbaar bestuur kleinere gemeenten | 75 | |
| 713 Maastricht Working on Europe fase 3 | 1.753 | 713 Management Autoriteit Interreg VA EMR | 75 | |
| 713 Europese cofinanciering | 1.747 | 712 Fractievergoedingen | 67 | |
| 713 Procesgelden Nationale en Europese fondsen | 681 | 712 Werkbudget Controlecommissie | 20 | |
| 713 Management Autoriteit Interreg VI | 322 | 712 ICT-kosten PS | 4 | |
| Top 5 nadelige afwijkingen | ||||
| 712 Doorberekende personeelskosten | -494 | 713 Management Autoriteit Interreg VI | -322 | |
| 712 Toevoeging/vrijval voorziening APPA | -211 | - | ||
| 712 Doorberekende pers. lst. vml bestuur | -204 | - | ||
| 712 SIS webcast en notulen | -104 | - | ||
| 712 R&V GS binnenland | -95 | - | ||
| 8 Financien en overhead | Top 5 voordelige afwijkingen | |||
| 826 Afrek. VDJ gerelateerd aan rekeningsaldo | 11.853 | 825 Renteopbrengst looptijd<1 jaar | 2.693 | |
| 826 Stelpost onverdeelde personeelskosten | 2.632 | 825 Rente leningen u/g decentrale overheden | 2.489 | |
| 826 Stelpost GLB/NSP (Voorjaarsnota 2022) | 2.373 | 825 Rente uitzettingen publieke taak | 1.858 | |
| 811 Doorberekende personeelskosten (overhead) | 1.379 | 811 Declarabele ICT-kosten RUD-ZL | 579 | |
| 827 Reservering voor onvoorziene uitgaven | 691 | 826 Afrek. VDJ gerelateerd aan rekeningsaldo | 351 | |
| Top 5 nadelige afwijkingen | ||||
| 826 Taakstelling Coalitieakkoord 2023-2027 | -10.000 | 821 Motorrijtuigenbelasting | -92 | |
| 826 Toevoeging risicoreserve SIS | -4.683 | 811 Aanwending reserve POB | -75 | |
| 826 Onderuitputting (algemeen) | -1.400 | 811 Externe ontvangsten (declarabele kosten) | -74 | |
| 811 Stelpost generieke taakstelling overhead | -800 | 822 Uitkering uit provinciefonds | -72 | |
| 811 Computersystemen en -apparatuur | -693 | 811 Huur/lease/supplies repro | -17 |
In onderstaande tabel is de programmarekening 2023 opnieuw gepubliceerd, maar dan inclusief de geconverteerde jaarschijf 2022. Dit om een vergelijking mogelijk te maken. Vanwege een andere begrotingsstructuur is een geautomatiseerde interactieve tabel niet mogelijk.
De verschillen ten opzichte van 2022 zijn vooral incidenteel van aard. Uit meerjarige analyses blijkt dat de structurele budgetten weinig relevante afwijkingen kennen, maar de incidentele programma/projectbudgetten juist wel. Veel van deze budgetten zijn doorgeschoven van 2022 naar 2023 en veroorzaken verschillen en fluctuaties tussen de jaarschijven.
| € x 1.000 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Begrotingsprogramma | Lasten | Baten | Saldo van baten en lasten | |||||||||||
| Omschrijving | Realisatie 2022 | Begroting ná wijzigingen 2023 | Realisatie 2023 | Verschil begr. en realisatie 2023 | Realisatie 2022 | Begroting ná wijzigingen 2023 | Realisatie 2023 | Verschil begr. en realisatie 2023 | Realisatie 2022 | Begroting ná wijzigingen 2023 | Realisatie 2023 | Verschil begr. en realisatie 2023 | ||
| 1. Regionale economie | 51.092 | 92.854 | 48.162 | 44.693 | 14.088 | 41.873 | 16.115 | 25.758 | -37.004 | -50.981 | -32.047 | -18.934 | ||
| 2. Cultuur en maatschappij | 61.309 | 80.921 | 60.875 | 20.046 | 7.936 | 6.182 | 6.400 | -218 | -53.373 | -74.740 | -54.475 | -20.264 | ||
| 3. Regionale bereikbaarheid en OV | 128.431 | 172.902 | 135.694 | 37.207 | 14.025 | 21.324 | 13.031 | 8.293 | -114.406 | -151.578 | -122.663 | -28.915 | ||
| 4. Ruimtelijke ontwikkeling | 54.873 | 38.708 | 49.757 | -11.049 | 21.279 | 3.137 | 6.604 | -3.467 | -33.594 | -35.570 | -43.152 | 7.582 | ||
| 5. Milieu, energie en klimaat | 27.970 | 41.887 | 29.624 | 12.263 | 3.769 | 7.015 | 3.440 | 3.576 | -24.201 | -34.872 | -26.184 | -8.688 | ||
| 6. Landelijk gebied | 54.164 | 138.560 | 94.937 | 43.623 | 41.439 | 60.568 | 44.907 | 15.662 | -12.725 | -77.992 | -50.030 | -27.962 | ||
| 7. Kwaliteit openbaar bestuur | 20.305 | 29.535 | 23.655 | 5.880 | 2.909 | 922 | 840 | 82 | -17.396 | -28.613 | -22.815 | -5.798 | ||
| 8. Financiën en overhead | 42.423 | 51.467 | 43.288 | 8.179 | 333.271 | 403.014 | 411.348 | -8.334 | 290.848 | 351.547 | 368.060 | -16.513 | ||
| Totaal baten lasten en saldo | 440.567 | 646.834 | 485.991 | 160.843 | 438.716 | 544.036 | 502.684 | 41.351 | -1.851 | -102.799 | 16.693 | -119.492 | ||
| 29 | Mutatie reserves | 306.347 | 139.800 | 147.168 | -7.368 | 437.201 | 260.181 | 240.618 | 19.563 | 130.854 | 120.381 | 93.450 | 26.931 | |
| Totaal en resultaat | 746.914 | 786.634 | 633.159 | 153.475 | 875.916 | 804.217 | 743.302 | 60.914 | 129.002 | 17.583 | 110.143 | -92.561 | ||
Als aanvulling op de toelichting van baten en lasten en de top 5 verschillen is in deze paragraaf een indeling gemaakt naar de reguliere middelen, kapitaallasten, personele lasten, resultaten voorgaande dienstjaren, taakstelling en mutaties reserves. Op basis van deze dwarsdoorsnedes wordt inzichtelijk gemaakt hoe deze categorieën het resultaat beïnvloeden.
Onderstaande tabel specificeert het financiële resultaat uit de gesaldeerde middelenstromen per programma. Het totale verschil met resultaateffect ten opzichte van de (Gewijzigde) Programmabegroting 2024 bedraagt € 96,29 mln.
| Begrotingsprogramma | Resultaatafwijkingen gerubriceerd op hoofdlijnen x € 1.000 | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Code | Omschrijving | Reguliere middelen | Personele lasten | Kapitaallasten | Voorgaande dienstjaren | Taakstelling | Toevoegingen reserves | Aanwendingen reserves | Afwijking resultaat 2023 |
| 1 | Regionale economie | 23.343 | 218 | -4.626 | 0 | 0 | -2.415 | 3.806 | -20.326 |
| 2 | Cultuur en maatschappij | 20.103 | 162 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | -20.264 |
| 3 | Regionale bereikbaarheid en OV | 28.266 | 589 | 60 | 0 | 0 | 0 | -26.879 | -2.036 |
| 4 | Ruimtelijke ontwikkeling | 19.391 | 279 | -27.252 | 0 | 0 | 0 | 27.252 | -19.670 |
| 5 | Milieu, energie en klimaat | 8.280 | 407 | 0 | 0 | 0 | 0 | -2.709 | -5.979 |
| 6 | Landelijk gebied | 26.975 | 986 | 0 | 0 | 0 | 0 | -20.958 | -7.003 |
| 7 | Kwaliteit openbaar bestuur | 6.284 | -486 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | -5.798 |
| 8 | Financiën en overhead | 12.444 | 4.125 | -60 | 10.804 | -10.800 | -4.954 | -75 | -11.484 |
| Resultaateffecten | 145.087 | 6.279 | -31.879 | 10.804 | -10.800 | -7.368 | -19.563 | -92.561 | |
De reguliere middelen zijn opgebouwd uit de budgetten waaruit de bestedingen worden betaald of de inkomsten die wij op deze budgetten verkrijgen. Per saldo is sprake van een resultaateffect van € 145,09 mln. Voor een uitbereide toelichting op de verschillen per programma incl. oorzaak-gevolg verwijzen wij naar de 3e W-vraag: “Wat heeft het gekost? Bij de begrotingsprogramma’s en de variabele Geld bij de toelichting op de beleidsproducten als onderdeel van KTG: Kwaliteit, Tijd en Geld. Ook geeft het in deze jaarstukken opgenomen hoofdstuk over de bestemming van het resultaat inzichten in welke middelen niet besteed zijn in 2023, nog nodig zijn, en dus moeten worden overgeboekt.
De personele kosten laten een voordelig verschil zien van € 6,28 mln. Dit resultaat bestaat uit:
• € 6,32 mln. lagere personeelskosten begrotingsprogramma’s door niet ingevulde vacature-
ruimte ad € 2,80 mln. en hogere (incidentele) inkomsten ad € 3,52 mln. uit de SPUK L24
Programma Natuur en de SPUK L32 Uitvoering aanpak piekbelasting;
• € 0,06 mln. lagere kosten GS;
• € 0,11 mln. lagere kosten voormalig personeel;
• - € 5.000 hogere kosten Griffie;
• - € 8.000 hogere kosten PS;
• - € 0,20 mln. hogere kosten voormalig bestuur. Deze hogere kosten worden opgevangen
binnen het positieve resultaat van product 7.1.2 bestuurskracht en overige
bestuurlijke zaken.
De ambities uit het coalitieakkoord en de toename van de wettelijke taken vraagt om versterking van de ambtelijke organisatie. Meer concreet gaat het om een verdieping van de vakinhoudelijke deskundigheid, het versterken van de externe betrokkenheid (lobbywerk, grensoverschrijdende samenwerking, Europese fondsen) en optimaliseren van het gebruik van data en kennis in het werk. Om deze transformatie van de organisatie en de werving van geschikt personeel in de huidige arbeidsmarkt te ondersteunen wordt het restant Personeelskosten begrotingsprogramma’s overgeheveld naar 2024.
| € x 1.000 | |||||
| primitieve begroting 2023 | Begrotingswijzigingen | Begroting ná wijziging 2023 | Realisatie 2023 | Verschil begroting/realisatie | |
| Personeelskosten en bezoldiging GS/PS | |||||
| Personeelskosten begrotingsprogramma's | 91.985 | 91.985 | 85.661 | 6.324 | |
| GS | 1.102 | 1.102 | 1.043 | 59 | |
| Griffie | 1.266 | 1.266 | 1.271 | -5 | |
| PS | 1.000 | 240 | 1.240 | 1.248 | -8 |
| Totaal actief | 95.353 | 240 | 95.593 | 89.223 | 6.370 |
| Voormalig personeel/niet-actieven | 445 | 445 | 332 | 113 | |
| Voormalig bestuur | 375 | 375 | 579 | -204 | |
| Totaal passief | 820 | 0 | 820 | 911 | -91 |
| Totaal | 96.173 | 240 | 96.413 | 90.134 | 6.279 |
In de begroting 2023 was rekening gehouden met de normale afschrijvingen op de provinciale bezittingen ad € 17,95 mln. De realisatie komt nagenoeg overeen.
Additioneel is er sprake van afwaarderingen van zowel financieel vaste activa in het programma 1 Regionale economie (€ 4,63 mln.) als gronden Ooijen-Wanssum in het programma 4 Ruimtelijke ontwikkeling (€ 27,25 mln.). De totale kapitaallasten bedragen in 2023 daarmee € 49,83 mln.
Met betrekking tot de waarderingen van de financieel vaste activa verwijzen wij zowel naar de paragraaf portfoliomanagement alsmede de paragraaf verbonden partijen. Verder zijn deze waarderingen terug te vinden in de toelichting op de provinciale balans.
Op voorhand is lastig in te schatten of er sprake zal zijn van duurzame waardeverminderingen, omdat veel gegevens pas ultimo boekjaar bekend zijn. Dit risico is echter afgedekt met daarvoor ingestelde bestemmingsreserves. Door deze extra lasten hieruit te dekken, wordt het resultaat van de provinciale jaarrekening 2023 niet beïnvloed. De "pijn" van reservering en risicoafdekking is immers al eerder genomen. Afwaarderingen van financieel vaste activa worden gedekt uit voorzieningen of de risicoreserve Financieel Instrumentarium Sturing in Samenwerking. De afwaardering van gronden uit het project Ooijen-Wanssum wordt gedekt uit de bestemmingsreserve DU Ooijen-Wanssum.
In de begroting 2023 is geen raming opgenomen voor resultaten voorgaande dienstjaren. Deze post levert daarmee een voordelig resultaat van ruim € 10,8 mln. op. Dit betreft vooral vrijval uit subsidie-afrekeningen, definitieve afrekeningen met partners in trajecten en opschoonacties balansposten. De omvang van deze post ligt redelijk in lijn met eerdere jaren.
Ten opzichte van de begroting is er een nadelig effect van € 10 mln.
In het coalitieakkoord is rekening gehouden met een generieke taakstelling van € 50 mln. Aanvullende financiële ruimte door meevallers wordt op integrale afwegingsmomenten (begroting, voorjaarsnota, najaarsnota, jaarstukken) met instemming van PS (resultaat bestemming) met voorrang ingezet voor de in te vullen taakstelling. De financiële taakstelling is bij de Najaarsnota 2023 gelijkmatig over 5 jaren verdeeld. Bij de Najaarsnota 2023 is er ook financiële ruimte gecreëerd bij het kritisch doorlichten van de begroting. Dit heeft geleid tot een extra resultaat van € 5 mln. Maar dit is vooruitlopend op nadere inkleuring en kaderstelling nog niet aan de taakstelling toegevoegd. Hetgeen heeft geleid tot het nadelige effect. Met de lagere lasten en meevallers wordt dit resultaat volledig opgevangen. Met het behalen van het voordelige resultaat is in dit kader simpelweg minder uitgegeven. En minder uitgeven kan ook worden gezien als bezuinigen.
Per saldo is er bijna € 7,39 mln. meer toegevoegd aan reserves dan oorspronkelijk begroot. Dit is nadelig voor het resultaat 2023. Dit betreft:
Regionale economie € 2,41 mln. meer toegevoegd
Financiën en overhead € 4,95 mln. meer toegevoegd
Per saldo is € 20,31 mln. minder aangewend dan begroot. Dit is een nadelig effect op het resultaat, maar kan grotendeels worden verklaard doordat bestemmingsreserves dienen ter dekking van diverse lasten in de begroting. Omdat de bestedingen lager zijn dan begroot, wordt analoog de aanwending van de reserves ook minder. Andersom kan ook gelden. De meeste provinciale reserves hebben een egaliserend karakter. Wij lichten de verschillen toe:
Regionale economie € 3,81 mln. meer ingezet
Regionale bereikbaarheid en OV € 27,63 mln. minder ingezet
Ruimtelijke ontwikkeling € 27,25 meer ingezet
Milieu, energie en klimaat € 2,71 mln. minder ingezet
Landelijk gebied € 20,96 mln. minder ingezet
Financiën en overhead € 0,1 mln. minder ingezet
De jaarrekening 2023 kent structureel evenwicht. Met structureel evenwicht wordt bedoeld dat structurele lasten worden gedekt door structurele baten. Onderstaande tabel geeft inzicht in dit evenwicht. En wordt verder gespecificeerd door middel van het overzicht incidentele baten en lasten en tenslotte het overzicht van structurele toevoegingen en onttrekkingen reserves.
| € x 1.000 | ||||
|---|---|---|---|---|
| Ultimo 2023 | ||||
| Gerealiseerd resultaat 2023 | 110.143 | |||
| Incidentele lasten en toevoegingen reserves | 323.449 | |||
| Incidentele baten en onttrekkingen reserves | 286.118 | |||
| Structureel saldo jaarrekening 2023 | 147.474 |
In onderstaande tabel worden de incidentele baten en lasten gespecificeerd tot op productniveau. In algemene zin merken we op dat het vooral programmatische/projectmatige budgetten betreft die voortvloeiden uit het collegeprogramma 2019-2023, aangevuld met budgetten gedekt uit specifieke uitkeringen dan wel decentralisatie-uitkeringen. Wettelijke taken hebben in de regel een structureel karakter. Voor nadere financiële toelichtingen verwijzen wij naar de programmaverantwoording.
| € x 1.000 | ||||
|---|---|---|---|---|
| Programma | Omschrijving | Lasten | Baten | Saldo |
| 1. Regionale economie | Economische samenwerking, acquisitie en LIOF | 226 | 0 | -226 |
| MKB, logistiek en industrie | 8.017 | 5.000 | -3.017 | |
| Brightlands Kennis/As | 3.479 | 2.610 | -869 | |
| Maastricht Aachen Airport | 5.748 | 3.281 | -2.467 | |
| Toerisme en recreatie | 1.316 | 12 | -1.304 | |
| Innovatieve landbouw | 7.060 | 60 | -7.000 | |
| Regiodeal Noord-Limburg | 4.384 | 3.350 | -1.034 | |
| Arbeidsmarkt | 509 | 0 | -509 | |
| Onderwijs | 813 | 0 | -813 | |
| Kapitaallasten programma regionale economie | 3.976 | 0 | -3.976 | |
| Totaal 1. Regionale economie | 35.528 | 14.312 | -21.215 | |
| 2. Cultuur en maatschappij | Sociale agenda en zorg | 4.680 | 0 | -4.680 |
| Veiligheid | 1.185 | 216 | -968 | |
| Cultuur | 5.937 | 333 | -5.603 | |
| Erfgoed, monumenten en archeologie | 5.248 | 103 | -5.144 | |
| Sport | 3.227 | 0 | -3.227 | |
| Totaal 2.Cultuur en maatschappij | 20.276 | 653 | -19.623 | |
| 3. Regionale bereikbaarheid en openbaar vervoer | Openbaar vervoer en concessiemanagement | 2.784 | 390 | -2.394 |
| Railagenda | 189 | 0 | -189 | |
| Voorbereiding en uitvoering mobiliteitsmaatregelen | 4.245 | 1.261 | -2.984 | |
| Fiets | 5.719 | 326 | -5.393 | |
| Verkeersveiligheid | 1.111 | 565 | -545 | |
| Kapitaallasten programma regionale bereikbaarheid en OV | 0 | 0 | 0 | |
| Totaal 3.Regionale bereikbaarheid en openbaar vervoer | 14.047 | 2.542 | -11.505 | |
| 4. Ruimtelijke ontwikkeling | Stedelijke ontwikkeling | 2 | 0 | -2 |
| Kwaliteitsimpuls Limburgse centra | 6.067 | 0 | -6.067 | |
| Regiodeal transformatie Parkstad | 2.105 | 0 | -2.105 | |
| Wonen in Limburg | 1.765 | 342 | -1.423 | |
| Omgevingsvisie en ruimtelijk beleid | 1.749 | 2.148 | 399 | |
| Waterveiligheid Maas | 30.470 | 1.031 | -29.439 | |
| Totaal 4. Ruimtelijke ontwikkeling | 42.158 | 3.520 | -38.637 | |
| 5. Milieu, energie en klimaat | Energie | 5.163 | 1.346 | -3.817 |
| Duurzaamheid en circulaire economie | 2.488 | 119 | -2.369 | |
| Milieu | 239 | 247 | 8 | |
| Bodem en ondergrond | 184 | 0 | -184 | |
| Vergunningen, toezicht en handhaving | 0 | 21 | 21 | |
| Totaal 5. Milieu, energie en klimaat | 8.074 | 1.733 | -6.341 | |
| 6. Landelijk gebied | Natuur | 4.999 | 201 | -4.798 |
| Stikstof | 47.920 | 40.567 | -7.353 | |
| Landschap | 2.454 | 1.624 | -830 | |
| Watersysteem | 1.943 | 653 | -1.290 | |
| Totaal 6. Landelijk gebied | 57.316 | 43.045 | -14.271 | |
| 7. Kwaliteit openbaar bestuur | Rijks- en veiligheidstaken CdK | 722 | 322 | -400 |
| Bestuurskracht en bestuurlijke organisatie | 559 | 7 | -552 | |
| Internationalisering en Public Affairs | 2.363 | 0 | -2.363 | |
| Totaal 7. Kwaliteit openbaar bestuur | 3.644 | 329 | -3.315 | |
| 8. Financiën en overhead | Overhead | 893 | 289 | -604 |
| Dividenden | 0 | 0 | 0 | |
| Rente | 227 | 0 | -227 | |
| Stelposten en overige financiën | 436 | 11 | -425 | |
| Personele lasten programma financiën en overhead | 0 | 0 | 0 | |
| Totaal 8. Financiën en overhead | 1.556 | 300 | -1.256 | |
| Totaal lasten en baten | 182.598 | 66.436 | -116.162 | |
| 1. Regionale economie | Reserve knelpunten economisch beleid | 939 | -939 | |
| Egalisatiereserve DU Topperbedrijventerreinen | 37 | 37 | ||
| Reserve Campusorganisatie Chemelot | 2.276 | 2.276 | ||
| Risicoreserve SIS | 10.188 | 4.626 | -5.562 | |
| Bestemmingsreserve NEDAB | 3.648 | 3.925 | 276 | |
| Reserve aandelentransactie LIOF | 490 | 490 | ||
| Totaal 1. Regionale economie | 14.776 | 11.354 | -3.422 | |
| 2. Cultuur en maatschappij | Reserve DU bodemsanering | 20 | 20 | |
| Reserve Transitiefonds | 488 | 488 | ||
| Totaal 2.Cultuur en maatschappij | 0 | 508 | 508 | |
| 3. Regionale bereikbaarheid en openbaar vervoer | Bestemmingsreserve overdracht Napoleonsweg | 1.967 | 1.967 | |
| Bruteringsreserve VDL Nedcar | 0 | 0 | ||
| Bestemmingsreserve ZLSM | 6 | 6 | ||
| Reserve Bereikbaarheidsmiddelen | 10.942 | 10.942 | ||
| Bestemmingsreserve realisatie N280 | 0 | 0 | ||
| Totaal 3.Regionale bereikbaarheid en openbaar vervoer | 0 | 12.915 | 12.915 | |
| 4. Ruimtelijke ontwikkeling | Reserve DU Ooijen-Wanssum | 27.752 | 27.752 | |
| Reserve DU Regiodeal Parkstad | 1.752 | 1.752 | ||
| Risicoreserve SIS | 142 | 0 | -142 | |
| Totaal 4. Ruimtelijke ontwikkeling | 142 | 29.504 | 29.362 | |
| 5. Milieu, energie en klimaat | Reserve DU Naijl-effecten mijnbouw | 580 | 580 | |
| Reserve DU bodemsanering | 156 | 156 | ||
| Risicoreserve SIS | 1.115 | -1.115 | ||
| Totaal 5. Milieu, energie en klimaat | 1.115 | 737 | -378 | |
| 6. Landelijk gebied | Reserve grondwaterbeheer | 113 | 113 | |
| Reserve N2000 | 0 | 0 | 0 | |
| Reserve DU Zoetwatermaatregelen | 641 | 641 | ||
| Reserve DU Ooijen-Wanssum | 72 | 72 | ||
| Reserve DU bodemsanering | 149 | 149 | ||
| Totaal 6. Landelijk gebied | 0 | 975 | 975 | |
| 8. Financiën en overhead | Algemene reserve | 118.341 | 141.395 | 23.053 |
| Risicoreserve SIS | 6.208 | -6.208 | ||
| Immunisatiereserve | 21.500 | 21.500 | ||
| Reserve POB | 271 | 796 | 525 | |
| Totaal 8. Financiën en overhead | 124.820 | 163.690 | 38.870 | |
| Totaal mutaties reserves | 140.852 | 219.683 | 78.831 | |
| Totaal | 323.449 | 286.118 | -37.331 | |
Onderstaande tabel geeft inzicht in de structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. Is de last structureel van aard, dan is de dekking ook structureel. Het beeld kan daarbij jaarlijks fluctueren, waarbij structurele baten en lasten soms incidenteel hoger kunnen zijn als gevolg van het overboeken/faseren van structurele lasten.
| € x 1.000 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Programma | Reserve | Toevoegingen | Onttrekkingen | ||||
| Begroting ná wijz. | Realisatie | Begroting ná wijz. | Realisatie | ||||
| 2. Cultuur en maatschappij | Bruteringsreserve Limburgs Museum | 187 | 187 | ||||
| Bruteringsreserve provinciale gebouwen | 82 | 82 | |||||
| Bruteringsreserve Creatieve city Limburg | 0 | 0 | 706 | 706 | |||
| 3. Regionale bereikbaarheid en openbaar vervoer | Bruteringsreserve realisatie N280 | 3.584 | 3.584 | 1.054 | 1.056 | ||
| Bestemmingsreserve ZLSM | 34 | 34 | 0 | 0 | |||
| Reserve gladheidsbestrijding | 381 | 381 | |||||
| Bruteringreserve VDL Nedcar | 300 | 300 | 76 | 76 | |||
| Bruteringsreserve N270 Ooijen-Wanssum | 933 | 721 | |||||
| 6. Landelijk gebied | Reserve Natuur | 3.021 | 1.285 | ||||
| Reserve N2000 | 1.589 | 1.589 | 23.590 | 4.593 | |||
| 8. Financiën en overhead | Bruteringsreserve provinciale gebouwen | 89 | 89 | 118 | 118 | ||
| Algemene reserve (egalisatie) | 720 | 720 | 11.729 | 11.729 | |||
| Totaal reserves | 6.316 | 6.316 | 41.878 | 20.936 | |||
Verantwoordelijkheid college van Gedeputeerde Staten
De baten en lasten alsmede de balansmutaties moeten getrouw in de jaarrekening worden opgenomen. Uit het getrouw opnemen van de baten en lasten alsmede de balansmutaties, blijken een drietal rechtmatigheidscriteria niet expliciet. Dit betreffen het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik (M&O) criterium. In deze rechtmatigheidsverantwoording licht het college van Gedeputeerde Staten toe in hoeverre bij de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium zijn nageleefd. Dit houdt in dat de verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties in overeenstemming zijn met door Provinciale Staten vastgestelde kaders zoals de begroting en provinciale verordeningen en met bepalingen in de relevante wet- en regelgeving. Bij de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening is het door Provinciale Staten op 15 december 2023 vastgestelde normenkader van de relevante wet- en regelgeving verder toegelicht.
Deze verantwoording hanteert een grensbedrag, omdat alleen de van belang zijnde aspecten in de verantwoording hoeven te worden betrokken. Deze grens is door Provinciale Staten bepaald en bedraagt 3% van de totale lasten inclusief toevoegingen aan de reserves en is daarmee vastgesteld op € 19 mln. De grondslag voor deze verantwoording is de Kadernota Rechtmatigheid van de Commissie BBV van november 2023
Bevinding
Het college is van mening dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen binnen de daarvoor gestelde grens*.
In de paragraaf bedrijfsvoering is op basis van de Kadernota rechtmatigheid van de commissie BBV en op basis van de afspraken met Provinciale Staten aanvullende informatie opgenomen over de financiële rechtmatigheid. In deze paragraaf heeft het college ook beschreven welke actie ondernomen wordt om vermelde afwijkingen in de toekomst te voorkomen.
* De afwijkingen (fouten en/of onduidelijkheden als gedefinieerd in de notitie rechtmatigheidsverantwoording) worden alleen in de rechtmatigheidsverantwoording vermeld indien de door Provinciale Staten gestelde verantwoordingsgrens voor rechtmatigheid is overschreden. Op basis van afspraken tussen Provinciale Staten en het college kunnen afwijkingen die lager zijn dan de verantwoordingsgrens in de paragraaf Bedrijfsvoering worden vermeld.
