6. § Verbonden partijen

Deze paragraaf geeft inzicht in diverse aspecten van de verbonden partijen. Bij de uitwerking van deze paragraaf is enerzijds rekening gehouden met het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en anderzijds met de informatie die voor de gebruikers van deze jaarrekening het meest relevant is.

In het eerste halfjaar van het boekjaar 2025 is in totaal voor € 22,8 mln. geïnvesteerd in de Provinciale deelnemingen en is bij wijze van desinvestering € 5,0 mln. aan kapitaal naar de Provincie teruggevloeid. Per saldo is de boekwaarde van de verbonden partijen toegenomen in het eerste halfjaar 2025 met € 17,8 mln. naar € 330,3 mln. per 30 juni 2025 (ultimo 2024: € 312,5 mln.). In het eerste halfjaar 2025 hebben geen afwaarderingen plaatsgevonden.
De investering valt uiteen in € 2,0 mln. in Provinciale fondsen, € 16,1 mln. in Brightlands Campussen en € 4,7 mln. in de luchthaven. De desinvesteringen hebben betrekking op de verbonden partijen: MKB-Leningenfonds, CSV Amsterdam BV en Chemelot Ventures BV. Bij MKB- Leningenfonds heeft de Provincie in totaal € 4,3 mln. terugontvangen, doordat aflossingen op de uitgezette leningenportefeuille bij MKB-L hebben plaatsgevonden. Bij de beëindiging van de verbonden partij CSV Amsterdam BV in het tweede kwartaal 2025 heeft er een slotuitkering plaatsgevonden van circa € 1,4 mln., ver boven de van de boekwaarde van € 3.220. Bij de verbonden partij Chemelot Ventures BV heeft mede door een verkoop van een onderliggende participatie per saldo een kapitaalterugstorting plaatsgevonden van € 0,6 mln. In de paragraaf portfoliomanagement die bij de jaarrekening wordt opgenomen, is de spreiding van de portfolio naar risicoprofiel en sectoren opgenomen alsmede de ontwikkeling van de risicoreserve en de behaalde financieel rendementen.

In 2025 en in 2026 wordt door het Centraal Planbureau (CPB) in het Centraal Economisch Plan 2025 voor Nederland een matige economische groei verwacht. De economische groei ligt naar verwachting rond de 1% tot 1,5%. Belangrijke aanjagers zijn de export en binnenlandse consumptie, hoewel deze worden geremd door internationale onzekerheden, zoals geopolitieke spanningen. De inflatie daalt naar verwachting verder, waardoor koopkracht geleidelijk herstelt, mede geholpen door loonstijgingen. De arbeidsmarkt blijft krap, met relatief lage werkloosheid. Investeringen in verduurzaming en digitalisering nemen toe. Tegelijkertijd staan sectoren zoals landbouw en industrie onder druk vanwege de energietransitie en stikstofmaatregelen. Over het geheel verwacht men een gematigd, voorzichtig herstel van het economisch vertrouwen. 
 
We verwachten dat de focus (net als voorgaande jaren) op het (actief) beheer van de verbonden partijen zal plaatsvinden: grip houden op sturing & toezicht, beheersing van financiële risico’s en het waarborgen van aansluiting bij provinciale beleidsopgaven.
Dit vraagt veel van onze aandeelhoudersrol en samenwerking met derden, hetgeen ook in een nieuwe Sturing in Samenwerking 4.0 benadrukt zal worden.
 
Bij het aangaan van een deelneming of het continueren van onze rol in een verbonden partij moeten de volgende vragen worden beantwoord: 
•    Er is sprake van een strategisch Publiek en Provinciaal belang.
•    Een permanente rol en betrokkenheid wordt wenselijk of noodzakelijk geacht.
•    De Provincie wil actief kunnen sturen.
•    Een samenwerking op basis van een juridische entiteit is wenselijk of noodzakelijk.
•    De specialistische toets van het businessplan is positief.

Alle overwegingen ten aanzien van het aangaan en beheer van verbonden partijen zijn opgenomen in Sturing in Samenwerking. 

Ten aanzien van de governance en specifiek de bemensing van de verbonden partijen kunt u https://www.limburg.nl/bestuur/benoemingenregister/ raadplegen.

Voor de interpretatie van de paragraaf Verbonden partijen zijn de volgende zaken van belang:

• Volledigheid en actualiteit van de financiële gegevens is afhankelijk van het moment van vaststelling van de jaarrekening van de (externe) verbonden partij.
• De opgenomen subsidies betreft enkel de structurele subsidies dan wel subsidie bij oprichting.
• Het belang zoals vermeld in het organogram is het belang van de bovenliggende entiteit. Dochtervennootschappen worden enkel separaat in de ‘factsheet’ opgenomen als deze niet worden meegeconsolideerd in de directe deelneming van de Provincie. 
  Dit geldt onder meer voor de vier dochtervennootschappen van Chemelot Participaties BV (Chemelot Campus BV, Chemelot Research Facilities BV, Chemelot Scientific Participations BV en Chemelot Campus Vastgoed CV). In de factsheets wordt aangegeven dat dit een indirect belang betreft van de Provincie. De kredieten van Provinciale Staten zijn namelijk in het verleden verstrekt aan deze vennootschappen, welke vennootschappen op een later moment dochtervennootschap van Chemelot Participaties BV zijn geworden.
• De boekwaarde zoals vermeld in de factsheet van de verbonden partij betreft de boekwaarde per 31 december 2024 (na afwaarderingen). Indien bij de boekwaarde € 0 is vermeld dan kan sprake zijn van volledige afwaardering of dat er geen inbreng is geweest door Provincie Limburg (bv. bij samenwerkingen) of dat het een indirect belang betreft.
• De grafiek provinciale investeringen in de factsheet van de verbonden partij geeft de investering weer voor het betreffende boekjaar.  

Diverse verbonden partijen vallen onder de Regeling Grote Projecten. Conform deze Regeling worden periodiek gedetailleerde voortgangsrapportages opgesteld en met uw Staten gedeeld. In deze voortgangsrapportage wordt onder meer gerapporteerd over doelbereik, GS/PS-besluiten, financiën en risico’s. 

In onderstaande tabel is de boekwaarde per ultimo 2024, de mutatie en waarde per einde juni 2025 van alle verbonden partijen opgenomen.
De factsheets van alle verbonden partijen met onderliggende informatie zijn opgenomen in de bijlage van deze begroting.