Cultuur stimuleert de (talent)ontwikkeling en zet aan tot creatief en innovatief denken. Het prikkelt mensen en is aanleiding voor reflectie op zichzelf en de maatschappij. Cultuur vertelt aansprekende verhalen, biedt beleving, herkenning en identiteit. Het biedt ontmoeting, leidt tot onderlinge verbinding en versterkt de sociale cohesie. Toegang tot cultuur is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Wij werken daarom aan een beter gebalanceerd professioneel cultuuraanbod voor de hele provincie. De regio Noord- en Midden-Limburg verdient een groter en meer divers cultuuraanbod. De drie provinciale musea blijven belangrijke boegbeelden van en voor Limburg. Voor het Limburgs Museum zien wij een meer centrale rol in het uitdragen van de Limburgse identiteit. Kinderen maken op school door cultuureducatie vaak voor het eerst kennis met cultuur. Wij zetten tevens in op kansengelijkheid voor kinderen en jongeren door cultuureducatie op scholen te stimuleren. Veel mensen komen in aanraking met cultuur, doordat zij lid zijn van een amateurkunstenvereniging. Aandacht voor verenigingsondersteuning blijft van groot belang om laagdrempelige cultuurparticipatie te laten blijven bestaan. De kracht, inzet en passie van amateurs en vrijwilligers zijn een zichtbare eigenheid van Limburg en dragen wezenlijk bij aan het gemeenschapsgevoel en aan de ontwikkeling van de eigen en de gezamenlijke identiteit. Wij zetten daarom ook in op de doorontwikkeling van de Limburgse taal. Daarnaast ondersteunen wij vele lokale en regionale (volks)culturele festivals en evenementen in Limburg, die zorgen voor ontmoeting en bijdragen aan de levendigheid van wijken of kernen. 

Wij liggen op koers wat betreft het behalen van de beoogde resultaten voor 2025 en daarmee ook  wat betreft de beoogde doelstellingen van het Beleidskader Cultuur en erfgoed voor iedereen, onderdeel Cultuur. U wordt verder verwezen naar onderdeel 6.1.1. Cultuur, onder Kwaliteit, voor een nadere beschrijving van tot nu behaalde belangrijkste resultaten in 2025.

Wat merkt de Limburger ervan?
Op 18 maart 2025 hebben wij het Groeiplan Noord- en Midden-Limburg vastgesteld en aangeboden aan uw Staten ter sonderende behandeling in de Statencommissie Economie en Samenleving van 11 april 2025. Door middel van het Groeiplan wordt ingezet op het versterken in omvang en diversiteit van het cultureel aanbod in Noord- en Midden-Limburg.
In het kader van het programma Cultuureducatie met Kwaliteit zijn de subsidies verleend aan de 5 regionale penvoerders in Limburg. Door middel van dit programma kunnen leerlingen kennismaken met cultuur en cultuur gaan ervaren.
Op basis van onze subsidieregelingen worden culturele festivals of evenementen van allerlei aard door ons ondersteund, waar bezoekers weer volop van kunnen gaan genieten. 
De uitvoering van het Uitvoeringsprogramma Limburgse taal Same veur ’t Limburgs 2025-2027 is gestart. De eerste bijeenkomst van het Statencomité Limburgse taal heeft inmiddels plaatsgevonden. 

Rol Provincie: subsidiënt, toetser, procesmanager, ondersteuner, partner

Wij gaan in 2025 verder met de uitvoering van het Beleidskader 2024-2027 ‘Cultuur en erfgoed voor iedereen’. Wij zijn tevreden als wij:
•    in het kader van de vernieuwing van het landelijk cultuurbestel via het IPO hebben ingezet op de verdere lobby richting Rijk voor een evenwichtige spreiding van cultuur over Nederland en op de lobby voor een groter Rijkscommitment voor de Limburgse taal. Het Cultuurconvenant 2025-2028 met het Rijk is op 17 januari 2025 formeel ondertekend, waarin opgenomen de continuering van de Rijksmiddelen voor ‘Verbreding en Vernieuwing’. Wat betreft de Limburgse taal heeft de eerste bijeenkomst van uw Staotecomité Limburgse taal plaatsgevonden. Verder is het Actiecommissie Ongerwaeg noa Deil III in oprichting, dat zowel ons als uw Staten lobby-advies zal geven over de route naar Deel-III;
•    een diverse en over heel Limburg verspreide culturele infrastructuur, in totaal 49 culturele instellingen, op basis van de besluitvorming over de aanvragen binnen de Nadere subsidieregels Culturele infrastructuur 2025-2028, hebben ondersteund. De exploitatiesubsidies zijn daartoe verleend, waardoor de culturele instellingen hun cultureel aanbod kunnen gaan realiseren. 
Wij hebben daarnaast het principebesluit genomen om eenmalig een incidenteel subsidie in het vooruitzicht te stellen voor Opera Zuid. Deze subsidie helpt dit voor de culturele infrastructuur relevante operagezelschap om aan haar kerntaak in 2025 te blijven voldoen en om te verkennen in hoeverre de oorspronkelijke artistieke plannen voor de jaren 2026, 2027 en 2028 haalbaar zijn;
•    zijn gestart met de uitvoering van het Groeiplan Noord- en Midden-Limburg om het cultureel aanbod in deze regio’s te versterken. Op 18 maart 2025 hebben wij het Groeiplan Noord- en Midden-Limburg vastgesteld en aangeboden aan uw Staten ter sonderende behandeling in de Statencommissie Economie en Samenleving van 11 april 2025; 
•    het opgeleverde visitatierapport provinciale musea voor de verdere beleidsontwikkeling inzake de ondersteuning van deze musea hebben benut. Op 11 april is het rapport mede daartoe sonderend besproken in uw Statencommissie Economie en Samenleving. De provinciale musea hebben de compensatie energiekosten 2024 ontvangen; naar aanleiding van de aan PS gedane toezegging zal in 2025 compensatie voor de gestegen basiskosten van provinciale musea incidenteel plaatsvinden vanuit de Programmamiddelen/-reserves van het Beleidskader Cultuur en erfgoed voor iedereen. Dit is financieel verwerkt in deze Voorjaarsnota 2025. Vanaf 2026 willen wij compensatie van deze basiskosten structureel gaan borgen. Een voorstel daartoe wordt opgenomen in de Begroting 2026;
•    uitvoering geven aan het in december 2024 vastgestelde Uitvoeringsprogramma Limburgse taal Same veur ’t Limburgs 2025-2027. De uitvoering hiervan is gestart. De subsidie aan het Hoes veur ’t Limburgs is verleend. Activiteiten gericht op het behoud van het Limburgs kunnen hierdoor worden voortgezet, ontwikkeld en in gang worden gezet;
•    de verenigingen en de vrijwilligers in de amateurkunsten-en erfgoedsector via onze steunfunctieorganisaties Huis voor de Kunsten Limburg en Stichting Klankkleur Limburg hebben ondersteund. De exploitatiesubsidies aan deze organisaties zijn daartoe verleend;
•    in het kader van het landelijk programma Cultuureducatie met Kwaliteit 2025-2028 de door het Fonds Cultuurparticipatie goedgekeurde jaarplannen van de regionale penvoerders financieel hebben gematcht. Deze penvoerders leggen de verbinding tussen het culturele veld en de scholen, waardoor leerlingen kennismaken met en leren van cultuur. De subsidies aan de 5 regionale penvoerders in Limburg hebben wij daartoe verleend. Door middel van dit programma kunnen leerlingen kennismaken met cultuur en cultuur gaan ervaren; 
•    door onze subsidieregelingen lokale en regionale (volks)culturele festivals en evenementen hebben ondersteund. Deze zorgen voor ontmoeting, dragen bij aan de levendigheid van een wijk of kern en/of aan de eigenheid van Limburg. Wat betreft de grote volksculturele evenementen is de subsidie voor de Heiligdomsvaart 2025 verleend. Dit geldt ook voor de subsidies aan de negen grote carnavalsevenementen. 

De inzet blijft om de hierboven onder Kwaliteit genoemde activiteiten in 2025 uit te voeren, met primair aandacht voor het Groeiplan Noord- en Midden-Limburg, het Uitvoeringsprogramma Limburgse taal en de ontwikkeling van het museumbeleid. We liggen hierbij op koers.

Voor de uitvoering van product 6.1.1. Cultuur wordt het budget in 2025 verhoogd met € 0,74 mln. Dit betreft de volgende begrotingswijzigingen:

• Een aangepaste fasering van het budget Groeiplan Noord- en Midden-Limburg. Het bedrag van € 0,68 mln. wordt verdeeld over de jaren 2025 t/m 2028 jaarlijks € 0,17 mln. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de Subsidieregeling Culturele Infrastructuur 2025-2028 ten behoeve van de verhoging van het subsidieplafond voor deze regeling;
• Een aangepaste fasering van het budget Cultuureducatie met Kwaliteit als gevolg van de toegekende subsidies voor een aantal organisaties € 0,07 mln.;
• Een ophoging van de Subsidieregeling Bovenlokale Evenementen € 0,10 mln. in 2025 en € 0,32 mln. in 2026 en 2027. De dekking komt uit de programmareserves Cultuur en Sociale agenda;
• Een extra incidenteel budget voor de Limburgse musea (conform toezegging zoals hierboven onder Kwaliteit vermeld) als compensatie voor de gestegen basiskosten in 2025 € 1,50 mln.