4.1.1. Energie Infrastructuur & Ruimtelijke Inbedding  en Verduurzaming Industrie en bedrijventerreinen

Zoals bovenstaand beschreven, werken we de komende periode aan een betrouwbare energie-infrastructuur, die efficiënt wordt benut en beter voorziet in de transportcapaciteit voor invoeding en afname van elektriciteit. Tevens zetten we in op 55% CO2/N2O reductie van de industrie. Hiertoe beogen we onderstaande resultaten op korte termijn (2025) te behalen. 

Rol Provincie: ondersteuner, procesmanager, partner, subsidiënt, financier

Energie Infrastructuur & Ruimtelijke Inbedding

• In 2025 is er een energievisie voor Limburg opgeleverd (onderdeel van 2e Gewijzigd Amendement 176 Pelzer c.s. inzake Voortgang Energietransitie).

De Energievisie 1.0 is in november 2024 door Gedeputeerde Staten vastgesteld. Het proces van de energievisie en het bepalen van onze gezamenlijke koers wordt vervolgd middels het opstellen van de Toekomstvisie 2050 en de aanscherping van de Provinciale Omgevingsvisie. In het traject Toekomstvisie 2050 werken we de komende maanden via vier scenario’s van Limburg in 2050 toe naar vijf samenhangende Toekomstvisies voor Wonen, Mobiliteit, Economie, Landelijk Gebied en Energie. Voor het thema energie is dit een vervolg op de Energievisie 1.0.

• In 2025 is er een Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat Limburg vastgesteld (onderdeel van motie 2e Gewijzigde Motie 3069 IJpelaar c.s. inzake Netcongestie in control).

Het provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat 2.0 Limburg (pMIEK 2.0 Limburg) is in de afgelopen maanden in gezamenlijkheid met netbeheerders, gemeenten en Provincie opgesteld en op 1 april jl. door Gedeputeerde Staten vastgesteld. Hierop volgend is het aan de Minister van Klimaat en Groene Groei en uw Staten aangeboden en een mededeling portefeuillehouder verstuurd.

Verduurzaming Industrie en bedrijventerreinen

• In 2025 hebben minimaal 3 Limburgse maatwerk-bedrijven bindende maatwerkafspraken gemaakt.

De maatwerkafspraken worden met diverse bedrijven voortgezet. De Provincie Limburg is hierbij betrokken. Per 31 maart 2025 hebben 3 Limburgse bedrijven een Expression of Principles (EoP) ondertekend, als eerste stap in het komen tot bindende maatwerkafspraken.

• In 2025 is een CES 3.0 Cluster6 opgeleverd met inzicht in vermogensbehoefte van bedrijven per modaliteit.

Door Rijksoverheid, IPO en netbeheer Nederland wordt in Q2 2025 een evaluatie uitgevoerd naar nut en noodzaak voor een nieuwe Cluster Energie Strategie 3.0. Uit deze evaluatie is gebleken dat de CES niet meer effectief is als instrument voor de verduurzaming van de industrie. Er wordt een nieuw operationeel plan opgesteld voor het proces van gegevensverzameling bij de industrie. Dit plan zal het ‘oude’ CES proces vanaf de investeringsplan(IP)-ronde 2026-2028 van de netbeheerders gaan vervangen. Op 1 oktober vindt een landelijk besluit plaats over de vorm van dit nieuw operationeel plan. 

Energie Infrastructuur & Ruimtelijke Inbedding

In 2025 starten en/of continueren wij de volgende meerjarige activiteiten:

• Benadrukken van de strategische waarde van de Clauscentrale (Maasbracht) en Chemelot (incl. Graetheide) in onze lobby en ruimtelijk borgen van projecten Delta Rhine Corridor, 380kv en aanlandingspunten Wind-op-zee.

Als groot energieknooppunt is Maasbracht met de Clauscentrale, het 380kV station, (toekomstige) 380kV-verbindingen met Eindhoven en Graetheide en de interconnectoren met België en Duitsland voor zowel de huidige als toekomstige energievoorziening (leveringszekerheid) voor Limburg en euregionaal cruciaal. Voor beide gebieden werken we samen met het ministerie van KGG aan een gebiedsgerichte aanpak conform het BOL-besluit van 2024. Toekomstige aansluitingen met het DRC netwerk (H2 en CO2) dragen hier extra aan bij. Met de gewenste aanlanding van Wind op Zee kunnen wij gezamenlijk het hoofd bieden aan alle huidige en toekomstige energievragen. De Provincie werkt samen met RWE, TenneT, Hynetwork Services en Gasunie en diverse Ministeries om deze doelen te bereiken.
Voor Chemelot, met naastgelegen een in ontwikkeling zijnde nieuw 380 KV station, een mogelijke locatie voor de aanlanding Wind op Zee, de aanwezigheid van een energiecentrale, de aansluitingen op de waterstofbackbone en mogelijk op de CO2 leidingen, staat vast dat ook deze locatie een strategische waarde voor onze Provincie heeft. Voor alle genoemde aansluitingen vinden momenteel intensieve gesprekken plaats tussen alle eerder genoemde partijen. Voor de aanlanding Wind op Zee, zal i.s.m. TenneT en KGG een voorverkenning in Q3 2025 worden gestart, om te komen tot een nieuw tracé.

• Versnellen waar mogelijk onze ruimtelijke procedures voor de energie-infrastructuur en zoeken naar oplossingen met betrekking tot stikstofdeposities.

Naast de lopende procedures 380 kV Maasbracht – Graetheide, hebben we de 150 kV Energielandgoed Wells Meer – Venray opgestart. Concreet hebben we in juni de bereidheid uitgesproken om het bevoegd gezag te worden voor de 150 kV Verbinding Graetheide – Schoonbron en hiertoe een voorstel gedaan aan de desbetreffende gemeenten. Samen met TenneT, Gasunie / Hynetwork en Enexis bezien we waar we nog meer meerwaarde kunnen bieden. Qua stikstofdeposities bemoeilijkt de uitspraak van de Raad van State uit december 2024 de uitvoeringspraktijk. De nog resterende mogelijkheden zijn in beeld gebracht en daar handelen we naar.

• Opstellen van provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur en Klimaat (pMIEK) in 2025 waar we samen met betrokken partners werken aan toekomstbestendige energie-infrastructuur.

Het provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat 2.0 Limburg (pMIEK 2.0 Limburg) is in de afgelopen maanden in gezamenlijkheid met netbeheerders, gemeenten en Provincie opgesteld en op 1 april jl. door Gedeputeerde Staten vastgesteld. Hierop volgend is het aan de Minister van Klimaat en Groene Groei en uw Staten aangeboden en een mededeling portefeuillehouder verstuurd. Dit resultaat is reeds eerder dit jaar behaald.

• Stimuleren van initiatieven gericht op het efficiënter gebruik van energie zoals batterijopslag, samenwerking op bedrijventerreinen en nieuwe contractvormen (buiten piekuren).

In Q2 2025 hebben de consortiumpartijen LWV, OML en LIOF het Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen Limburg verder uitgerold. Het programma beoogt om in 2027 op 59 Limburgse bedrijventerreinen de organisatiegraad te verhogen met als doel collectieve verduurzaming. Inmiddels zijn er met alle Limburgse gemeenten gesprekken gevoerd en is er tot een gezamenlijke aanpak gekomen. Op 10 van deze bedrijventerreinen worden daadwerkelijk collectieve verduurzamingsprojecten uitgevoerd. 

In maart 2025 hebben GS ingestemd met het Limburgs uitvoeringsprogramma energiehubs (LUPEH). Onderdeel van dit uitvoeringsprogramma is een provinciale subsidieregeling van € 1 miljoen voor procesondersteuning van energiehubs. Deze subsidieregeling is vanaf april 2025 opengesteld. Inmiddels zijn er in juli 2025 meer dan 20 vooroverleggen met geïnteresseerde initiatieven gevoerd; de focus ligt hierbij op bedrijventerreinen en elektriciteit, maar het behelst ook initiatieven met aanhaking van maatschappelijk vastgoed, gebouwde omgeving, en met alternatieve modaliteiten zoals warmte en waterstof.

Verduurzaming Industrie en bedrijventerreinen

In 2025 starten en/of continueren wij de volgende meerjarige activiteiten:

• Verankeren van benodigde capaciteit voor uitvoering van energiebespaarplicht bij OD-ZL o.a. door benutten Rijksregeling.

Met het besluit door Provinciale Staten van 21 maart 2025 is structurele financiering voor de uitvoering van de energiebesparingsplicht bij ODZL geborgd. 

• Participeren in de voor Limburg relevante ‘maatwerk-afspraken’ onder regie van het Ministerie van KGG.

Per 1 augustus 2025 hebben 3 Limburgse bedrijven een Expression of Principles (EoP) ondertekend, als eerste stap in het komen tot bindende maatwerkafspraken. Met 2 bedrijven is een Joint Letter of Intent ondertekend. 

• Continueren van de samenwerking met de LEA-bedrijven en gezamenlijk uitvoering geven aan het ‘Landelijk actieplan verduurzaming cluster 6-bedrijven’.

Het samenwerkingsverband LEA is voortgezet en diverse sessies hebben plaatsgevonden. Provincie Limburg sluit actief aan bij het ‘landelijk actieplan verduurzaming cluster-6 bedrijven’, en is betrokken bij de casusgerichte aanpak met individuele cluster 6-bedrijven en de regio-aanpak cluster 6.  

• Invulling geven aan een ondersteuningsprogramma verduurzaming bedrijventerreinen via o.a. de SPUK-regeling verduurzaming bedrijfsmatig vastgoed en landelijk programma Verduurzaming Bedrijventerreinen.

In Q2 2025 hebben de consortiumpartijen LVVV, OML en LIOF het Programma Verduurzaming Bedrijventerreinen Limburg verder uitgerold. Het programma beoogt om in 2027 op 59 Limburgse bedrijventerreinen de organisatiegraad te verhogen met als doel collectieve verduurzaming. Inmiddels zijn er met alle Limburgse gemeenten gesprekken gevoerd en is er tot een gezamenlijke aanpak gekomen. Op 10 van deze bedrijventerreinen worden daadwerkelijk collectieve verduurzamingsprojecten uitgevoerd.

• Ondersteunen van ondernemerschap en innovatie bij Limburgse bedrijven via Limburgs Energiefonds (LEF) en LIOF.

Limburgs Energiefonds (LEF)

In 2025 continueren wij de volgende activiteit:

• Herijken strategie van LEF en bezien op welk moment Mijnwater ‘ontvlecht’ kan worden uit het LEF.

In 2025 is gestart met de uitwerking van het herijkingsvoorstel voor het Limburgs Energie Fonds (LEF), zoals op 13 december 2024 door Provinciale Staten is vastgesteld. De herijking betreft een strategisch traject dat raakt aan meerdere beleidsvelden tegelijk, van het herdefiniëren van fondsdoelen en risicokaders tot het herzien van het financieel rendementsperspectief en de governance-inrichting.

In de voorbereiding op het Statenvoorstel is gebleken dat besluitvorming in september 2025 onvoldoende solide en zorgvuldig zou zijn, mede vanwege de financiële prestaties van het fonds en aanhoudende macro-economische onzekerheden. Gedeputeerde Staten hebben daarom besloten om de formele besluitvorming te verplaatsen naar het eerste kwartaal van 2026. De exacte datum wordt bepaald zodra de Statenagenda voor 2026 is vastgesteld.

Onderdeel van de herijking is het instellen van een Raad van Commissarissen. Het werving- en selectieproces is voorbereid, maar de formele besluitvorming over én de feitelijke instelling van de RvC schuiven mee met het bredere herijkingsvoorstel en worden eveneens pas in Q1 2026 aan Provinciale Staten voorgelegd. Dit waarborgt samenhang in de besluitvorming over governance, beleidsdoelen en financiële kaders.

Tot slot wordt blijvend gemonitord wanneer zich een natuurlijk moment voordoet om de deelneming in Mijnwater te ontvlechten. Daarbij wordt onder andere de voortgang gevolgd van de Wet collectieve warmte, die naar verwachting medio 2025 wordt behandeld in de Tweede Kamer. 

Voor de uitvoering van product 4.1.1. Energie Infrastructuur & Ruimtelijke Inbedding en Verduurzaming Industrie en bedrijventerreinen wordt het budget in 2025 verhoogd met € 0,05 mln. 

Faseringen

Faseringen zijn op dit moment niet aan de orde.

Overige bijstellingen

De personeelskosten gaan elk jaar met € 0,05 mln. omhoog, vanwege de loonstijgingen volgens de CAO Provincies.