3.5.1 Gezonde toekomst voor de land- en tuinbouw in Limburg

We zijn trots op onze Limburgse land- en tuinbouw die behoort tot de top van de wereld. De sector heeft zich in de afgelopen decennia meermaals opnieuw uitgevonden en zal dit de komende jaren opnieuw moeten doen. De Limburgse agrarisch ondernemers zijn hierbij een essentieel onderdeel van de oplossing voor alle uitdagingen die landen in het landelijk gebied. Ondernemers die de komende jaren willen doorgaan met ondernemen, of daarmee willen starten, hebben hun blik op de toekomst gericht. 

We richten ons op de doorontwikkeling van (bewezen) conceptuele ontwikkelingen en implementeerbare innovaties bij de koplopers en innovators van de sectoren. Daarnaast achten we het in het belang van de Limburgse agrariër dat hij maximaal gebruik kan maken van kennis en informatie die hem ondersteunt bij het maken van duurzame investeringsbeslissingen voor zijn bedrijf. 
Binnen dit beleidskader streven we ernaar om de middelen die hieraan verbonden zijn zo veel mogelijk te laten landen op het boerenerf. 

Dit doen we door middel van drie actielijnen:

1. Opgavegericht innoveren;
2. Strategisch verbinden;
3. De Limburgse land- en tuinbouw in beeld. 

Rol Provincie: bevoegd gezag, subsidiënt, partner, toetser, procesmanager, ondersteuner

De Handreiking van de Agrarische Blijversaanpak Limburg is begin 2025 opgeleverd. We zijn nu aan de slag om met de mede-initiatiefnemers de zogenaamde 'proef op de som' fase in te richten, deze is na de zomer van 2025 gestart en zal ongeveer een jaar gaan duren. 

Het programma Natuurinclusief Limburg wordt in 2025 verder verbreed met steun van de Provincie Limburg. Naast de uitvoering van de biodiversiteitsmonitor voor de melkveehouderij willen we nu ook opschaling van deze monitor in de akkerbouw en introductie naar andere vormen van land- en tuinbouw zoals fruitteelt, waaronder wijnbouw. Daarnaast vragen we de uitvoerende organisatie om te gaan zoeken naar inspiratiebedrijven voor natuurinclusieve bedrijfsvoering en deze te equiperen om als leerbedrijf te fungeren voor anderen.

De stimulering van wijnbouw en kleine teelten krijgt verder vorm in 2025, in de tweede helft van 2025 is de uitvoeringsaanpak gereed, inclusief stimuleringsmiddelen. 

We ondersteunen diverse fieldlabs, op het vlak van land- en tuinbouw, met Limburgse inbreng om zich te ontwikkelen. Hierbij zijn ook diverse initiatieven die zich voorbereiden op een aanvraag ten aanzien van de regeling van LVVN, welke voorziet in meerjarige financiering van fieldlabs. 

De communicatiestrategie krijgt in 2025 verder vorm. Er zal medio 2025 een tender uitgezet worden voor de uitvoering van de communicatiestrategie en eind 2025 wordt er een regeling opengesteld ten aanzien van kleinschaliger initiatieven die het verhaal van de boer dichter bij de burger brengen. 

Vanuit het GLB-NSP zijn in 2024 en 2025 enkele regelingen, succesvol, opengesteld. De regeling voor productieve investeringen was dermate succesvol dat er middelen van 2026 naar voren zijn gehaald. We willen in 2025 beoordelen of het mogelijk is om vanuit 100% provinciale middelen alsnog een vergelijkbare regeling open te stellen in 2026. Daarnaast gaan de komende periode nog de regelingen voor EIP (samenwerken voor innovatie) en Kennisverspreiding & Informatie open. 

Het Regionaal Voedselsysteem Limburg bevindt zich in een cruciale fase. Om de organisatie de stap te kunnen laten maken naar zelfstandig operationeel, verlengen we het strategisch partnerschap. Hierbij werken we gezamenlijk met de andere strategisch partners aan een robuuste organisatie. 

Voor het IBEL programma én het programma LimburgToekomstBestendig worden in 2025 evaluaties uitgevoerd en opgeleverd. Op basis van deze evaluaties wordt beoordeeld in welke vorm er mogelijk opvolging gegeven wordt aan dergelijke programma's in 2026. 

De uitvoeringsstrategie van de Toekomstvisie Tuinbouw Limburg+ is verder in ontwikkeling, waarbij wordt gewerkt aan een governance en uitvoeringsstrategie welke in 2025 wordt opgeleverd. Hierbij is ook de samenwerking met Noord-Brabant geïntensiveerd. 

Op het vlak van energie vóór en ván de landbouw zijn de gesprekken nog lopende met het Rijk ten aanzien van het samenwerkingsproject in Limburg om de toepassing van geothermie mogelijk te maken.

Daarnaast worden de kansen van groengasproductie vanuit de landbouw in beeld gebracht en de mogelijkheden daartoe verkend.

De planning ten aanzien van de beoogde inspanningen rondom de Toekomstvisie Tuinbouw Limburg+ zal in plaats van in 2025 met name worden uitgerold in 2026. 

De aanbesteding van de communicatiestrategie zal einde 2025 worden gedaan. De budgetten voor de uitvoering zullen daarom pas in 2026 nodig zijn. 

De finale goedkeuring van een aantal Europese projecten zal pas zijn beslag krijgen (inclusief de cofinancieringsvraag) in 2026. 

Voor de uitwerking van het wijnonderzoek is nog verder onderzoek nodig op het vlak van behoeftepeiling. De verwachting is dat dit nog dit jaar afgerond kan worden, waarna in 2026 tot uitvoering overgegaan kan worden. 

Voor de uitvoering van product 3.5.1. Gezonde toekomst voor de land- en tuinbouw in Limburg wordt het budget in 2025 verlaagd met € 3,49 mln. Dit gaat om de volgende wijzigingen in de begroting:

Faseringen

• Voor de uitvoering van het beleidskader Werken aan een Toekomstbestendige Economie hoofdstuk Gezonde Toekomst voor de Land- en Tuinbouw in Limburg wordt er € 1,15 mln. inclusief de dekking vanuit de programmareserve Landbouw overgeboekt naar 2026. Dit betreft het volgende:
  • Toekomstvisie Tuinbouw Limburg+ € 0,32 mln.;
  • communicatiestrategie € 0,28 mln.;
  • cofinanciering Europese projecten € 0,35 mln.;
  • wijnbouw € 0,20 mln. 
• Wegens het later uitvoeren en ook later factureren van uitvoeringskosten van Stimulus en RVO worden de resterende middelen 2025 van € 1,26 mln. doorgeschoven naar het einde van de GLB/NSP (Gemeenschappelijk Landbouw Beleid/ Nationaal Strategisch Plan) periode begrotingsjaar 2028. De start van het GLB/NSP was in 2023 en loopt tot en met 2027. De verwachting is dat de facturering zal naijlen en daarom wordt budget doorgeschoven naar de begroting 2028.
• De regeling voor EIP (samenwerken voor innovatie) en Kennisverspreiding & Informatie wordt dit najaar opgesteld (GS 5-8-2025). De subsidievaststelling van deze regeling wordt begin 2026 verwacht. Derhalve wordt € 0,85 mln. overgeboekt naar 2026 voor de afrekening van deze regeling.

Vrijval middelen

• Voor het Geothermieproject wordt een lagere besteding verwacht in 2025, omdat een tweetal projecten zijn komen te vervallen. Derhalve vloeit er € 0,17 mln. terug naar de programmareserve Landbouw.
• Enkele kleinere posten worden naar verwachting niet uitgevoerd en de post procesmiddelen wordt niet gebruikt in 2025. Derhalve vloeit er € 0,07 mln. terug naar de programmareserve Landbouw.

Overige bijstellingen

De personeelskosten gaan met € 0,02 mln. omhoog vanwege de loonstijgingen volgens de CAO Provincies.