3. Werken aan een toekomstbestendige economie

Aan de hand van indicatoren maken we zichtbaar hoe het over de lange termijn (trendmatig) gesteld is met de maatschappelijke opgaven van het beleidskader ‘Werken aan een toekomstbestendige economie 2024-2027’. De indicatoren die reeds beschikbaar zijn, zijn hieronder per maatschappelijke opgave gepresenteerd.  

Informatie over de beroepsbevolking gaat uit van het deel van de bevolking dat tussen de 15 en 75 jaar is. Deze groep wordt ook wel de potentiele beroepsbevolking genoemd. Een deel van deze groep is niet actief op de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld doordat ze naar school gaan, met pensioen zijn, of om andere reden geen werk zoeken. Die groepen noemen we de niet-beroepsbevolking.

Het deel dat  actief is op de arbeidsmarkt noemen we de beroepsbevolking. Een groot deel hiervan is werkzaam, de werkzame beroepsbevolking. De werkloze beroepsbevolking is het deel van de beroepsbevolking dat gaan betaald werk verricht, maar hier wel naar op zoek is, en hier ook beschikbaar voor is. 

Het aandeel van de werkloze beroepsbevolking in de volledige beroepsbevolking wordt ook wel het werkloosheidspercentage genoemd. Het aandeel van de beroepsbevolking in de bevolking tussen de 15 - 75 jaar wordt de bruto arbeidsparticipatie genoemd. Het aandeel van de werkende beroepsbevolking in de bevolking tussen de 15 - 75 jaar noemen we de netto arbeidsparticipatie. 

Bron: Arbeidsmarktinzicht

Aan de hand van de genoemde indicatoren maken wij zichtbaar of we op koers liggen met het behalen van onze doelstellingen voor deze Statenperiode. De indicatoren die reeds beschikbaar zijn, zijn hieronder gepresenteerd.

Aantal MKB bedrijven in Limburg met proces- en productinnovaties (D_21a)

De onderstaande grafiek geeft weer:

• MKB-bedrijven in Limburg die productinnovaties introduceren (percentage van het mkb). Productinnovatie is een belangrijk onderdeel van innovatie, omdat het nieuwe markten kan creëren en het concurrentievermogen kan verbeteren. Deze indicator wordt berekend als het aantal mkb-bedrijven dat ten minste één productinnovatie heeft geïntroduceerd, hetzij nieuw voor de onderneming, hetzij nieuw voor hun markt, gedeeld door het totale aantal mkb-bedrijven. De scores zijn geïndexeerd op basis van de prestaties van de EU in 2017 voor die indicator.
• MKB-bedrijven in Limburg die bedrijfsprocesinnovaties introduceren (percentage van het mkb). Veel bedrijven innoveren niet door nieuwe producten te verbeteren, maar door hun bedrijfsprocessen te verbeteren. Bedrijfsprocesinnovaties omvatten proces-, marketing- en organisatie-innovatie. Deze indicator wordt berekend als het aantal mkb-bedrijven dat ten minste één bedrijfsprocesinnovatie heeft geïntroduceerd, hetzij nieuw voor de onderneming of nieuw voor hun markt, gedeeld door het totale aantal mkb-bedrijven. De scores zijn geïndexeerd op basis van de prestaties van de EU in 2017 voor die indicator.

Bron: European innovation scoreboard (EIS)

Aantal MKB bedrijven in innovatieve samenwerkingsverbanden (D_21b)

Deze indicator geeft de mate weer waarin het MKB betrokken is bij innovatiesamenwerking. Complexe innovaties zijn vaak afhankelijk van het vermogen om gebruik te maken van diverse informatie- en kennisbronnen of om mee te werken aan de ontwikkeling van een innovatie. De indicator meet de uitwisseling van kennis tussen openbare onderzoeksinstellingen en bedrijven, en tussen bedrijven en andere bedrijven. De y-as laat de jaarlijkse prestatie van Limburg op deze indicator zien. Hierbij is de gemiddelde prestatie van EU landen in 2017 de 'baseline' en dus 100. 

Bron: European innovation scoreboard (EIS)

Aanwezigheid financieringsinstrumentarium voor startende ondernemers, ja/nee  (D_22a)

Ja.JaJ

Aantal startende innovatieve bedrijven vanuit: (i) Brightlands ecosystemen (D_23a (i))

De onderstaande grafieken geven het aantal startende innovatieve bedrijven of wel start up(vestigingen van nieuw opgerichte bedrijven) vanuit de Brightlands ecosystemen weer. De tweede grafiek geeft het totaal van Limburg weer. 

Leerlingenaantallen Limburgse onderwijsinstellingen (D_24a)

Deze grafiek bevat het aantal leerlingen en studenten in het primair onderwijs (po), voortgezet onderwijs (vo), middelbaar beroepsonderwijs (mbo), voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo) en hoger onderwijs (ho) naar onderwijssoort, onderwijsniveau en woonregio op 1 oktober van een betreffend school-/studiejaar.

Bron: Arbeidsmarktinzicht

Aanwezigheid van de LLO-infrastructuur,  ja/nee  (D_25a)

Ja. De LLO-infrastructuur is ondergebracht in twee initiatieven:

Leo Loopbaan: het loket voor de Limburger rondom loopbaan en ontwikkeling
Limburg Leert: het loket voor Limburg voor om- en bijscholing

Het aantal publiek private samenwerking van het beroepsonderwijs en het bedrijfsleven binnen de transities (D_26a)

Deze afbeelding toont de locaties in Limburg waar publiek beroepsonderwijs en bedrijfsleven met elkaar samenwerken. Deze publiek private samenwerkingen kennen verschillende vormen. De getoonde samenwerkingen staan los van eventuele provinciale ondersteuning.  

Bron: Provincie Limburg

In onderstaande figuur is de toegevoegde waarde opgenomen, gegenereerd met economische activiteiten die gelinkt kunnen worden aan één van de verschillende R strategieën. De R-strategieën, ook wel R-ladder genoemd, zijn circulariteitsstrategieën die bijdragen aan het verminderen van het gebruik van primaire abiotische grondstoffen. Hieronder vallen R1 rethink (heroverwegen), R2 reduce (verminderen), R3 reuse (hergebruik), R4 repair (repareren) en R5 recycle (materialen hergebuiken).

Beschrijving van de mate waarin onderwijs, bedrijfsleven en overheid samenwerken op het gebied van circulariteit (D_28a)

We verkennen hoe de arbeidsmarktvraag voor de circulaire economie (kwantitatief en kwalitatief) eruit ziet om een scherper beeld te kunnen schetsen hoe het onderwijsaanbod optimaal aan te laten sluiten. 5 universiteiten in de euregio werken op initiatief van de provincie samen aan een trinationaal curriculum circulaire economie. Het MBO in Limburg ontwikkelt open-source modules circulaire economie.

Beschrijving van de door de Provincie ingerichte ruimtelijke, juridische, digitale en financiële randvoorwaarden (D_29a)

Om hier stappen te kunnen zetten sluiten we aan bij relevante tafels en instrumenten. In de concept POVI is circulaire economie als provinciaal belang aangemerkt. Met Limburg Toekomstbestendig (LIOF), de fondsen en onze provinciale subsidieregeling economie en concurrentiekracht ondersteunen we het bedrijfsleven vanuit onze provinciale rol in de transitie naar circulaire economie. Voor het optimaliseren van de juridische randvoorwaarden zijn we vooral afhankelijk van Europese en rijkswetgeving. Hiertoe voeren wij lobby samen met andere provincies en nemen we deel aan relevante Europese netwerken zoals European Chemical Regions Network (ECRN), Vanguard Initiative en S3platform chemie. 

Aan de hand van indicatoren maken wij zichtbaar of of we als Provincie de resultaten, zoals afgesproken in dit beleidskader, behalen. De indicatoren die reeds beschikbaar zijn, zijn hieronder gepresenteerd.

Aanwezigheid agenda BL-thema's, ja/nee  (R_56a)

Nee, dit project is nog in ontwikkeling en het Limburgbrede congresbureau zal naar verwachting in het derde kwartaal van 2025 van start gaan. 

Beschrijving programma en duiding succes (R_57a)

Dit is een onderdeel van de gesprekken die nu met LIOF gevoerd worden over het  nieuwe meerjarenplan.

Aanwezigheid acquisitieteam , ja/nee (R_58a) en omschrijving van de samenwerking (R_58b)

Ja. Er is een centraal aanspreekpunt Provincie Limburg voor acquisitieleads, LIOF, Brightlands campussen en Limburgse gemeenten. Dit resulteert in een betere afstemming, kortere lijnen en uiteindelijk meer kansen voor zowel gevestigde bedrijven als nieuwe vestigers. 

Er is geen indicator bij dit resultaat. Deze is vervallen, omdat vastgesteld is dat een separate economische samenwerkingsagenda geen meerwaarde heeft in aanvulling op de vele samenwerkingsprojecten en initiatieven die al lopen en geïnitieerd worden voor de samenwerking met Provincie Noord-Brabant en Brainport Eindhoven. Focus is nodig om doelgericht kansen te benutten in de samenwerking (ook in relatie tot het Rijk). Dit is terug te vinden in de Voorjaarsnota 2025. Deze indicator wordt dan ook niet meer opgenomen in de P&C Beleidsmonitor.

Aanwezigheid nieuw MKB-innovatieprogramma , ja/nee  (R_61a)

Ja. Het innovatieprogramma Limburg Toekomstbestendig hebben we opgesteld in samenwerking met LIOF en LIOF voert dit uit. De operationele periode van het programma Limburg Toekomstbestendig loopt tot en met 31 december 2025. Hierna volgen nog twee jaar (tot en met 31 december 2027) voor de afronding van de projecten en voor administratieve afhandeling. 

Aanwezigheid nieuw MKB Duurzaamheidsfonds , ja/nee (R_62a) en Omschrijving oplevering (a.d.h.v. resultaatafspraken) (R_62b)

Ja. Met de aanwezigheid van MKB-Duurzaamheidsleningen van Qredits is uitvoering gegeven aan de motie 2995 Stimuleringsregeling verduurzaming MKB. Provinciale Staten zijn hierover geïnformeerd met de Mededeling portefeuillehouder d.d. 12 november 2024. In februari 2025 start de Provincie in samenwerking met Qredits een promotiecampagne voor de introductie van de leningen.

Beschrijving van de gezamenlijke dienstverlening aan het MKB, gericht op de transities (R_63a)

In samenwerking met de KvK hebben wij een overlegstructuur geïnitieerd met de grote gemeenten in Zuid-Limburg met als doel de overheidsdienstverlening aan het MKB te stroomlijnen en daarmee te verbeteren. Hiertoe dient als basis de landelijke Actie-agenda MKB-dienstverlening. In de komende periode gaan wij dit initiatief ook oppakken met de gemeenten in Midden- en Zuid-Limburg. Daarnaast voeren wij periodieke overleggen met de (grotere) Limburgse ondernemersorganisaties.

Het aantal goedgekeurde projecten binnen de Europese Programma’s wordt naarmate een programma vordert in tijd altijd lager. Deze programmaperiode loopt van 2021-2027. Daarnaast zien we ook een verschuiving van interesse van projectuitvoerders van het Interreg Maas -Rijn Programma naar Interreg Vlaanderen-Nederland programma. Dit heeft te maken met de vertraagde opstart van het betreffende programma. Vervolgens zien we binnen alle Europese programma’s dat projectpartners wel graag willen participeren en innoveren binnen projecten, maar dat het tekort aan arbeidskracht hen hierin belemmerd.

Beschrijving profilering Brightlands campussen (R_67b)

Er zijn tot nu toe 3 projecten gerealiseerd. De Brightlands campussen profileren zich op verschillende manieren daarvoor hebben zij een meerjarenplan Brightlands communicatie opgesteld, waaraan de Provincie bijdraagt. Hierin is de communicatiestrategie en aanpak (via websites, activiteiten en media) uitgewerkt. In 2024 is een Brightlands-brede mediacampagne voorbereid, die in 2025 zal worden uitgerold. Verder organiseren de Brightlands campussen gezamenlijk, en ook ieder afzonderlijk, diverse evenementen gedurende het jaar. Deze evenementen variëren van specifiek inhoudelijke bijeenkomsten tot bredere netwerk en community-activiteiten voor partners in Limburg en verder.

Realisatie Bestuurstafel , ja/nee (R_68a)

Ja, de bestuurstafel is gerealiseerd en actief.

Aanwezigheid nader uitgewerkte Vakmanschapsagenda, ja/nee (R_69a)

Nee, de nadere uitwerkingvan de Vakmanschapsagenda is in ontwikkeling. 

Zie indicator D_25a hierboven.

Aanwezigheid infrastructuur, ja/nee (R_73a)

Ja, convenant 'financiering grensinformatiepunten' is actief.

Rapportage van de geïnitieerde acties en initiatieven per prioritaire bedrijfsketen (R_74a)

De verduurzaming van Chemelot en de inbreng daarin van kennispartijen wordt vanuit de provinciale rol ondersteund. In CHILL werken onderwijs en bedrijfsleven samen op het gebied van nieuwe materialen. Ter versterking van de bedrijfsketen bouw en biomassa en voedsel is/wordt o.a. ingezet op een programmatische aanpak waarin kennisontwikkeling en -uitrol, conceptontwikkeling, samenwerking en/of ketenvernieuwing belangrijke pijlers zijn/waren. 

Percentage inkoop van de Provincie dat binnen de categorie circulair valt (R_75a)

We hebben een belangrijke eerste stap gezet richting een duurzamer inkoop- en aanbestedingsbeleid door de ondertekening van het manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI) 2022-2025. Hiermee onderschrijft de provincie haar ambitie om duurzaamheid centraal te stellen in het inkoop- en aanbestedingsbeleid. Onderdeel van het manifest is de opzet van een monitoringsprotocol, waarmee we het percentage inkoop kunnen meten.

Aanwezigheid lobbyagenda, ontwikkeld met regio en bedrijfsleven, ja/nee (R_76a)

Ja.  Wij sluiten aan bij de lobbyagenda van IPO en het relevante bedrijfsleven. Zoals de oproep van VNCI, de Federatie Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie (NRK), Plastics Europe, Vereniging Afvalbedrijven (VA) en VNO-NCW om te komen tot structureel overleg tussen overheid en industrie over circulariteit met de plastic keten met als doel te komen tot een Circulair Plastic Akkoord en de petitie voor een nationale circulaire plastic norm van het Platform Groene Chemie Nieuwe Economie.

Aanwezigheid instrumentenpakket bij LIOF, ja/nee (R_78a)

Nee, in Q1-2025 is dit pakket nog niet beschikbaar. Limburg Toekomstbestendig 2.0 wordt geëvalueerd en vandaar uit wordt een mogelijk vervolg verkend.

Aanwezigheid communicatiestrategie, ja/nee (R_79a)

Nee, nog niet aanwezig, de voorbereidingen (waaronder het formuleren van de uitgangspunten) hebben wel reeds plaatsgevonden. Uitvoering start in 2025.

Aanwezigheid Limburgs actief platform, ja/nee (R_80a)

De Handreiking Blijversaanpak is opgeleverd. Vanuit de Handreiking wordt in 2025 gewerkt aan het opzetten van een structuur om de blijversaanpak verder vorm te geven. Hierbij hoort ook het opzetten van een governance ("platform"). Deze zal naar verwachting na de zomer van 2025 actief zijn.