2. Samen leven en bestaanszekerheid

Het percentage is gebaseerd op de Limburgse beroepsbevolking (inwoners van 16 tot en met 65 jaar) uit het jaar 2020. Ter vergelijking, in heel Nederland is circa 12% van de beroepsbevolking laaggeletterd.

Deze grafiek bevat uitkomsten over huishoudens met een relatief laag inkomen. De uitkomsten worden uitgesplitst naar huishoudenskenmerken als geslacht en leeftijd van de hoofdkostwinner, en de huishoudenssamenstelling en voornaamste inkomensbron van het huishouden. Voor de indeling naar hoogte van het inkomen worden twee inkomensgrenzen gehanteerd: de lage-inkomensgrens en het beleidsmatig minimum. Voor deze indelingen wordt het aantal huishoudens gepubliceerd, zowel absoluut als in procenten van de totale populatie. De tabel bevat ook gegevens over het aantal huishoudens dat langdurig (4 jaar en langer) van een inkomen onder de gebruikte inkomensgrens moest rondkomen. De uitkomsten worden onder meer gebruikt in rapportages over armoede.
De gegevens hebben betrekking op alle particuliere huishoudens met inkomen, per 1 januari van het verslagjaar. Studentenhuishoudens en huishoudens die slechts een deel van het jaar inkomen hadden zijn buiten beschouwing gebleven.

Gegevens beschikbaar vanaf: 2011.

Status van de cijfers:
De cijfers over de jaren 2011 - 2022 zijn definitief.
De cijfers over 2023 zijn voorlopig.

Deze tabel bevat cijfers over leefbaarheid en overlast in de woonbuurt, veiligheidsbeleving, slachtofferschap traditionele criminaliteit, slachtofferschap online criminaliteit, oordeel van burgers over de politie, en preventie van criminaliteit. Personen worden onderscheiden naar regionale kenmerken: landsdeel, provincie, 70-duizend-plus-gemeenten (waaronder ook de G4 en G40), basisteams, politiedistricten en regionale eenheden.

De cijfers zijn gebaseerd op de Veiligheidsmonitor 2021 en 2023. Door wijzigingen in de vraagstellingen en in de onderzoeksopzet zijn de uitkomsten van de Veiligheidsmonitor 2021 niet zonder meer te vergelijken met die van de eerdere edities van de Veiligheidsmonitor. Voor meer informatie zie de onder paragraaf 4 opgenomen onderzoeksbeschrijving ‘Veiligheidsmonitor vanaf 2021’. 

Percentage Limburgers dat de ervaren gezondheid als goed/zeer goed beschouwt. De gegevens worden landelijk eenmaal per vier jaar geüpdatet. Laatste update is van 20 juni 2023, daarmee zijn de cijfers over het verslagjaar 2022 gepubliceerd.  

Dit betreft het in 2023 door Limburgse bibliotheken aantal bereikte personen vanuit de kernfunctie 'educatie en ontwikkeling'. Deze doelgroep bestaat niet alleen uit laaggeletterden, maar ook uit andere personen die hun basisvaardigheden willen versterken. Data voor 2024 komt in juni 2025 beschikbaar. 

Het bibliotheeknetwerk werkt samen aan drie maatschappelijke opgaven: een geletterde samenleving, participatie in de informatiesamenleving en leven lang ontwikkelen. Met het jaarlijkse onderzoek Dienstverlening voor volwassenen wordt de inzet van het netwerk op deze drie maatschappelijke opgaven voor de doelgroep volwassenen in kaart gebracht. Voor de opgave ‘geletterde samenleving’ gaat dit met name om dienstverlening rondom lezen en leesbevordering. Bij de opgave ‘participatie in de informatiesamenleving’ heeft dit betrekking op informatie, advies en doorverwijzing en digitaal burgerschap. Ten slotte wordt binnen de opgave ‘leven lang ontwikkelen’ de dienstverlening rondom het leren van basisvaardigheden en persoonlijke ontwikkeling in kaart gebracht.

In deze rapportage lees je de stand van zaken omtrent de dienstverlening van openbare bibliotheken voor volwassenen in 2023. Aan dit onderzoek namen alle 133 bibliotheekorganisaties in Nederland deel (een respons van 100%). 

Uit het onderzoek blijkt dat alle bibliotheekorganisaties in 2023 diensten en programmering voor volwassenen aanboden rondom de drie maatschappelijke opgaven. Dit deden zij door met hun dienstverlening in te zetten op lezen en leesbevordering, informatie, advies en doorverwijzing en het leren van basisvaardigheden. Alleen rondom de thema’s digitaal burgerschap (71%) en persoonlijke ontwikkeling (94%) wordt nog niet door alle bibliotheekorganisaties geprogrammeerd.

Deze grafiek bevat regionale statistieken over huishoudens met een relatief laag inkomen. De gegevens worden uitgesplitst naar huishoudenskenmerken als geslacht en leeftijd van de hoofdkostwinner, en de huishoudenssamenstelling en voornaamste inkomensbron van het huishouden. Voor de indeling naar hoogte van het inkomen worden twee inkomensgrenzen gehanteerd: de lage-inkomensgrens en het beleidsmatig minimum. Voor deze indelingen wordt het aantal huishoudens gepubliceerd, zowel absoluut als in procenten van de totale populatie per regio. De grafiek bevat ook gegevens over het aantal huishoudens dat langdurig (4 jaar en langer) van een inkomen onder de gebruikte inkomensgrens moest rondkomen. De uitkomsten worden onder meer gebruikt in rapportages over armoede.

De gegevens hebben betrekking op alle particuliere huishoudens met inkomen, per 1 januari van het verslagjaar. Studentenhuishoudens en huishoudens die slechts een deel van het jaar inkomen hadden zijn buiten beschouwing gebleven. Peildatum voor de gemeentelijke indeling is 1 januari 2023. In de grafiek worden alleen de particuliere huishoudens meegenomen.

Het cijfer betreft het totaal aantal tienermoeders (19 jaar en jonger per 1 januari van het referentiejaar). De ontwikkeling van het aantal tienermoeders geeft een indicatie van de mate van bewust gekozen zwangerschappen. De nulmeting betreft het jaar 2023.

In 2024 zijn 665 Handle with Care signalen vanuit Veilig Thuis doorgezet naar leerplicht. Dit betreft alleen de regio Zuid-Limburg, omdat Handle with Care nog niet actief is in Noord- en Midden-Limburg.

Het aantal Handle with Care signalen kan in de praktijk afwijken, omdat er nog een aantal signalen wordt uitgefilterd van kinderen die buiten het project vallen (bijvoorbeeld kinderen in de brugklas, kinderen die geen onderwijs krijgen door een 5B-vrijstelling of kinderen die in een andere regio naar school gaan). Handle with Care was in 2024 bovendien alleen actief in Zuid-Limburg. In 2025 verwachten wij ook aansluiting van de regio's Noord- en Midden-Limburg. 

2023 is het jaar van de nulmeting, de methode was toen nog bezig met opschalen. Tot september deed alleen Heerlen mee. Van september t/m december ook de rest van Parkstad.

Deze tabel bevat cijfers over leefbaarheid en overlast in de woonbuurt, veiligheidsbeleving, slachtofferschap traditionele criminaliteit, slachtofferschap online criminaliteit, oordeel van burgers over de politie, en preventie van criminaliteit. De cijfers (vanaf 2012 - tweejaarlijks beschikbaar) laten een stabiel beeld zien, vanaf 2019 is een verbetering zichtbaar. 

Deze tabel bevat cijfers over leefbaarheid en overlast in de woonbuurt, veiligheidsbeleving, slachtofferschap traditionele criminaliteit, slachtofferschap online criminaliteit, oordeel van burgers over de politie, en preventie van criminaliteit. De cijfers (vanaf 2012 - tweejaarlijks beschikbaar) laten een stabiel beeld zien, vanaf 2019 is een verbetering zichtbaar. 

Deze tabel bevat cijfers over leefbaarheid en overlast in de woonbuurt, veiligheidsbeleving, slachtofferschap traditionele criminaliteit, slachtofferschap online criminaliteit, oordeel van burgers over de politie, en preventie van criminaliteit. De tweejaarlijkse cijfers laten een stabiel beeld zien, met in 2021 een verbetering.     

Deze tabel bevat cijfers over leefbaarheid en overlast in de woonbuurt, veiligheidsbeleving, slachtofferschap traditionele criminaliteit, slachtofferschap online criminaliteit, oordeel van burgers over de politie, en preventie van criminaliteit. De cijfers (vanaf 2012 - tweejaarlijks beschikbaar) laten een stabiel beeld zien, vanaf 2019 is een verbetering zichtbaar. 

Deze tabel bevat cijfers over leefbaarheid en overlast in de woonbuurt, veiligheidsbeleving, slachtofferschap traditionele criminaliteit, slachtofferschap online criminaliteit, oordeel van burgers over de politie, en preventie van criminaliteit. 

Percentage Limburgers dat aan de beweegrichtlijnen voldoet. Cijfers worden één keer  per vier jaar geüpdatet. Laatste update is van 20 juni 2023 (gegevens over verslagjaar 2022 zijn daarmee gepubliceerd).  

Dit betreft het in 2023 door Limburgse bibliotheken aantal bereikte personen vanuit de kernfunctie 'educatie en ontwikkeling'. Deze doelgroep bestaat niet alleen uit laaggeletterden, maar ook uit andere personen die hun basisvaardigheden willen versterken. Het jaar van de nulmeting is 2023.  Data voor 2024 komt in juni 2025 beschikbaar. 

NB: in de grafiek staat foutief het jaartal 2024 opgenomen. Dit moet 2023 zijn.

Dit zijn het aantal kinderen dat ondersteuning heeft gekregen van het Jeugdfonds Sport en Cultuur om deel te nemen aan sport- en beweeg- of culturele activiteiten. Het jaar van de nulmeting is 2023.

Op 31 december 2024 waren  2 projecten in uitvoering van de oorspronkelijk 5 projecten die in dit kader gestart zijn vanuit de Sociale Agenda Limburg 2020 - 2023 (lijn 2, Kans op ontwikkeling en werk). Het jaar van de nulmeting is 2023.

De cijfers toen het aantal Gezonde Basisscholen van de Toekomst in Limburg en het aantal kinderen dat op deze scholen hierdoor in aanraking komt met het concept van de Gezonde Basisschool van de Toekomst. Het jaar van de nulmeting is 2024.

De netwerkaanpak Keigezond Limburg is gebaseerd op de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht, zoals beschreven in het ‘Landelijk model ketenaanpak voor kinderen met overgewicht en obesitas’ (VU/Care for Obesity 2018). Deze aanpak richt zich op passende ondersteuning en zorg voor kinderen met overgewicht en obesitas. Het kind en de samenwerking tussen het zorg- en sociaal domein staan centraal. Overgewicht of obesitas is aanleiding om in gesprek te gaan en vanuit daar wordt gekeken naar achterliggende oorzaken, de huidige situatie en de nodige ondersteuning voor het kind en gezin.

Steeds meer kinderen/jongeren hebben overgewicht en obesitas. Daardoor hebben zij al op jonge leeftijd een groot risico op diabetes mellitus, hart- en vaatziekten en leververvetting. Ze hebben een lagere levensverwachting en een lagere kwaliteit van leven dan leeftijdgenoten zonder overgewicht. De oorzaak van het overgewicht is bijna altijd gerelateerd aan de leefstijl.  Er is al veel inzet op preventie van overgewicht. Echter, de hoge getallen tonen het belang van een effectievere, integrale aanpak van overgewicht onder de jeugd.In dat kader besloten een aantal initiërende partners in 2020 om samen vorm te geven aan een netwerkaanpak voor kinderen met overgewicht & obesitas. Het resultaat van deze samenwerking is Keigezond Limburg!

Het jaar van de nulmeting is 2023

De netwerkaanpak Keigezond Limburg is gebaseerd op de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht, zoals beschreven in het ‘Landelijk model ketenaanpak voor kinderen met overgewicht en obesitas’ (VU/Care for Obesity 2018). Deze aanpak richt zich op passende ondersteuning en zorg voor kinderen met overgewicht en obesitas. Het kind en de samenwerking tussen het zorg- en sociaal domein staan centraal. Overgewicht of obesitas is aanleiding om in gesprek te gaan en vanuit daar wordt gekeken naar achterliggende oorzaken, de huidige situatie en de nodige ondersteuning voor het kind en gezin.

Steeds meer kinderen/jongeren hebben overgewicht en obesitas. Daardoor hebben zij al op jonge leeftijd een groot risico op diabetes mellitus, hart- en vaatziekten en leververvetting. Ze hebben een lagere levensverwachting en een lagere kwaliteit van leven dan leeftijdgenoten zonder overgewicht. De oorzaak van het overgewicht is bijna altijd gerelateerd aan de leefstijl.  Er is al veel inzet op preventie van overgewicht. Echter, de hoge getallen tonen het belang van een effectievere, integrale aanpak van overgewicht onder de jeugd.In dat kader besloten een aantal initiërende partners in 2020 om samen vorm te geven aan een netwerkaanpak voor kinderen met overgewicht & obesitas. Het resultaat van deze samenwerking is Keigezond Limburg!

Het jaar van 0-meting is 2024.

De interventie nu niet zwanger ondersteunt zeer kwetsbare mensen om een bewuste keuze te maken over het moment van een zwangerschap, zodat zij niet ongepland en tegen hun wens zwanger raken.  De interventie "voorzorg" is een intensief huisbezoek programma als onderdeel van het programma kansrijke start  voor (zeer) kwetsbare vrouwen de zwanger zijn en te maken hebben met een opeenstapeling van problemen. 

Het aantal trajecten is de optelsom van een tweetal interventies Nu Niet zwanger en Voorzorg. Het jaar van de nulmeting is 2024.

Centering zwangerschap is een interventie uit het programma kansrijke start en combineert de medische controles rondom een zwangerschap met alle informatie rondom zwangerschap, bevalling en babytijd.  De verloskundige zorg wordt gegeven in een groep van zwangeren die rondom dezelfde tijd zijn uitgerekend. Het jaar van nulmeting is 2024.

Dit programma richt zich met behulp van interventies op kinderen in de eerste 1000 dagen van hun leven of daaropvolgend.  Dit om ieder kind een gelijke start te kunnen geven. Het jaar van nulmeting is 2023.

Stevig Ouderschap is een interventie uit het programma Kansrijke Start (-9 maanden - 2 jaar) voor ouders die extra ondersteuning nodig hebben. Het betreft een interventie die 1 op 1 werkt en het gaat hier om huisbezoeken. Mensen worden doorverwezen door de gynaecoloog en/of huisarts.

Dit betreft een interventie die in 2024 alleen door de GGD Zuid werd aangeboden en niet door de GGD voor Midden- en Noord Limburg. Het jaar van de nulmeting  is 2024.

De interventie "Centering ouderschap" wordt gemonitord door de GGD. Zij geven aan dat de interventie in een aantal gemeenten loopt. Bij de GGD Midden- en Noord Limburg loopt Centering Ouderschap in 8 gemeenten (van de 15). Daarbij zijn er een aantal kleinere gemeenten die gezamenlijk uitvoering geven aan Centering Ouderschap. Ook is het zo dat de uitvoering van Centering Ouderschap in een aantal gemeenten een uitdaging is vanwege de beperkte capaciteit (in de Jeugdgezondheidszorg als ook in het sociaal domein). Er zijn al veel meer consultatiebureaus in Midden- en Noord Limburg die werken met de interventie Centering ouderschap dan de opgave in het beleidskader (5 consultatiebureau werken met deze interventie in 2027). Bij de GGD Zuid Limburg is de interventie Centering Ouderschap nog niet in uitvoering. Het jaar van de nulmeting is 2024.

In 2024 waren alle Zuid-Limburgse basisscholen aangesloten op Handle with Care. In 2025 wordt een uitbreiding naar Noord- en Midden-Limburg verwacht. 
In 2023 was de regio Parkstad begonnen, maar de regio's Maastricht-Heuvelland en Westelijke Mijnstreek nog niet. Het jaar van de nulmeting is 2023.

Middels de nadere subsidieregels Participatie 2022-2024 zijn in 2024 projecten financieel ondersteund, die gericht zijn op burgerinitiatieven die participatie en sociale cohesie bevorderen. Het opgenomen aantal ondersteunde projecten kan nog toenemen, aangezien over een aantal in 2024 ingediende aanvragen in 2025 nog  besluitvorming  zal plaatsvinden. Het jaar van de 0-meting is 2024.

Het aantal nieuwe integrale aanpakken waren in 2024 in voorbereiding, de uitvoering is gestart in 2025 naar aanleiding van GS- besluit d.d. 8 april 2025.

Er zijn 4 subsidies beschikt in het kader van de leefbaarheidsaanpak (vanuit kader Leefbare Steden en dorpen). Deze regeling staat sinds oktober 2024 open.  

Met sporters wordt bedoeld 'talenten en topsporters' in Limburg. Iedere talent en topsporters in Limburg kan bij de Coöperatie Limburg Sport een aanvraag indienen om voor een talent of topsportstatus in aanmerking te komen. Na toekenning van een status ontvangt de sporter een sporttalentpas van Coöperatie Limburg Sport. De volgende topsport- en talentstatussen zijn mogelijk - A -Selectie - Bonds - IT - NT- Belofte - KNVB-belofte - RS - Q

De Coöperatie Limburg Sport heeft van de Provincie de opdracht gekregen om talenten en topsporters in Limburg te ondersteunen.

Middels de Stimuleringsregeling Bovenlokale Evenementen 2020-2024 zijn bovenlokale sportevenementen in 2024 financieel ondersteund.  Met ingang van 2025 is de Stimuleringsregeling Bovenlokale Evenementen 2025-2027 in werking getreden. Deze regeling voorziet in de financiële ondersteuning van bovenlokale evenementen op het terrein van cultuur en sport.

Er zijn nog een aantal in 2024 ontvangen aanvragen die moeten beoordeeld worden,  waarvan de besluitvorming in 2025 zal plaatsvinden. Het jaar van nulmeting is 2024

De subsidieregeling topsportevenementen 2024 voorzag in het jaar 2024 in de ondersteuning van een drietal majeure topsportevenementen met activerend breedtesportprogramma. Verder werd de Tour de France Femmes als incidentele subsidieaanvraag buiten de regeling om ondersteund. Door middel van de ondersteuning van deze topsportevenementen met activerende breedtesportprogramma’s, zijn veel Limburgers in beweging gebracht en gestimuleerd om in beweging te komen. Met behulp van de subsidieregeling topsportevenementen 2025-2027 wordt beoogd om over de periode 2024-2027, in aanvulling op de subsidieregeling topsportevenementen 2024 en een incidentele subsidieaanvraag van een topsportevenement met breedtesportprogramma, in totaal minimaal 12 topsportevenementen met een breedtesportprogramma te ondersteunen, conform de doelstelling in het kader ‘Samen leven en Bestaanszekerheid’. M.b.t. het jaar 2025 zijn op dd. februari 2025 nog geen subsidies verleend. Het jaar van de nulmeting is 2024

Het proces om de 3 sport- en beweegakkoorden te realiseren is in januari 2025 gestart met bestuurlijke en ambtelijke overleggen in de 3 regio's Noord-, Midden- en Zuid-Limburg . De verwachting is dat de akkoorden in Q3 van 2025 met de gemeenten worden gesloten, waarna de uitvoering start zal gaan.

Per regio wordt 1 sport- en beweegakkoord gesloten. Het jaar van de nulmeting is 2025.