Portefeuillehouder
Eli­an­ne De­mol­lin-Schnei­ders
Michael Theuns

Omschrijving

In december 2022 zijn nieuwe bestuurlijke afspraken bodem en ondergrond 2023-2030 vastgesteld tussen Rijk en de koepelorganisaties van provincies, waterschappen en gemeenten. Deze afspraken borgen continuïteit in een duurzame zorg voor bodem en ondergrond. Daarnaast zijn in het coalitieakkoord 2023-2027 ambities voor bodem opgenomen (onder meer gericht op het verhogen van het organische stof gehalte in de Limburgse bodem). Bovendien is het principe van ‘water en bodem sturend’ in een Kamerbrief (november 2022) van het ministerie van IenW uitgewerkt, is op Europees niveau een richtlijn bodemmonitoring in ontwikkeling en wordt op nationaal niveau aan een programma bodem en ondergrond gewerkt. 
Teneinde invulling te geven aan bovengenoemde (bestuurlijke) afspraken en ontwikkelingen is eind 2023 een Agenda Bodem en Ondergrond 2024-2030 vastgesteld. Deze Agenda geeft richting aan de beleidsopgaven/inhoudelijke doelen en het handelen van de Provincie (heldere beschrijving rol- en taakopvatting). De Agenda is een strategische agenda voor meerdere jaren, die vervolgens jaarlijks wordt geconcretiseerd in een Actieprogramma bodem en ondergrond, startend met het Actieprogramma bodem en ondergrond 2024.
Onderdeel van de Agenda en jaarlijkse Actieprogramma’s is de uitvoering van de wettelijke taken op grond van de BRO (Basisregistratie Ondergrond), Mijnbouwwet en de Omgevingswet. Het betreft dan concreet:
-    de implementatie van de BRO;
-    het voorbereiden en opstellen van adviezen die GS op verzoek van de minister van EZK geven op grond van de Mijnbouwwet;
-    de bevoegd gezag rol m.b.t. beleidsontwikkeling t.a.v. chemische bodemkwaliteit onder de Omgevingswet.  
In het coalitieakkoord is als doel opgenomen om het organisch stofgehalte in de Limburgse bodem te verbeteren. Daarbij is aangegeven dat we inzetten op de volgende speerpunten:
-    Bodem: samen met gemeenten onderzoeken hoe we kringlopen (bv. hergebruiken gft) kunnen sluiten om zo het organisch stofgehalte te vergroten in de bodem. 
-    Waterveiligheid: Door het organisch stofgehalte in de bodem te vergroten zorgen wij voor een groter watervasthoudend vermogen van de bodem.  
Ingezette actie
Samen met gemeenten (via Afvalsamenwerking Limburg) en Waterschap Limburg hebben we een actie ingezet om genoemde speerpunten (in nauwe afstemming met maatschappelijke partners bv. LLTB en TBO’s) verder uit te werken en te concretiseren. We gaan onderzoeken op welke wijze groene reststromen lokaal toegepast en verwerkt kunnen worden om zo de bodem te verbeteren. Als onderdeel van de Agenda Bodem wordt, op basis van een strategische verkenning, een kader en een koers geschetst voor pilots/uitvoeringsprojecten en praktijkgericht onderzoek. Hiervoor dient een deel van de voor Water en Bodem gereserveerde intensivering van € 4 mln. voor de periode 2023-2027 ingezet te worden. Het uit te werken kader wordt aan PS voorgelegd. 

Mijnbouwschade
Als gevolg van de voormalige steenkoolwinning treden na-ijlende effecten in de regio op . Middels uitvoering van het meerjarenprogramma Na-ijleffecten voormalige steenkoolwinning worden risico's in beeld gebracht en beheersbaar gemaakt. Dit programma is tot stand gekomen in overleg met het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, de 10 voormalige mijnbouwgemeenten in Zuid-Limburg en de Provincie Limburg. Tevens is het Informatiecentrum Nazorg Steenkoolwinning ingericht, dat een deel van de activiteiten uit het meerjarenprogramma uitvoert alsmede de voormalige mijnbouwgemeenten inhoudelijk ondersteunt bij vraagstukken die gerelateerd zijn aan het mijnbouwdossier. Zowel het meerjarenprogramma als de werkzaamheden van het Informatiecentrum worden onder regie van de provincie Limburg uitgevoerd. Daarnaast wordt onderzocht op welke wijze vorm kan worden gegeven aan de doorontwikkeling van het Informatiecentrum.

Rol Provincie: bevoegd gezag, partner

Kwaliteit

-    Uitvoeren van de acties uit het Actieprogramma bodem en ondergrond 2024.
-    Uitvoeren van het meerjarenprogramma Na-ijleffecten voormalige Steenkoolwinning.

Tijd

-    In december 2024 zijn de acties uit het Actieprogramma bodem en ondergrond 2024 uitgevoerd.
-    De verwachting is dat de na-ijleffecten van de voormalige steenkoolwinning nog geruime tijd zullen voortduren. In lijn hiermee heeft het meerjarenprogramma Na-ijleffecten voormalige steenkoolwinning geen einddatum gekregen. Het meerjarenprogramma is gestart in 2017 en wordt jaarlijks geëvalueerd.

Geld

Het  begrote lasten van product Bodem en ondergrond bedragen € 1,07 mln.  Dit bestaat voor 37% uit personele lasten en 63% uit reguliere middelen. De reguliere middelen betreffen  de maatregelen na-ijleffect steenkoolwinning. Hiervoor zijn  € 0,65 mln. baten geraamd die we ontvangen van het Rijk via het provinciefonds.