Begroting en meerjarenraming

In dit onderdeel geven wij inzicht in onze begroting en bijhorende meerjarenraming. Onderwerpen die daarbij specifiek worden toegelicht zijn:

• het begrotingsresultaat 2023-2027;
• dwarsdoorsnedes baten en lasten in 2024;
• specificaties van de begroting en meerjarenraming;
• nieuw beleid;
• het structurele en incidentele begrotingsbeeld;
• jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume.

 

Het begrotingsresultaat in periode 2023-2027 laat een forse daling ten opzichte van de Voorjaarsnota 2023 zien. Dit komt door het inzetten van de begrotingsruimte voor het financiële dekkingsplan van het Coalitieakkoord 2023-2027. In 2027 is € 10,64 mln. van het begrotingsresultaat gereserveerd voor de volgende statenperiode.

 

In het strategisch kader treft u de verloopstaat aan van het begrotingsresultaat. Aanvullend op deze staat hebben wij nog een additionele toelichting op de wijzigingen  uit de Najaarsnota 2023/Programmabegroting 2024:

Perspectief voor het landelijk gebied
Binnen het programma landelijk gebied wordt in lijn met het Statenbesluit van 11 december 2022 € 1,4 mln. concreet ingezet ten behoeve van de uitvoeringskosten Nationaal Strategisch Plan (NSP) van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB).  
Wij ontvangen ook diverse specifieke uitkeringen voor een totaalbedrag van € 11,80 mln. van het rijk voor duurzaam schoon drinkwater (€ 0,67 mln.), boscompensatie (€ 1,82 mln.), CDOKE – tijdelijke uitkering capaciteit decentrale overheden voor klimaat – (€ 1,57 mln. in 2023), vergoeding productierechten (€ 7,53 mln.), voorbereidingskosten landelijk gebied (€ 0,22 mln.).
Het budget voor de financiering van het drielandenpark voor de periode 2024-2027 wordt gehaald uit budget van 2023. 
Ook worden de subsidieplafonds opgehoogd voor groene schoolpleinen (motie 2788) (€ 0,09 mln.), landschapselementen en voedselbossen (€ 1,00 mln.) en soorten (€ 0,51 mln.). 
Verder investeren wij mee in het Interregproject Grenzelos Landschap (€ 0,07 mln.).
Om een einde te maken aan een lang slepend meningsverschil met Rijkswaterstaat en het Ministerie van LNV is een schikking getroffen in de kosten voor Ecoduct Ullingsheide. 1/3e deel van de rekening ad € 0,91 mln. wordt door de provincie betaald en gaat ten laste van de post voordelige afrekeningen voorgaande dienstjaren. Dit is een mutatie die buiten de reguliere kaders valt.

Werken aan een toekomstbestendige economie
Binnen het programma regionale economie wordt in lijn met het Statenbesluit van 11 december 2022 € 1,4 mln. concreet ingezet ten behoeve van de uitvoeringskosten Nationaal Strategisch Plan (NSP) van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB).  Ook geven wij verder invulling aan de Regiodeal Noord-Limburg. Verder intensiveren wij op diverse Interregprojecten en geven wij uitvoering aan het provinciale campusbeleid. 

Nieuwe energie en leefmilieu
Ook in dit programma investeren wij mee in Interregprojecten voor een totaalbedrag van € 0,36 mln. 
Daarnaast heeft het college van GS op 11 juli 2023 het besluit genomen voor cofinanciering van twee projecten in het kader van de energietransitie OPZuid cofinanciering energie Gulpener-Kervo en  Interreg BL-NL MAI Home voor een totaalbedrag van € 2,80 mln. 
Conform het streven naar een robuuster VTH-stelsel wordt invulling gegeven aan de toezegging (9256, zie voorjaarsnota 2023). Aldus wordt de begroting van de RUD Zuid-Limburg hiervoor in 2023 opgehoogd met € 1 mln.
Ten behoeve van de afvoer grondsanering van project Straat Roermond is € 3,21 mln. gedekt uit de bestemmingsreserve 'Decentralisatie uitkering Bodemsanering'.

Leefbare steden en dorpen
In het kader van bereikbare en groene steden dragen wij € 0,08 mln. bij aan stallingskosten voor Velocity E-bikesysteem. Van het rijk ontvangen wij specifieke uitkeringen die bijdragen aan Novex de Peel (€ 0,21 mln.) en Novex Zuid-Limburg (€ 0,08 mln.). Dit zijn gebieden die zijn aangewezen voor grote ruimtelijke transities en waar een apart ontwikkelperspectief voor nodig is omdat er veel nationale opgaven samenkomen. Ook ontvangen wij een specifieke uitkering voor ondersteuning woningbouw (€ 0,04 mln.). In relatie tot de woonmarkt wordt daarnaast voorgesteld de looptijd van de “Verordening Startersleningen Provincie Limburg” t/m 31 december 2027  te verlengen.  In dit verband is een bedrag van € 0,14 mln.  toegevoegd aan de risicoreserve Sturing in samenwerking.

Cultuur en erfgoed voor iedereen
Ten behoeve van de cultuurtank wordt € 0,15 mln. beschikbaar gesteld. Dekking komt uit bestaande budgetten 2023.

Een bereikbaar en toegankelijk Limburg
In dit programma wordt € 1,26 mln. ter beschikking gesteld ten behoeve van een voorschot voor de financiering van reserveonderdelen van de dieseltreinen. Hiermee was in de Reserve Bereikbaarheidsmiddelen rekening gehouden. Verder heeft de financiële afronding plaatsgevonden van de specifieke uitkering van het Rijk uit 2022 (zgn. beschikbaarheidsvergoeding OV) om tegemoet te komen aan de financiële tekorten in de exploitatie van het openbaar vervoer gedurende de COVID19-periode (€ 0,39 mln.). Tenslotte wordt € 0,5 mln. beschikbaar gesteld uit de post onvoorzien ten behoeve van procesmiddelen voor aanvullend advies over het verlengen van de concessie aan Arriva.

Provincie midden in de samenleving
Ook in dit programma wordt bijgedragen aan een interregproject te weten ERMWIC (€ 0,19 mln.). Daarnaast wordt in totaal € 0,4 mln. beschikbaar gesteld ter voorbereiding van de Nationale vieringen bevrijdingsdag (€ 0,05. Mln. in 2023 en € 0,35 mln. in 2024). Deze mutatie valt ook buiten de reguliere kaders als onderdeel van het coalitieakkoord en wordt gedekt uit de nieuwe programmareserve.

Voor de verdere specificaties van financiële mutaties en budgetonderbouwing verwijzen wij naar de betreffende begrotingsprogramma's.

In onderstaande tabel zijn de baten en lasten meerjarig opgenomen. Daarbij zijn ook de vergelijkende cijfers 2022 (jaarrekening) en 2023 (Gewijzigde programmabegroting t/m Najaarsnota 2023) betrokken. Om deze vergelijking mogelijk te maken is de structuur van 2022 en 2023 geconverteerd naar de nieuwe indeling van 2024. De verschillen tussen de diverse jaarcijfers zijn met name het gevolg van incidentele beleidsmiddelen en fasering van projecten.

1.  Perspectief voor het landelijk gebied: De piek van de lasten in 2023 heeft betrekking op het afronden van beleidskaders uit de vorige statenperiode 2019-2023, zoals Limburgse landbouw- en agrifoodsector 'Koers naar de Toekomst' en bijdrages aan hoogwaterprojecten. Daarnaast worden in 2023 via het Uitvoeringsprogramma Landelijk Gebied de van het Rijk ontvangen specifieke uitkeringen voor programma Natuur weggezet door middel van subsidies en opdrachten. Ten slotte worden in 2023 meer middelen beschikt in het kader van de subsidieregeling N2000.

2. Samen leven en bestaanszekerheid: De hogere lasten in 2022 en 2023 t.o.v. begroting 2024 hebben betrekking op de uitvoering van de beleidskaders Sociale agenda Limburg 2020-2023, Veiligheidsagenda Limburg en Uitvoeringsprogramma Sport 2022-2023.

3. Werken aan een toekomstbestendige economie: de stijging in de programmamiddelen in 2023 t.o.v. 2022 en 2024 komt door de ontvangen middelen van het Rijk voor omzetderving door de waternoodramp 2021. Verder zijn in de begroting 2024 geen middelen meer voor de beleidskaders uit de vorige statenperiode opgenomen. Aan de begroting 2024 zijn incidenteel de gefaseerde middelen voor inhaal NEDAB luchthaven MAA toegevoegd.

4. Nieuwe energie en leefmilieu: de piek in de begroting 2023 bij dit programma heeft betrekking op de fasering van de uitgaven in het kader van Provinciale Energie Strategie, deel 2, beleidskader Circulaire Economie 2.0 en de doorlooptijd van diverse subsidieregelingen “Energie”.

5. Leefbare steden en dorpen: de afnemende middelen in dit programma hebben betrekking op de afloop van het Afwegingskader Kwaliteit Limburgse Centra en de Limburgse Agenda Wonen (2020-2023). Verder worden de fluctuaties in dit programma beïnvloed  door de resultaten uit grondtransacties.

6. Cultuur en erfgoed voor iedereen: de hogere lasten in 2023 t.o.v. andere begrotingsjaren zijn met name gerelateerd aan de doorloop van de diverse subsidieregelingen in uitvoering van de beleidskaders Cultuur, Erfgoed, monumenten en archeologie. Deze kaders lopen tot 2023.

7. Een bereikbaar en toegankelijk Limburg: de lasten binnen dit programma nemen elk jaar toe door de stijgende exploitatiekosten zowel bij de OV-concessie, als mobiliteitsprojecten. Respectievelijk nemen de kapitaallasten ook toe. De fluctuaties in de jaren zijn ook sterk afhankelijk van de fase van uitvoering van infrastructurele projecten, zoals Binnenhavens en fietsprojecten in 2023;

8. Provincie midden in de samenleving: de hogere lasten in begroting 2023 zijn gevolg van de fasering van de uitvoering van de regiodeals, grotendeels projecten regiodeal Noord en de eenmalige bijdrage voor Maastricht working on Europe. 

9. Financiën en overhead: de jaarlijkse stijging, zowel in de lasten als in de baten heeft in grote mate relatie met de prijsstijgingen en daar aangekoppelde indexeringen, respectievelijk reserveringen.

In bovenstaande grafiek is de verdeling van de begrote lasten in  2024 weergegeven, gerubriceerd naar de te onderscheiden kostensoorten, inclusief toevoeging aan reserves. Het percentage is berekend ten opzichte van de totaal begrote lasten ad € 694,85 mln.

 

In bovenstaande grafiek is de verdeling van de begrote baten in 2024 weergegeven, gerubriceerd naar de te onderscheiden baten-categorieën, inclusief aanwending van reserves. Het percentage is berekend ten opzichte van de totaal begrote baten ad € 711,95 mln. 

Met bestaand beleid in financiële zin wordt bedoeld: budgetten en investeringskredieten, die reeds door Provinciale Staten zijn geautoriseerd. Dit betekent dat het nieuw beleid alle besluiten van PS tot en met de Najaarsnota 2023 betreft, waarvan de laatste onder voorbehoud. Zoals in  het hoofdstuk Financieel kader van de begroting is weergegeven, kent de programmabegroting in financiële zin:

• ruimte-scheppende mutaties: met name door actualisatie/ indexering van de bestaande begrotingsposten en door de taakstelling uit het Coalitieakkoord 2023-2027;
•  ruimte-vragende mutaties: genomen GS-besluiten in de periode van de Voorjaarsnota 2023 tot en met deze Begroting 2024 en de Najaarsnota 2023, herberekening/ indexering van bestaande posten en autonome ontwikkelingen.

Met ruimte is hier bedoeld financiële ruimte in de begroting in de brede zin. De dekking van de ruimte-vragende voorstellen kan zowel uit het begrotingsresultaat, als uit de stelposten en reserves zijn. 

Per saldo leveren deze mutaties de volgende wijzigingen op in de totale omvang van de baten en de lasten (excl. mutaties reserves) van de begroting:

In de begroting zijn stortingen in de voorziening APPA opgenomen. De voorziening kent per 1 januari 2023 (stand van de balans) een omvang van € 7,36 mln. Voeding vindt plaats op basis van gemiddelde stortingen over enkele jaren. In de begroting is € 0,37 mln. opgenomen voor kosten voormalig personeel/ niet-actieven en € 0,38 mln. voor kosten voormalig bestuur.