Omschrijving

De leefbaarheid van wijken, buurten en kernen in Limburg wordt niet alleen vanuit fysieke kwaliteit bepaald, maar ook door het “sociale weefsel”. In bepaalde wijken is de (sociale) problematiek dermate groot en complex dat de thema’s in samenhang moeten worden opgepakt en een “van onderop” benadering niet meer voldoende is. Hierbij gaat het om thema’s zoals veiligheid, gezondheid, leren, werken en wonen. Willen wij in deze wijken waar de nood het hoogst is (zie ook Op zoek naar de Limburg factor) de beoogde trendbreuk realiseren om de gezondheidsachterstanden in te lopen dan is naast een samenhangende benadering ook een structurele lange termijn aanpak met focus vereist. Wij willen aan de hand van data (waaronder de sociaal economische status monitoring) en gesprekken met de stakeholders een vijftal wijken aanpakken. Bij deze aanpak kiezen wij voor een coalition of the willing, die bereid is om additioneel in de wijk te investeren.

Wij gaan komende periode ten minste vijf samenwerkingsovereenkomsten voor aandachtswijken opstellen. Wij zien onze rol als facilitator en als verbinder om samen met de stakeholders tot een gezamenlijke aanpak en uitvoering te komen. Wij investeren mee aan initiatieven die een bijdrage leveren aan de vijf doelen van dit kader. Ook stellen wij samen met de stakeholders de wijkenpropositie op. Richting Den Haag (en Brussel) faciliteren we de lobby om een structurele aanpak mogelijk te maken. Voorts willen wij samen met stakeholders zoals zorgverzekeraars, woningcorporaties, Brightlands campussen, MUMC+ en kennisinstellingen vernieuwende aanpakken op het gebied van eerder genoemde thema’s mogelijk maken. Wij vragen ruimte om te experimenteren. 

Bij dorpen en buurten zien wij dat vooral de voorzieningen onder druk staan en maken wij individuele initiatieven m.b.t. leefbaarheid mogelijk. Voor groepen zoals stichtingen en verenigingen voeren wij een regeling uit die zowel fysieke als sociale initiatieven mogelijk maakt. Hierbij willen we samenwerken met een aantal maatschappelijke organisaties van de sociale basisinfrastructuur en sociale fondsen. 

Ook voor dorpen en buurten waar een grootschalige samenhangende aanpak nodig is, willen wij investeren in de aanpak. Hierbij gaat het om initiatieven die groter zijn dan de kleinschalige initiatieven van inwoners en verenigingen maar die kleiner zijn dan bij de aandachtswijken in stedelijk gebied. In tegenstelling tot de aandachtswijken is bij de dorp en buurtgerichte aanpak vaak wel sprake van “samenredzaamheid” en willen wij vooral aansluiten bij de initiatieven “van onder op”. Ten aanzien van de dorp en buurtgerichte aanpakken willen wij minimaal tien dorp- en buurtgerichte aanpakken in uitvoering brengen waarvan twee grootschalige aanpakken zijn.

Rol Provincie: facilitator, subsidiënt, financier, verbinder, partner

Kwaliteit

Aandachtswijken:

  • In 2025 zijn vijf (inclusief voorgaande jaren) intentie overeenkomsten getekend, uitvoeringsplannen opgesteld, de governance ingeregeld en is de uitvoering hiervan gestart;
  • Samen met het aanjaagteam van het Rijk maken wij meer gebruik van financieringsmogelijkheden zoals SPUK's voor het uitvoeren van projecten in de aandachtswijken;
  • De uitvoering van de bestaande aandachtswijken Donderberg en Vastenavondkamp verloopt conform lopende uitvoeringsplannen beschikking.

Dorpen en buurten:

  • Via de (subsidie)regeling in het kader van de leefbaarheidsaanpak worden er drie inwonersinitiatieven groot en 50 inwonersinitiatieven klein mogelijk gemaakt;
  • In 2025 is één dorpendeal afgesloten en is de uitvoering hiervan gestart.

Tijd

De hierboven genoemde resultaten worden in 2025 behaald.

Geld

Vanuit het kader SLB wordt vanuit de beleidsintensiveringsmiddelen € 27 mln. geïnvesteerd in de periode 2024-2027. Hiervan is indicatief € 10,8 mln. voor de Sociale Agenda (waaronder vergroten sociale cohesie) en € 15 mln. voor de krachtige gemeenschappen in wijken en dorpen gereserveerd.

Het budget van het product Krachtige gemeenschappen in wijken en dorpen bedraagt € 2 mln. Dit bestaat uit 69% reguliere middelen en 31% personele lasten. De reguliere middelen van € 1,39 mln. worden ingezet voor de uitvoering van het beleidskader Samen Leven en Bestaanszekerheid actielijn 'Limburgse wijken en dorpen zijn leefbaarder en veiliger' waaronder de wijkenaanpak Vastenavondkamp Venlo € 0,47 mln. De wijkenaanpak Vastenavondkamp Venlo wordt gedekt uit de reserve transitiefonds.  

Voor de uitvoering van het beleidskader Samen Leven en Bestaanszekerheid vragen we Provinciale Staten in te stemmen met het beschikbaar stellen € 0,92 mln. in 2025, € 0,50 mln. in 2026 en € 0,50 mln. in 2027 ten laste van de programmareserve Sociale Agenda ten behoeve van de actielijn 'Limburgse wijken en dorpen zijn leefbaarder en veiliger'. Deze middelen worden ingezet voor: 

  • Inwonersinitiatieven klein voor het vergroten van de sociale cohesie en gemeenschapszin € 0,17 mln.;
  • Inwonersinitiatieven groot jaarlijks € 0,50 mln. voor de periode 2025 - 2027;
  • Procesmiddelen € 0,25 mln. Deze procesmiddelen worden onder andere ingezet voor bijeenkomsten, aanvullende data onderzoeken met betrekking tot wijken en buurten, lobby richting Den Haag, alliantie vorming etc. 

Flankerend aan deze subsidieregelingen (leefbaarheidsaanpak) wordt vanuit het kader SLB nog € 2 mln. gereserveerd vanuit de krachtige gemeenschappen voor het spoor buurt- en dorpsgerichte aanpakken die een zwaardere problematiek kennen en daarom meer in samenhang, langjarig en in alliantieverband opgepakt worden. Voor het spoor integrale aanpakken in Limburgse aandachtswijken reserveren wij € 10 mln. Wij zitten momenteel in het proces van selectie en het toewerken naar intentieovereenkomsten. Zodra dit proces is afgerond zullen samenwerkingsovereenkomst worden gesloten. Dit is het moment dat wij terug komen bij uw Staten om de benodigde middelen af te roepen. 

Met deze begroting worden de eerste middelen ingezet ten behoeve van de dorpen- en buurten aanpak voor de onderdelen inwonersinitiatieven klein en inwonersinitiatieven groot uit de leefbaarheidsaanpak.