1.3.1. Waterbeheer en waterkwaliteit regionaal systeem

Omschrijving

Wij dragen zorg voor een meer klimaatbestendig watersysteem, dat kan omgaan met droogte en wateroverlast. Daarvoor geven wij samen met het Waterschap Limburg invulling en uitvoering aan het Provinciaal Waterprogramma 2022-2027. In 2027 is er een duurzamer, robuuster en ecologisch gezonder watersysteem dat beter kan omgaan met wateroverlast en droogte en dat voorziet in voldoende water en verbeterde waterkwaliteit. Met dit doel houden wij in de ruimtelijke inrichting zoveel mogelijk rekening.

Wij verbeteren de waterkwaliteit in onze beken en het grondwater om te voorzien in schoon en voldoende water voor natuur, landbouw, industrie en drinkwater, waarmee wij, binnen onze bevoegdheden, uitvoering geven aan de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). In Limburg worden maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren zoals de herinrichting van beken, het realiseren van vistrappen, verbetering van rioolwaterzuiveringsinstallaties en het verminderen van riooloverstorten voortgezet.

Wij hebben uitwerking gegeven aan het in het coalitieakkoord aangekondigde ‘Aanvalsplan waterkwaliteit’ dit hebben wij toegelicht aan de leden van de Statencommissie LEO en is onderdeel van het Beleidskader ‘Perspectief voor het landelijk gebied. Dit beleidskader zal door PS worden vastgesteld op 24 mei 2024 . De Europese Kaderrichtlijn water vraagt van ons om uiterlijk in 2027 maatregelen te nemen om aan de waterkwaliteitsdoelen van deze richtlijn te voldoen. Wij zien dat met de huidige inzet het overal bereiken van deze doelen niet zal gaan lukken. Daarom is in het coalitieakkoord een Aanvalsplan waterkwaliteit aangekondigd, zodat wij een maximale inzet leveren om het bereiken van deze doelen dichterbij te brengen. Het aanvalsplan richt zich op die onderdelen waar wij als provincie het verschil kunnen maken of waar wij vanuit onze positie een relevante bijdrage kunnen leveren.
Wij zetten in op project- en procesondersteuning van gemeenten bij het tegengaan van riooloverstorten, ondersteuning van agrariërs in het toepassen van landbouwmethodes die tot minder uitspoeling leiden, het actualiseren van (lozings-)vergunningen van bedrijven, het afkoppelen van regenwater en het gebruik van het diepe grondwater van de Roerdalslenk. Na de (nationale) ex-ante evaluatie van de KRW zullen we deze evaluatie gebruiken om het Aanvalsplan Waterkwaliteit waar nodig bij te stellen.

Wij zorgen voor een goede en actuele bescherming van ons grondwater ten behoeve van het drinkwater en het industriewater voor menselijke consumptie (conserven, frisdrank, bier). Wij werken aan betere bescherming van het grondwater voor drinkwater en via verschillende programma’s, waaronder het Limburgs programma Landelijk gebied (zie product 1.1.2), aan het verbeteren van de grond- en oppervlaktewaterkwaliteit, met name gericht op nutriënten en bestrijdingsmiddelen.

Wij zetten in op goede hydrologische omstandigheden voor onze Natura2000 gebieden die kwetsbaar zijn voor verdroging. Wij ondersteunen maatregelen om droogte tegen te gaan.

Wij komen de gemaakte afspraken van de Intentieovereenkomst Voldoende Zoetwater, gesloten op 17 november 2022 tijdens de Bestuurlijke klimaatadaptatietafel Limburg, na. Wij voeren een onderzoek uit naar de aanpak van droogte, om zicht te krijgen op de mogelijkheden om waterverbruik te besparen en om het water dat in natte periodes valt, vast te houden voor droge periodes. Zo zorgen wij dat zoveel mogelijk water beschikbaar blijft voor landbouw, industrie, natuur en de drinkwatervoorziening en leveren al deze sectoren een bijdrage aan de aanpak van de droogte. Wij streven er naar om met betrokken partijen een convenant af te sluiten en actualiseren de omgevingsverordening waarbij invulling wordt gegeven aan de motie 2810 Doelgerichte maatregelen waterkwaliteit.

Wij willen een goede en actuele bescherming van onze inwoners tegen wateroverlast en overstroming. Wij participeren in het programma Waterveiligheid en Ruimte Limburg (WRL) om de waterveiligheid voor de Limburgers te verbeteren. Maatregelen ter bevordering van de waterkwaliteit worden in balans gebracht met maatregelen ter beheersing van de waterkwantiteit.
Wij maken met onze partners in de Euregio afspraken over inrichting en beheer van het watersysteem.

Rol Provincie: toetser, ondersteuner, procesmanager, subsidient, partner, bevoegd gezag

Kwaliteit

Limburg beschikt over een natuurlijk, veerkrachtig en gezond watersysteem. De beken zijn schoon, lopen meanderend door het landschap, zijn ecologisch gezond en passeerbaar voor vissen. De beken kunnen omgaan met langere perioden van droogte en sterke neerslag. Er is weinig wateroverlast vanuit de beken en ze vallen zo weinig mogelijk droog. De natuur en de landbouwgebieden hebben een aanvaardbare last van droogte en er is voldoende grondwater van een goede kwaliteit voor drinkwater, voedselvoorziening, natuur en industrie.

Kwaliteit (indicator)

Tijd

In 2024 ondersteunt de Provincie Limburg via eigen middelen en subsidie van het (Rijks) Deltafonds Hoge Zandgronden (DHZ) een gebiedsgerichte uitwerking, waarbij droogte in samenhang met andere doelen wordt aangepakt .
In 2024 wordt het waterveiliger maken van ons regionaal watersysteem in Limburg voortgezet via het Programma Waterveiligheid en Ruimte Limburg (WRL). De provincie participeert samen met het Waterschap Limburg en de Limburgse gemeenten in dit programma.
In 2024 ondersteunen wij de 4 Limburgse (gemeentelijke) waterregio's met het uitvoeren van klimaatadaptieve maatregelen.

Tijd (indicator)

Geld

Voor de uitvoering van product Waterbeheer en waterkwaliteit regionaal systeem wordt de begroting via deze voorjaarsnota als volgt bijgesteld:

verhoging van de lasten in 2024 met € 28,89 mln.

inzet SPUK E87 DHZ in subsidieregelingen € 19,90 mln. in 2024 en € 6,31 mln. in 2025, inclusief € 6 mln. provinciale cofinanciering waarvan € 4,56 mln. in 2024 en € 1,44 mln. in 2025. Tijdelijke regeling stimuleren van maatregelen tweede fase Deltaprogramma Zoetwater, Deltaplan Hoge Zandgronden Zuid: ’Weerbaar tegen watertekort’;
inzet SPUK L31 Uitvoering bestuursovereenkomst nitraat 2023 van € 0,80 mln. , tbv subsidieverlening LLtB. Sinds 2017 wordt in de 34 meest kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden van Nederland gewerkt aan het reduceren van de nitraatuitspoeling uit agrarische bronnen door het aanpassen van de agrarische bedrijfsvoering in het kader van de bestuursovereenkomst 'Aanvullende aanpak nitraatuitspoeling uit agrarische bedrijfsvoering in specifieke grondwater-beschermingsgebieden'.;
inzet SPUK E102 Beekdalen zijrivieren Maas € 12,73 mln. Met deze uitkering wordt een impuls gegeven aan het water robuust maken van het regionaal watersysteem in Limburg. De beekdalen van de zijrivieren van de Maas in Limburg worden weerbaarder gemaakt tegen extreme neerslag zodat schade en ontwrichting door overstroming van het regionale watersysteem wordt verminderd en/of voorkomen;
raming subsidie risk-factory dekking door aanwending van de reserve waterveiligheid en bodem van € 1,00 mln. ;
vaststelling en uitvoering aanvalsplan waterkwaliteit € 0,40 mln. voor 2024 en € 1,60 mln. voor 2025 dekking door aanwending van de programmareserve water en bodem ;
structurele verhoging van de personele lasten € 0,06 mln. in 2024 en € 0,08 mln. in 2025 ev.

SPUK middelen worden budgettair neutraal (zowel voor de last, als voor de baat) opgenomen in de begroting.

de baten worden in 2024 verhoogd met € 28,88 mln.

inzet SPUK E87 DHZ tbv openstelling subsidieregelingen € 15,35 mln. in 2024 en € 4,86 mln. in 2025;
inzet SPUK L31 uitvoering bestuursovereenkomst nitraat € 0,80 mln.;
inzet SPUK E102 Beekdalen zijrivieren Maas € 12,73;

de programmareserve water en bodem wordt aangewend ter dekking van vaststelling en uitvoering van het aanvalsplan waterkwaliteit € 0,40 mln. in 2024 en € 1,60 mln. in 2025;

de reserve waterveiligheid wordt aangewend ter dekking van de subsidie risk-factory voor € 1 mln.