5.1.4. Bodem en ondergrond

Het werk van de Provincie Limburg op het gebied van bodem en ondergrond verandert mee met de opgaven in de fysieke leefomgeving. De vastgestelde Agenda bodem en ondergrond 2024-2030 anticipeert op de uitdagingen/ bodemopgaven, het veranderende speelveld en verschaft inzicht in de ambitie en doelen van de Provincie voor de komende jaren op het gebied van bodem en ondergrond. In het licht van de ambitie “Bodem, een gezonde basis voor een beter en mooier Limburg” zijn vijf doelen geformuleerd, te weten: 
A.    Verbeteren van de bodem zodat deze geschikt is voor het gewenste gebruik;
B.    Herstellen en benutten van de (ecosysteem)diensten van de bodem;
C.    Voorkomen, herstellen en beheersen van de negatieve effecten van ingrepen in de (diepere) ondergrond;
D.    Realiseren van een duurzaam veilig en efficiënt gebruik van bodem en ondergrond (3D-ordening);
E.    Ontwikkelen van een kennispositie die toekomstig beleid fundeert.

De agenda biedt een meerjarig kader bodem en ondergrond. De te verrichten activiteiten worden jaarlijks geconcretiseerd in een Actieprogramma. Het vastgestelde Actieprogramma bodem en ondergrond 2025 is de tweede in de reeks.

De werkzaamheden zoals omschreven in het Actieprogramma bodem en ondergrond 2025 zijn conform planning gerealiseerd. Tot de acties die zijn afgerond of in gang gezet behoren onder andere: de afronding van het inventariserende PFAS-bronnenonderzoek, de beleidsverkenning grondwaterkwaliteit onder de Omgevingswet (in ontwikkeling), de beleidsverkenning ontgrondingen/ delfstoffenwinning in afstemming met het Rijk (IenW), de verdere implementatie van de Basisregistratie Ondergrond (BRO), inbreng in het proces voor de herziening van de Mijnbouwwet en de actualisatie van het ondergrondmodel voor de Peelhorst en Venloslenk. Voor de uitgevoerde acties ten behoeve van bodemvitalisering wordt verwezen naar het beleidskader ‘Perspectief van het Landelijk gebied’.

Mijnbouwschade
Als gevolg van de voormalige steenkoolwinning treden na-ijlende effecten  op in Zuid-Limburg. De verwachting is dat deze effecten nog geruime tijd zullen voortduren. In 2016 zijn afspraken gemaakt met het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat over de uitvoering van een set beheersmaatregelen, met als doel de met de na-ijlende effecten gepaard gaande risico's in beeld te brengen en beheersbaar te maken. De Provincie Limburg heeft sindsdien de regie op de uitvoering hiervan. Ook in 2025 was dit een doorlopende actie. De betreffende activiteiten zijn vertaald naar het Actieplan Nazorg Steenkoolwinning 2024-2025. 

Rol Provincie: bevoegd gezag, partner

• De acties uit het Actieprogramma bodem en ondergrond 2025 zijn uitgevoerd.
• Regie op de uitvoering van de met het Ministerie van Klimaat en Groene Groei (voorheen: Economische Zaken en Klimaat) afgesproken beheersmaatregelen.
• De in het Actieplan Nazorg Steenkoolwinning 2024-2025 beschreven werkzaamheden zijn uitgevoerd. 

• De werkzaamheden zoals omschreven in het Actieprogramma bodem en ondergrond 2025 zijn conform planning uitgevoerd.
• De regie op de met het Rijk afgesproken beheersmaatregelen duurt, gelet op het voortduren van de na-ijlende effecten steenkoolwinning, nog geruime tijd voort.
• De in het Actieplan Nazorg Steenkoolwinning 2024-2025 beschreven werkzaamheden zijn conform planning uitgevoerd. 

Faseringen

• Wij faseren een bedrag van € 1,8 mln. naar de begroting van 2026 tot en met 2034 (€ 0,20 mln. per jaar). Het betreft de inzet van de Provincie Limburg (PS-besluit 20-06-2025) om het I3ML uit te breiden met een kennisfunctie. Deze functie zal zich gaan richten op de ontwikkeling en valorisatie van wetenschappelijk onderzoek naar het verleden, heden en de duurzame toekomst van mijnbouw.
• Als onderdeel van het Actieplan Nazorg Steenkoolwinning 2024-2025 wordt een bedrag van € 1,35 mln. overgeboekt naar 2026 voor de realisatie van het mijnwatermeetnet, die doorloopt in 2026. 

Overige bijstellingen
De personeelskosten gaan elk jaar met € 0,03 mln. omhoog, vanwege de loonstijgingen volgens de CAO Provincies.