Omschrijving

Wij zetten in op een toekomstbestendig landelijk gebied waarmee wij de balans willen herstellen tussen de draagkracht van de natuur, bodem en water enerzijds en het economisch gebruik ervan anderzijds. In juni 2023 hebben wij een concept van het Limburgs Programma Landelijk Gebied (LPLG) vastgesteld. Hierin zijn de doelen en opgaven voor het landelijk gebied gebiedsgericht met onze partners uitgewerkt tot maatregelen. Het Rijk dient generieke maatregelen te treffen. Voor de uitvoering van de gebiedsgerichte opgaven dient zij de randvoorwaarden in de vorm van langjarige middelen en instrumenten beschikbaar te stellen. Zonder deze randvoorwaarden van het Rijk staat de uitvoering van de maatregelen om de doelen en opgaven in het landelijk gebied te verwezenlijken onder druk. Er is inzicht nodig in wat er op het erf en het platteland speelt. Een toekomstbestendig landelijk gebied is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van Rijk, provincie en regionale partners.

In 2024/2025 gaan wij het concept LPLG (waarin aangegeven is dat wij regie voeren op de gebiedsgerichte aanpak voor de 10 NPLG-doelen en de 4 toegevoegde provinciale doelen) doorontwikkelen naar een voorontwerp LPLG. Dit doen wij onder meer via een PlanMER-traject en gebaseerd op adviezen van onder andere de Ecologische Autoriteit. Daarnaast gaan wij ook buiten (gebiedsgericht) aan de slag. Door middel van uitvoering van maatregelpakketten, het stimuleren van de aanpak piekbelasting en de inzet van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid gaan wij aan de slag met de verduurzaming van de landbouw en een extra impuls op natuur- en waterherstel.  Dit alles met het voorbehoud dat wij de komende maanden vanuit het Rijk meer duidelijkheid verwachten te krijgen over mogelijke koerswijzigingen. Daarbij behoort ook het verkrijgen van nieuwe termijnen en duidelijkheid over beschikbare middelen.  
Dit in aanvulling op alles wat wij regulier al doen en voortzetten met reeds gecommitteerde middelen, zoals de uitvoering van het Natuurprogramma, waaronder de realisatie van het natuurnetwerk in Limburg (de Ontwikkelopgave), het Landschapsprogramma en het Programma Water. Op onderdelen heeft in 2024 veel voorbereidend werk plaatsgevonden waardoor daadwerkelijke uitputting van middelen in 2025 zal plaatsvinden.  

Deze activiteiten richten zich op de realisatie van opgaves in het landelijk gebied. Het gaat dan om natuurherstelmaatregelen (zowel uitbreiding van hectares als ook kwalitatieve maatregelen in de vorm van inrichting en (cyclisch) beheer en uitvoering van de bossenstrategie), het herstel van het hydrologische systeem om te kunnen voldoen aan KRW-normen en het terugdringen van stikstof–uitstoot ten behoeve van natuur. Ter uitvoering van de natuurherstelmaatregelen vertalen wij de uitkomsten van de opgestelde Natuurdoelanalyses in concrete maatregelen om hiermee middelen vanuit het Rijk te ontvangen en vervolgens de uitvoering hiervan te organiseren. 
Dit alles in samenspraak en samenwerking met de partners in het landelijk gebied. Hierbij wordt gekozen voor een gebiedsgerichte aanpak, vrijwillig en van onderop, waarbij lokaal wordt gekeken naar de (ruimtelijke) invulling. Daarbij streven wij naar ruimtelijk en financieel effectieve maatregelen met meervoudig doelbereik; middelen en ruimte zijn immers schaars. 

Rol Provincie: subsidiënt, partner, toetser, procesmanager

Kwaliteit

Via het Limburgs Programma Landelijk Gebied wordt in 2024 naar verwachting 100 hectare omgevormd naar natuur en zal er volgens planning daarnaast 108 hectare provinciaal bezit als natuur worden ingericht. Dit ter completering van het Natuurnetwerk Limburg NNL (natuurpact 2013), waarbij in 2027 1.270 ha natuur is ingericht en voor 990 ha nog functieverandering nodig is. 

Daarnaast geven wij reeds uitvoering aan diverse SPUK's, waaronder de Quick Wins 2022, Maatregel Gerichte Aankoop (MGA) en ondersteuning van de Rijksaanpak rondom Piekbelasting.

Ook wordt de uitvoering van de zogenaamde maatregelpakketten (wanneer deze door het Rijk zijn goedgekeurd en voor financiering in aanmerking komen) opgestart, onder andere door het verlenen van subsidie. Daarnaast worden diverse aanvragen voor rijksmiddelen voorbereid, waaronder een aanvraag voor de tweede SPUK-programma Natuur, de Maatregel Gerichte bedrijfsbeëindiging (MGB) en de Regeling provinciale maatregelen PAS-melders (RpmP).

Door te optimistische begroting en capacitaire beperking zijn niet alle resultaten behaald. Als beheersmaatregelen gaan we sturen op scherper begroten en capaciteit werven door externe inhuur.

Kwaliteit (indicator)

O

Tijd

De genoemde resultaten zijn gedeeltelijk behaald. De planning wordt aangescherpt.

Tijd (indicator)

O

Geld

Voor de uitvoering van product Limburgs programma Landelijk Gebied wordt de begroting via deze najaarsnota als volgt bijgesteld:

De lasten worden per saldo verlaagd met € 21,30 mln.:

  • fasering SPUK L25 transitie landelijk gebied, door optimistische begroting en prioritering in de uitvoering € 8,90 mln.;
  • fasering SPUK L7 Propositie Heuvelland, door optimistische begroting en prioritering in uitvoering € 5,89 mln.;
  • fasering budget N2000 beheerplannen uitvoering maatregelen t.b.v. met ingang van 1-1-2025 opengestelde subsidie regeling € 12,00 mln.;
  • fasering cofinanciering GLB/NSP samenwerking integrale gebiedsontwikkeling € 0,05 mln., de subsidieregeling wordt eind 2024 opengesteld en leidt in 2024 niet tot uitgaven;
  • fasering SPUK L16 Natuur onderzoeksprogramma, door prioritering in uitvoering € 0,75 mln.; 
  • inzet SPUK L34 Regeling Provinciale Maatregelen Landelijk gebied (RPML) voor indirecte uitvoeringskosten 2024 € 2,63 mln.;
  • inzet SPUK L8 MGA piekbelasters sloopkosten en aankoop/verkoop percelen € 0,35 mln.

SPUK middelen worden budgettair neutraal (zowel voor de last, als voor de baat), opgenomen in de begroting.

De baten worden per saldo verlaagd met € 6,78 mln.:

  • fasering dekking SPUK L25 transitie landelijk gebied, door optimistische begroting en prioritering in uitvoering € 8,90 mln.;
  • fasering dekking SPUK L7 Propositie Heuvelland, door optimistische begroting en  prioritering in uitvoering € 3,43 mln.;
  • dekking SPUK L16 Natuur voor onderzoeksprogramma en subsidies € 2,56 mln.;
  • dekking inzet SPUK L34 RPML voor indirecte uitvoeringskosten 2024 € 2,63 mln.;
  • dekking SPUK L8 MGA piekbelasters voor aanwending € 0,35 mln.

Toevoeging reserve € 2,38 mln.:

  • toevoeging reserve N2000 voor fasering provinciale cofinanciering Propositie Heuvelland € 2,38 mln.

Geld (indicator)

O

Samenvatting

In 2024 wordt via het Limburgs Programma Landelijk Gebied naar verwachting 100 hectare omgevormd naar natuur en zal er volgens planning daarnaast 108 hectare provinciaal bezit als natuur worden ingericht. Daarnaast heeft in diverse beschikbare SPUK’s veel voorbereidend werk plaatsgevonden waardoor daadwerkelijke uitputting van middelen in 2025 zal plaatsvinden.
Ten aanzien van een verdere slag in verduurzaming van de landbouw en extra inzet op natuur- en waterherstel wordt komende maanden vanuit het Rijk meer duidelijkheid verwacht over mogelijke koerswijzigingen. Daarbij behoort ook het verkrijgen van nieuwe termijnen en duidelijkheid over beschikbare middelen.