6.1.1. Cultuur

Cultuur stimuleert de (talent)ontwikkeling en zet aan tot creatief en innovatief denken. Het prikkelt mensen en is aanleiding voor reflectie op zichzelf en de maatschappij. Cultuur vertelt aansprekende verhalen, biedt beleving, herkenning en identiteit. Het biedt ontmoeting, leidt tot onderlinge verbinding en versterkt de sociale cohesie. Toegang tot cultuur is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Wij werken daarom aan een beter gebalanceerd professioneel cultuuraanbod voor de hele provincie. De regio Noord- en Midden-Limburg verdient een groter en meer divers cultuuraanbod. De drie provinciale musea blijven belangrijke boegbeelden van en voor Limburg. Voor het Limburgs Museum zien wij een meer centrale rol in het uitdragen van de Limburgse identiteit. Kinderen maken op school door cultuureducatie vaak voor het eerst kennis met cultuur. Wij zetten tevens in op kansengelijkheid voor kinderen en jongeren door cultuureducatie op scholen te stimuleren. Veel mensen komen in aanraking met cultuur, doordat zij lid zijn van een amateurkunstenvereniging. Aandacht voor verenigingsondersteuning blijft van groot belang om laagdrempelige cultuurparticipatie te laten blijven bestaan. De kracht, inzet en passie van amateurs en vrijwilligers zijn een zichtbare eigenheid van Limburg en dragen wezenlijk bij aan het gemeenschapsgevoel en aan de ontwikkeling van de eigen en de gezamenlijke identiteit. Wij zetten daarom ook in op de doorontwikkeling van de Limburgse taal. Daarnaast ondersteunen wij vele lokale en regionale (volks)culturele festivals en evenementen in Limburg, die zorgen voor ontmoeting en bijdragen aan de levendigheid van wijken of kernen. 

Wij liggen op koers wat betreft het behalen van de beoogde resultaten voor 2025 en daarmee ook wat betreft de beoogde doelstellingen van het Beleidskader Cultuur en erfgoed voor iedereen, onderdeel Cultuur. U wordt verder verwezen naar onderdeel 6.1.1. Cultuur, onder Kwaliteit, voor een nadere beschrijving van tot nu behaalde belangrijkste resultaten in 2025.

Wat merkt de Limburger ervan?
Op 18 maart 2025 hebben wij het Groeiplan Noord- en Midden-Limburg vastgesteld en aangeboden aan uw Staten ter sonderende behandeling in de Statencommissie Economie en Samenleving van 11 april 2025. Door middel van het Groeiplan wordt ingezet op het versterken in omvang en diversiteit van het cultureel aanbod in Noord- en Midden-Limburg.
In het kader van het programma Cultuureducatie met Kwaliteit zijn de subsidies verleend aan de 5 regionale penvoerders in Limburg. Door middel van dit programma kunnen leerlingen kennismaken met cultuur en cultuur gaan ervaren.
Op basis van onze subsidieregelingen worden culturele festivals of evenementen van allerlei aard door ons ondersteund, waar bezoekers weer volop van kunnen gaan genieten. 
De uitvoering van het Uitvoeringsprogramma Limburgse taal Same veur ’t Limburgs 2025-2027 is gestart. De eerste bijeenkomst van het Statencomité Limburgse taal heeft inmiddels plaatsgevonden. 

Rol Provincie: subsidiënt, toetser, procesmanager, ondersteuner, partner

In 2025 blijven wij activiteiten uitvoeren die bijdragen aan het doel dat elke Limburger toegang heeft tot alle vormen van cultuur. Wij liggen op koers met de uitvoering van het Beleidskader 2024-2027 ‘Cultuur en erfgoed voor iedereen’. 

• De lobby richting Rijk voor een evenwichtige spreiding van cultuur is geagendeerd. Daarnaast is het Cultuurconvenant 2025-2028 op 17 januari 2025 ondertekend (https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2025-3768.html).
• De uitvoering van het Uitvoeringsprogramma Limburgse taal is in volle gang. Zo is het Hoes veur ’t Limburgs gestart met haar nieuwe werkzaamheden, hebben de eerste vergaderingen van het Staotecomité Limburgse taal plaatsgevonden en is de actiecommissie Limburgse taal opgericht. Ook bent u geïnformeerd over de uitvoering van motie 3513 inzake prijs Limburgse taal (via een mededeling portefeuillehouder) en toezegging 9611 inzake euregionale kansen Limburgse taal.
• De culturele infrastructuur is ondersteund door aan in totaal 49 Limburgse instellingen een subsidie te verstrekken voor de periode 2025-2028. Hierdoor kunnen deze culturele instellingen hun cultureel aanbod realiseren.
• Opera Zuid is met een incidentele subsidie eenmalig extra ondersteund, zodat zij de reeds vastgelegde verplichtingen in 2025 konden voldoen.
• De uitvoering van het Groeiplan Noord- en Midden-Limburg, waar u op 11 april 2025 sonderend over bent geconsulteerd, is in volle gang. Hierdoor wordt het culturele aanbod in deze regio’s extra versterkt.
• Het opgeleverde visitatierapport provinciale musea wordt benut voor de verdere ontwikkeling van de provinciale museumvisie. Deze zal in Q4 2025 aan u worden voorgelegd. Daarop vooruitlopend hebben de 3 provinciale musea in juni 2025 een compensatie ontvangen voor de gestegen basiskosten. Deze zijn incidenteel gedekt uit de Programmamiddelen/-reserves van het Beleidskader Cultuur en erfgoed voor iedereen. Vanaf 2026 willen wij compensatie van deze basiskosten structureel gaan borgen. Een voorstel daartoe wordt opgenomen in het Statenvoorstel.
• Onze steunfunctieorganisaties Huis voor de Kunsten Limburg en Stichting Klankkleur Limburg hebben hun exploitatiesubsidies ontvangen waardoor de verenigingen en vrijwilligers in de amateurkunsten-en erfgoedsector worden ondersteund.
• Het landelijk programma Cultuureducatie met Kwaliteit 2025-2028 loopt door. De door het Fonds Cultuurparticipatie goedgekeurde jaarplannen van de vijf regionale penvoerders zijn financieel door ons gematcht. Deze penvoerders leggen de verbinding tussen het culturele veld en de scholen waardoor leerlingen kennismaken met en leren van cultuur.
• Lokale en regionale (volks)culturele festivals en evenementen hebben een provinciale subsidie ontvangen. Deze zorgen voor ontmoeting, dragen bij aan de levendigheid van een wijk of kern en/of aan de eigenheid van Limburg. Wat betreft de grote volksculturele evenementen zijn de subsidies voor de Heiligdomsvaart 2025, Passiespelen 2026 en Wereld Muziek Concours 2026 verleend. Dit geldt ook voor de subsidies aan de negen grote carnavalsevenementen. 

De inzet blijft om de hierboven onder Kwaliteit genoemde activiteiten in 2025 uit te voeren, met primair aandacht voor het Groeiplan Noord- en Midden-Limburg, het Uitvoeringsprogramma Limburgse taal en de ontwikkeling van het museumbeleid. We liggen hierbij op koers.

Voor de uitvoering van product 6.1.1. Cultuur wijzigt het budget in 2025 nauwelijks. Dit gaat om de volgende wijzigingen in de begroting:

Budgetoverheveling

In het Uitvoeringsprogramma Limburgse Taal is besloten voor het Staotecomité Limburgse taal een bedrag van € 0,01 mln. beschikbaar te stellen (zie onder Kwaliteit, 2e bullet). Dit bedrag is vanuit programma 6 Cultuur voor iedereen overgeboekt naar programma 8 Provincie midden in de samenleving.

Overige bijstellingen

Bij de Najaarsnota wordt de begroting van product 6.1. Cultuur structureel verhoogd met € 0,03 mln. vanwege de bijstelling CAO Provincies van de personeelskosten. De geplande activiteiten van dit jaar kunnen worden uitgevoerd binnen het beschikbare budget.