Omschrijving

We zetten in op een transitie van ons landelijk gebied waarmee we de balans willen herstellen tussen de draagkracht van de natuur, bodem en water enerzijds en het economisch gebruik ervan anderzijds. 

Het Rijk heeft op 10 juni 2022 via de startnotitie van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) aan alle provincies richtinggevende doelen voor de reductie van stikstofemissies voor de landbouw meegegeven. 
De stikstofopgaven voor verkeer en industrie verlopen grotendeels langs andere sporen, met name het klimaatbeleid. 
In oktober 2022 maakte het Rijk de aanvullende opgaven ten aanzien van water (waterkwantiteit en –kwaliteit Kaderrichtlijn Water) en klimaat (Klimaatakkoord landgebruik) bekend. De Limburgse opgave werkten we uit in het Limburgs Programma Landelijk Gebied (LPLG).

Rol provincie: bevoegd gezag, subsidient, partner, toetser, procesmanager.

Samenvatting

Kwaliteit

Op 27 juni 2023 hebben we een eerste concept van het Limburgs Programma Landelijk Gebied (LPLG) vastgesteld en toegezonden naar de minister voor Natuur en Stikstof mevrouw Van der Wal. Dit LPLG is in nauw overleg met de stakeholders opgesteld, want ‘In Limburg doen we het samen!' De kernwoorden van dit eerste concept LPLG zijn: Van onderop, vrijwilligheid van de aanpak samen met een geborgde inzet van instrumenten. De opgave is namelijk niet vrijblijvend. Het door PS d.d. 18 februari 2022 vastgestelde Limburgse Aanpak Stikstofreductie en Natuurverbetering maakt onderdeel uit van het het eerste concept LPLG.

In november 2022 hebben voor de vrijwillige “Regeling provinciale aankoop veehouderijen nabij natuurgebieden” ook wel Maatregel Gerichte Aankoop (MGA) genoemd (opkoopregeling piekbelasters) 25 bedrijven een overeenkomst met de provincie getekend. 
30 november 2022 was de deadline om in aanmerking te komen voor de SPUK MGA1. In 2023 hebben een groot deel van de transacties plaatsgevonden (koop- en terugleverconstructie). Een tweetal overeenkomsten worden mogelijk ontbonden (wederzijds goedvinden). Na de afhandeling van de transacties kunnen de veehouders aan de slag met de daadwerkelijke sloop van de stallen. In 2025 zal het grootste deel van afgehandeld zijn. Over de resultaten worden uw Staten dan geïnformeerd.

Het Uitvoeringsprogramma Landelijk Gebied is deel gaan uitmaken van het Limburgs Programma Landelijk Gebied (LPLG). Het richt zich op de realisatie van wettelijke en autonome opgaves in het landelijk gebied. Het gaat dan om natuurherstelmaatregelen (zowel uitbreiding van hectares als ook kwalitatieve maatregelen in de vorm van inrichting en (cyclisch) beheer), het herstel van het hydrologische systeem om te kunnen voldoen aan KRW-normen en het terugdringen van Stikstof–uitstoot ten behoeve van natuur.  In dat kader zijn eigenaren en onze partners in de verschillende N2000 gebieden en langs/in waterlopen actief om maatregelen uit te voeren. De bossenstrategie is in 2023 vastgesteld en zal als basis dienen voor de uitvoering in het LPLG in 2024 ev. De uitkomsten van de Natuurdoelanalyses, uitgevoerd voor de N2000 gebieden dienen als basis voor het vaststellen van (aangepaste) natuurherstelmaatregelenpakketten.
De realisatie van de ontwikkelopgave is de afgelopen jaren gestagneerd. De complexiteit en de ontwikkelingen op de grondmarkt, de onzekerheid voor ondernemers in het stikstofdossier en het ontbreken van courante ruilgronden maakt dat realisatie lastig is. Dit hangt ook samen met de landelijke politieke ontwikkelingen. We hebben daarom ingezet op het vergroten van het contingent ruilgrond, en hebben in het kader van de aanpak stikstof gronden gekocht van bedrijven die meedoen aan stoppersregelingen. De inrichting van gronden is versneld opgepakt. 

In 2023 is 63 hectare gerealiseerde areaaluitbreiding toegevoegd door functieverandering of aankoop (GebiedVerwerving: percelen die blijvend beschikbaar zijn voor natuur, om de Natuurpact afspraken te realiseren).
In 2023 is 3,6 hectare grond ingericht (GebiedInrichting: percelen waarvoor de inrichtingsmaatregelen zijn afgerond of waarvoor geen inrichtingsmaatregelen nodig zijn. Het gaat hierbij om de inrichting van natuur, om de Natuurpact afspraken te realiseren (80.000 hectare inrichting in periode 2011-2027).

Op basis van de aangeleverde kwalitatieve verplichtingen (grondgebruik onder voorwaarden) is in 2023 voor 213 hectare kwalitatieve verplichting afgesloten.

Kwaliteit (indicator)

O

Tijd

De transitie van het landelijk gebied is een proces dat loopt tot en met 2035. Op basis van de volgende (concept)versie van het LPLG wordt de planning bijgewerkt. 

Tijd (indicator)

G

Geld

Voor de uitvoering van het product Stikstof zijn de lasten begroot op € 79,67 mln.  De  realisatie bedraagt € 50,9 mln. waardoor een voordelig verschil is ontstaan van € 28,76 mln. Dit wordt met name veroorzaakt door: een verschuiving van werk/activiteiten naar begrotingsjaar 2024, waardoor een bedrag van € 53,15 mln. via overboekingsvoorstellen wordt overgeboekt naar begrotingsjaar 2024. 

•    Voor de uitvoering van herstelmaatregelen N2000 en SPUK Natuur zijn de lasten begroot op €37,9 mln. De werkelijke realisatie van de meerjarige projectsubsidies aan TBO’s bedraagt €8,23 mln. Waardoor een voordeling verschil ontstaat van €29,67 mln. Deze onderbesteding is het gevolg van de fasering van de meerjarige projectsubsidies Natura2000 voor €16,44 mln. en SPUK Natuur voor €13,23 mln. Per saldo wordt €29,67 mln. overgeboekt naar de begroting 2024. 
•    Door besluitvorming die nog in voorbereiding is, zijn minder lasten verantwoord op de SPUK Natuur en de SPUK versnellingsregeling transitie landelijk gebieden dan begroot. Hierdoor wordt respectievelijk €11,46 mln. en €12,02 mln. via het overboekingsvoorstel overgeboekt naar begroting 2024.
•    Niet begrootte kosten voor de opkoopregeling piekbelasters MGA1 drukken het voordelig verschil met €21,74 mln.  Deze worden wel volledig gedekt uit de specifieke uitkering. 

De lagere inkomsten zijn het gevolg van het nog niet kunnen inzetten van de SPUK gelden. Dit bedraagt €11,57 mln.

De lagere aanwending van de reserve N2000 is het gevolg van de bestedingen van de subsidies N2000  herstelmaatregelen op basis van de ingediende liquiditeitsbegrotingen van de TBO’s.

Geld (indicator)

O