2.1.1. Sociale Agenda

In Limburg moet iedereen mee kunnen (blijven) doen: praktisch en theoretisch geschoold, jong en oud, met en zonder migratieachtergrond. We willen een samenleving waarin iedereen veilig kan opgroeien, gezond kan leven en elkaar kan ontmoeten. Dat is nu voor te veel Limburgers niet vanzelfsprekend en dat kunnen we als Provincie niet zomaar accepteren. Waar in 2024 het beleidskader en nadere uitwerkingsdocumenten in de vorm van actie- of aanvalsplannen werden vastgesteld, zal 2025 in het teken staan van uitvoering. Sommige resultaten zullen reeds gedurende 2025 zichtbaar zijn of worden, andere volgen in 2026 of 2027 op basis van de stappen die we dit jaar zetten. We blijven focussen op het structureel verankeren van effectieve aanpakken. Dit doen we niet alleen maar samen met regionale en landelijke partners, waarbij we waar mogelijk ook koersen op structurele financiering vanuit de Rijksoverheid. De inzet van onze brede sociale basisinfrastructuur heeft binnen deze thematische aanpak een centrale rol.

Rol Provincie: ondersteuner, subsidiënt, financier, partner, verbinder

• Begin 2025 hebben 24 bestaande maatschappelijke organisaties als onderdeel van de brede sociale basisinfrastructuur een subsidie ontvangen voor de uitvoering van hun werkplannen. Daarnaast werden de vier plekken die binnen de nieuwe subsidieregeling aan nieuwe organisaties geboden zijn allemaal ingevuld. Vanaf 2025 maken JobOn, LEFTeam, Agrarisch Steunpunt Limburg en Spil in de Wijk onderdeel uit van de brede sociale basinfrastructuur en leveren ook zij hun bijdrage binnen de gestelde doelen. In maart 2025 bent u uitgebreider geïnformeerd over de subsidieverlening aan de brede sociale basisinfrastructuur middels een mededeling portefeuillehouder;
• Via vijf reeds lopende projecten gericht op de doelgroep NEET- en VSV-jongeren wordt passend perspectief geboden aan jongeren uit de doelgroepen NEET en VSV. Inmiddels zijn drie van deze projecten afgerond en één project is nog in uitvoering met een looptijd tot en met 2026. Het vijfde project kent moeilijkheden in de uitvoering; we verwachten in 2025 van de initiatiefnemer te vernemen of dit project alsnog wordt uitgevoerd of wordt beëindigd;
• In 2025 komen 8.000 kinderen uit kansarme gezinnen in aanraking met sport en cultuur, door ondersteuning die zij ontvangen van het Jeugdfonds Sport en Cultuur;
• Vanuit de uitvoering van het Actieplan tegen Armoede verwachten wij in 2025 minimaal vijf projecten/initiatieven te ondersteunen die zich op armoedebestrijding richten. Dit zullen we onder meer doen middels een subsidieregeling die we Q2-2025 verwachten te publiceren. In de tweede helft van 2025 organiseren we één conferentie rond het thema armoede, waarmee we verbindingen tussen relevante partnerorganisaties leggen en goede praktijken/interventies uitlichten; 
• Op het gebied van het bestrijden van laaggeletterdheid verwachten wij minimaal 10 projecten/initiatieven te ondersteunen, in relatie tot het Aanvalsplan Laaggeletterdheid. Daardoor zetten we bibliotheken als verbindende schakel in het taalnetwerk in en dragen we bij aan taalontwikkeling van de jongste jeugd. Om dit doel te bereiken zullen we onder meer een subsidieregeling publiceren (naar verwachting Q2-2025).
• Als onderdeel van het in december 2024 gepubliceerde Aanvalsplan Laaggeletterdheid verwachten we in 2025 te beginnen met de implementatie van een gratis bibliotheeklidmaatschap voor Limburgers met een kleine beurs op basis van een door Cubiss Limburg en de Vereniging Limburgse Bibliotheken opgesteld voorstel;
• We verwachten in Q2-2025 een subsidie te verlenen aan GGD Zuid-Limburg om de Kansrijke Start-aanpak in deze regio verder te ontwikkelen, waardoor toekomstige moeders en jonge ouders in Zuid-Limburg nog beter ondersteund en begeleid kunnen worden. Daarbij is ook ruimte voor vernieuwende projectpilots, zoals opgenomen in het beleidskader. Met de GGD Limburg-Noord staan wij ook in contact; van deze partner verwachten wij op een later moment een subsidieverzoek te ontvangen; 
• In 2025 wordt door Maastricht University nader onderzoek gedaan naar het verhoogd voorkomen van aangeboren afwijkingen in Limburg. De uitkomsten verwachten wij Q1-2026 te kunnen publiceren;  
• Binnen de projecten ‘Voorzorg’ en ‘Nu Niet Zwanger’ verwachtten wij aanvankelijk dat er in 2025 (inclusief voorgaande jaren) minimaal 750 trajecten in Limburg plaats zouden hebben gevonden. Op basis van actuele cijfers bleek dat dit aantal eind 2024 al boven de 1.000 lag, zoals ook opgenomen in de Jaarstukken 2024. We verwachten inmiddels dat deze interventies eind 2025 minimaal 1.250 mensen bereikt hebben, waarmee een belangrijke bijdrage wordt geleverd binnen ons doel om het aantal onbewust gekozen zwangerschappen af te laten nemen;
• Er zijn in 2025 (inclusief voorgaande jaren) naar verwachting minimaal 30 verloskundigen/gynaecologen in Limburg die zijn opgeleid om conform de methode 'Centering Pregnancy' te werken en minimaal 400 trajecten Stevig Ouderschap gestart. Hierdoor worden (nieuwe) ouders beter begeleid, waardoor de thuissituatie voor deze kinderen verbetert;
• We verwachten dat er in 2025 35 scholen in Limburg zijn die via het concept van de Gezonde Basisschool van de Toekomst werken, waardoor ca. 7.500 kinderen gezonder eten en meer bewegen. Financiële ondersteuning vanuit de Rijksoverheid voor deze scholen is voor het behalen van dit doel essentieel. Hierop blijven wij onze lobby in 2025 dan ook richten, in samenhang met de uitvoering van motie 3029 Jenneskens en motie 3124 Van Bijnen;
• We verwachten in 2025 een subsidie te verlenen ten behoeve van de verdere uitrol van Keigezond Limburg naar minimaal 8 nieuwe gemeenten. Het bereik van deze ketenaanpak voor kinderen met overgewicht en obesitas ligt hoger dan vooraf ingeschat. In de zeven gemeenten waar dit programma in 2024 reeds is geïmplementeerd, hebben 1.866 kinderen met licht, matig, sterk en extreem verhoogd gewichtsgerelateerd gezondheidsrisico, passende hulp ontvangen. Door de nieuwe subsidieverlening verwachten wij het in het beleidskader opgenomen doel van 2.500 bereikte kinderen in de komende jaren dan ook te gaan realiseren;
• Door de organisatie van de jaarlijkse conferentie voor (aanstaande) professionals die met jonge kinderen/gezinnen werken, ondersteunen we ook in 2025 de Beweging Limburg tegen Kindermishandeling. De conferentie staat gepland in november 2025, rondom de landelijke Week tegen Kindermishandeling;
• Door subsidieverlening aan de regio Noord- en Midden-Limburg in Q1-2025 participeren inmiddels alle scholen (primair onderwijs) in het Handle with Care netwerk. Daarmee wordt de uitrol over heel Limburg gerealiseerd, waardoor meer Limburgse kinderen in een kwetsbare thuissituatie eerder herkend, erkend en ondersteund worden door hun netwerk;
• Om aan te kunnen sluiten op datgene wat er in Limburg al gebeurt aan het tegengaan van eenzaamheid, hebben we in Q1-2025 een analyse uitgevoerd aan de hand van de werkplannen van de organisaties uit onze brede sociale basisinfrastructuur en contact met gemeenten, zorg-, welzijnsorganisaties en vrijwilligersorganisaties. Op basis van deze analyse ondernemen we in het restant van deze beleidsperiode een aantal vervolgacties in het tegengaan van eenzaamheid, passend bij onze provinciale rol en behoeften van partnerorganisaties. Over deze acties bent u in april 2025 geïnformeerd middels een mededeling portefeuillehouder;
• Eind 2024 zijn wij ook gestart met de uitvoering van het definitieve Actieplan Vrijwilligers, dat in december 2024 gepubliceerd is. Een van de eerste acties is het opstarten van een communicatietraject waarmee we onze waardering uiten en aandacht vragen voor de diversiteit van de vrijwillige inzet. Dat deden we bijvoorbeeld aan de hand van de portretten van vrijwilligers Marc, Esmee en Romy. Overige acties uit het actieplan, zoals de uitreiking van het jaarlijkse vrijwilligerscompliment, zijn in  voorbereiding;
• In 2025 worden minimaal 20 projecten (waaronder vrijwilligers- en burgerinitiatieven) met steun van de Provincie uitgevoerd, waardoor participatie en sociale cohesie bevorderd wordt. Naast de ondersteuning die we bieden vanuit de regelingen van de Leefbaarheidsaanpak, verkennen we ook hoe we door samenwerking met sociale fondsen impact op dit gebied kunnen maken (zie volgende bullet);
• In de eerste helft van 2025 hebben we de samenwerking met sociale fondsen verkend. Door deze samenwerking beogen we de sociale cohesie in Limburg te bevorderen en tevens een positieve bijdrage te leveren aan participatie en inclusie in onze provincie. In verbinding met het actieplan vrijwilligers willen we daarbij onder meer vrijwilligers- en bewonersinitiatieven ondersteunen. We verwachten in Q3-2025 besluitvorming te laten plaatsvinden over de samenwerking met één of meerdere sociale fondsen;
• In 2025 geven we uitvoering aan de in december 2024 vastgestelde Integrale Aanpak Arbeidsmigratie Limburg 2025-2027 Waardig Werken en Wonen conform motie 3014 Berghorst c.s. In Q4-2025 wordt u geïnformeerd over de voortgang van deze integrale aanpak;
• Bij de uitvoering van motie 3049 Wolters c.s. en amendement 185 Berghorst c.s. betrekken we nadrukkelijk de conclusies en handelingsperspectieven uit de Verkenning Limburgs Zorglandschap 2030 die in 2024 is opgeleverd. We verwachten u medio 2025 te kunnen informeren over de uitvoering van deze motie en dit amendement.

• Alle organisaties uit de brede sociale basisinfrastructuur hebben uiterlijk in Q1-2025 hun subsidiebijdrage voor het jaar 2025 ontvangen, waardoor hun werkplannen kunnen worden uitgevoerd. De normbedragen voor het jaar 2025 zullen in juli 2025 gepubliceerd worden, zodat alle organisaties tijd genoeg hebben om het werkplan 2026 voor te bereiden en deze voor de deadline van 1 oktober 2025 in te dienen;
• Eind 2024 verschenen het definitieve Actieplan tegen Armoede en het Aanvalsplan Laaggeletterdheid, als nadere uitwerking van het beleidskader. In 2025 is dan ook gestart met de uitvoering van de acties uit deze plannen. In Q2-2025 werken we een meerjarige subsidieregeling uit voor de ondersteuning van projecten op het gebied van armoede en laaggeletterdheid. De middelen die hiervoor worden ingezet in 2026 en 2027 zullen naar verwachting in de Programmabegroting 2026 worden vermeld;
• Ten aanzien van Kansrijke Start verwachten we in Q2-2025 een aanvraag van GGD Zuid-Limburg te ontvangen. GGD Limburg-Noord gaf in Q1-2025 aan meer tijd nodig te hebben voor het indienen van een subsidieaanvraag;
• De subsidieaanvraag voor de verdere uitrol van Keigezond Limburg verwachten wij medio 2025 te ontvangen;
• Onze subsidieverlening t.b.v. de inzet van twee kwartiermakers voor de verdere ontwikkeling van de Gezonde Bassischool van de Toekomst loopt nog tot en met eind 2025. In de tweede helft van 2025 bereiden we de benodigde provinciale inzet voor de jaren 2026 en 2027 alvast voor;
• De subsidieaanvraag voor Handle with Care in Noord- en Midden-Limburg is begin 2025 ontvangen en afgehandeld. Daarmee wordt de uitrol van deze aanpak over heel Limburg gerealiseerd;
• Eind 2024 zijn wij ook gestart met de uitvoering van het definitieve Actieplan Vrijwilligers, dat in december 2024 gepubliceerd is. De acties zullen vanaf 2025 gefaseerd worden uitgevoerd;
• We verwachten in Q3-2025 besluitvorming te laten plaatsvinden over de samenwerking met één of meerdere sociale fondsen, ten behoeve van het bevorderen van sociale cohesie, participatie en inclusie. 

Voor de uitvoering van product 2.1.1. Sociale Agenda wordt het budget in 2025 verhoogd met € 0,89 mln. Dit betreft de volgende begrotingswijzigingen:

• Leefbaarheidsaanpak 2025. De leefbaarheidsaanpak bevat drie subsidieregelingen. Voor twee subsidieregelingen (Kleinschalige inwonersinitiatieven en Stichting, Vereniging, Coöperatie) is in dit product een bedrag opgenomen van € 0,83 mln.;
• ophogen van Subsidiebudget voor Burgerkracht; deze ophoging heeft te maken met het actualiseren van het begrote bedrag (€ 0,01 mln.);
• verder is  een bedrag van € 0,05 mln. beschikbaar gesteld als procesmiddelen, die worden ingezet voor de actielijn Experimenten en kansrijke vernieuwingen.